Аланы

Аланы ў нізоўях Дона (карта III стагоддзя)

Файл:Alani map.jpg

Карта міграцый аланаў. Жоўтым пазначаны месцы рассялення аланаў у IV стагоддзі, да Вялікага перасялення народаў і пасля яго; чырвоныя стрэлкі — міграцыі, аранжавыя — ваенныя паходы

Ала́ны (стар.-грэч.: Ἀλανοί, лац.: Alani, Halani) — качавыя іранамоўныя плямёны скіфа-сармацкага паходжання, у пісьмовых крыніцах згадваюцца з I стагоддзя н.э. — чаку іх з'яўлення ў Прыазоўі і Перадкаўказзі.

Частка аланаў з канца IV стагоддзя прыняла ўдзел у Вялікім перасяленні народаў, у той час як астатнія перайшлі да аселасці на тэрыторыях, якія прылягаюць да перадгор'яў Каўказа. Племянны саюз аланаў стаў асновай аб'яднання аланскіх і мясцовых каўказскіх плямёнаў, вядомага пад назвай Аланія, і ўтварэння ў цэнтральным Перадкаўказзі раннефеадальнай дзяржавы, якая праіснавала да татара-мангольскага нашэсця.

Татара-манголы, якія разграмілі Аланію і захапілі да канца 1230-х гадоў урадлівыя раўнінныя раёны Перадкаўказзя, вымусілі ацалелых аланаў хавацца ў гарах Цэнтральнага Каўказа і ў Закаўказзі. Там яны захаваліся ў форме асяцінаў, з меркаваным уплывам мясцовых плямёнаў. Пэўную ролю аланы адыгралі ў этнагенезе і культуры і іншых народаў Паўночнага Каўказа.

Спасылкі

• Аланы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Аланіка. Гісторыя аланаў
• Аланы і Аланія
• Alans // Encyclopaedia Iranica (англ.)