Наўгародская дзяржава: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 02:51, 21 жніўня 2017

Наўгародская рэспубліка, Наўгародская феадальная арыстакратычная рэспубліка^[1] — феадальная дзяржава з арыстакратычна-рэспубліканскай формай кіравання. Існавала на паўночна-заходніх землях Русі ў 1136—1478. Сталіца («старэйшы горад») — Вялікі Ноўгарад.

У перыяд найбольшай магутнасці Наўгародская зямля складалася з 5 правінцый (пяцін) і «зямель наўгародскіх», на чале якіх стаяў Ноўгарад, як «старэйшы горад». Займаная тэрыторыя ўключала землі вакол Анежскага возера, дасягаючы Белага мора на паўночным усходзе ад Ноўгарада (Абанежская пяціна), землі вакол Ладажскага возера, дасягаючы Фінскага заліва на паўночным захадзе (Водзьская пяціна), землі на паўднёвым захадзе ад Ноўгарада, дасягаючы возера Ільмень на паўднёвым захадзе (Шалонская пяціна); землі на паўднёвым усходзе ад Ноўгарада (Дзярэўская пяціна). Далей на ўсход ад Ноўгарада, на водападзелах паміж р. Мстой і прытокамі Волгі, размяшчалася пятая пяціна. «Землі наўгародскія» мясціліся ў басейнах рэк Паўночная Дзвіна, Пячора, Вятка.

Наўгародская арыстакратычная рэспубліка ўзнікла ў выніку аслаблення ўлады Кіева пасля смерці Уладзіміра Манамаха (1125). Наўгародскае веча перастала прыймаць князёў-намеснікаў з Кіева, а пачало запрашаць князёў самастойна, на сваіх умовах; княжацкая адміністрацыя фарміравалася ў Ноўгарадзе. Трохі пазней склалася і традыцыя запрашэння архіепіскапаў замест прыняцця тых, каго прызначыў кіеўскі мітрапаліт.

У 1348 са складу Наўгародскай дзяржавы выдзеліўся ў самастойную дзяржаву ўзмацнелы Пскоў са сваімі землямі (гл. Пскоўская рэспубліка).

Дзяржава спыніла сваё самастойнае існаванне ў выніку заваявання яе маскоўскім вялікім князем Іванам III у 1478 і наступнага далучэння ўсіх да маскоўскай дзяржавы наўгародскіх зямель. Некаторыя структурныя адзінкі існавалі прыблізна да 3-й чвэрці 16 ст.

Гл. таксама

Зноскі

↑ Гісторыя дзяржавы і права Расіі.

Літаратура

История Государства и права России: Учебник для вузов / Под ред. С. А. Чибиряева. — М. : Былина, 1998. — 528 с.

[fnГЧыб-вызн-1] Гісторыя дзяржавы і права Расіі.

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 '''Наўгародская рэспубліка''', '''Наўгародская феадальная арыстакратычная рэспубліка'''<ref name="fnГЧыб-вызн">Гісторыя дзяржавы і права Расіі.</ref> — [[феадальны лад|феадальная]] дзяржава з арыстакратычна-рэспубліканскай формай кіравання. Існавала на паўночна-заходніх землях [[Русь|Русі]] ў [[1136]]—[[1478]]. Сталіца («старэйшы горад») — [[Вялікі Ноўгарад]].
-У перыяд найбольшай магутнасці Наўгародская зямля складалася з 5 правінцый (''пяцін'') і «земляў наўгародскіх», на чале якіх стаяў Ноўгарад, як «старэйшы горад». Займаная тэрыторыя ўлучала землі вакол [[Анежскае возера|Анежскага возера]], дасягаючы Белага мора на [[ПнУ]] ад Ноўгарада (Абанежская пяціна), землі вакол [[Ладажскае возера|Ладажскага возера]], дасягаючы Фінскага заліва на [[ПнЗ]] (Водзьская пяціна), землі на [[ПдЗ]] ад Ноўгарада, дасягаючы возера Ільмень на [[ПдЗ]] (Шалонская пяціна); землі на ПдУ ад Ноўгарада (Дзярэўская пяціна). Далей на ўсход ад Ноўгарада, на водападзелах паміж р. [[рака Мста|Мстой]] і прытокамі Волгі, размяшчалася пятая пяціна. «Землі наўгародскія» мясціліся ў басейнах рэк Паўночная Дзвіна, Пячора, Вятка.
+У перыяд найбольшай магутнасці Наўгародская зямля складалася з 5 правінцый (''пяцін'') і «зямель наўгародскіх», на чале якіх стаяў Ноўгарад, як «старэйшы горад». Займаная тэрыторыя ўключала землі вакол [[Анежскае возера|Анежскага возера]], дасягаючы Белага мора на паўночным усходзе ад Ноўгарада (Абанежская пяціна), землі вакол [[Ладажскае возера|Ладажскага возера]], дасягаючы Фінскага заліва на паўночным захадзе (Водзьская пяціна), землі на паўднёвым захадзе ад Ноўгарада, дасягаючы возера Ільмень на паўднёвым захадзе (Шалонская пяціна); землі на паўднёвым усходзе ад Ноўгарада (Дзярэўская пяціна). Далей на ўсход ад Ноўгарада, на водападзелах паміж р. [[рака Мста|Мстой]] і прытокамі Волгі, размяшчалася пятая пяціна. «Землі наўгародскія» мясціліся ў басейнах рэк Паўночная Дзвіна, Пячора, Вятка.
-Наўгародская арыстакратычная рэспубліка ўзнікла ў выніку паслаблення ўлады Кіева пасля смерці Уладзіміра Манамаха (1125). Наўгародскае веча перастала прыймаць князёў-намеснікаў з Кіева, а пачало запрашаць князёў самастойна, на сваіх умовах; княская адміністрацыя фарміравалася ў Ноўгарадзе. Трохі пазней склалася і традыцыя запрашэння архіепіскапаў замест прыймання тых, якія былі прызначаныя кіеўскім мітрапалітам.
+Наўгародская арыстакратычная рэспубліка ўзнікла ў выніку аслаблення ўлады Кіева пасля смерці [[Уладзімір Манамах|Уладзіміра Манамаха]] (1125). Наўгародскае веча перастала прыймаць князёў-намеснікаў з Кіева, а пачало запрашаць князёў самастойна, на сваіх умовах; княжацкая адміністрацыя фарміравалася ў Ноўгарадзе. Трохі пазней склалася і традыцыя запрашэння архіепіскапаў замест прыняцця тых, каго прызначыў кіеўскі мітрапаліт.
 У [[1348]] са складу Наўгародскай дзяржавы выдзеліўся ў самастойную дзяржаву ўзмацнелы Пскоў са сваімі землямі (гл. [[Пскоўская рэспубліка]]).
-Дзяржава спыніла сваё самастойнае існаванне ў выніку заваявання яе маскоўскім вялікім князем Іванам III у 1478 і наступнага далучэння ўсіх да маскоўскай дзяржавы наўгародскіх зямель. Некаторыя структурныя адзінкі існавалі прыблізна да 3-й чвэрці 16 ст.
+Дзяржава спыніла сваё самастойнае існаванне ў выніку заваявання яе маскоўскім вялікім князем [[Іван III|Іванам III]] у 1478 і наступнага далучэння ўсіх да маскоўскай дзяржавы наўгародскіх зямель. Некаторыя структурныя адзінкі існавалі прыблізна да 3-й чвэрці 16 ст.
+== Гл. таксама ==
+* [[Наўгародская школа дойлідства]]
+* [[Наўгародская школа іканапісу]]
 {{зноскі}}