Маніхейства

Манiхейства, рэлігія, якая паўстала ў Сярэднявеччы, мэтай якой было аб'яднанне ўсіх сусветных рэлігій. Ідэалагічны падмурак закладзены ў III ст. старажытнаперсідскім мысляром Мані. Манiхейства вучыць, што матэрыя створаная злым богам (дэміургам), і толькі дух створаны добрым і вечным Богам. Маніхеі дзеляцца на дзве групы — свецкія людзі і манахі, прычым манахі займаюцца толькі духоўнай дзейнасцю і не звязаныя ані з чым матэрыяльным.

Маніхейскі святар (манах, "абраны") не ўжывае ў ежу мяса, віна, малака (гл. таксама Вегетарыянства), чытае на працягу дня вялікую колькасць малітваў. Яму варта ўхіляцца ад любой працы, акрамя звязанай з напісаннем або перакладам тэкстаў, бо ў гэтым свеце толькі словы нематэрыяльныя. Свецкія людзі не маюць асаблівых абавязкаў і ў сутнасці не ўваходзяць у царкву, але ім рэкамендуецца падтрымліваць святароў і чытаць рэлігійныя кнігі.

Гісторыя маніхейства

. Першапачаткова маніхейства падтрымлівалася шахамі Персіі, але зараастрійскае жрэцтва дабілася рэпрэсій супраць гэтай рэлігіі і нават забойства самога Мані. Пры жыцці Мані прапаведаваў не толькі ў Персіі, але і ў Індыі, а пасля яго смерці маніхействаа распаўсюдзілася таксама ў Рымскай імперыі, дзе прыхільнікам манихейства быў некаторы час Аўгустын. Вядомы прапаведнік гэтай рэлігіі ў Рымскай імперыі - манах-біскуп Фаўст Нумідійскі.

Манiхейства было дзяржаўнай рэлігіяй Уйгурскага і Хакаскага каганатаў да часоў мангольскіх заваёваў, а ў пэўных частках Сібіры захоўвалася і да часоў расійскіх заваёваў. На Енісеі манiхеi мелі вялікія храмы і багатыя бібліятэкі. Усё гэта было разбурана качэўнікамі ў 12—13 ст.

Гл. таксама: Паўліканства, Багамілы, Наўгародскі кодэкс, Катары, Гнастыцызм, Гісторыя Балгарыі, Гісторыя Босніі, Гісторыя Сібіры, Дуалізм, Альбігойцы, Вальдэнсы, Неаманiхейства. ru-sib:Манихейсво