Прагляд зыходнага тэксту старонкі Адміністрацыйны падзел Швейцарыі

У склад Швейцарыі як [[Федэрацыя|федэратыўнай]] [[рэспубліка|рэспублікі]] ўваходзіць 26 кантонаў (20 кантонаў і 6 паўкантонаў). Кантоны ({{lang-de|Kantone}}, {{lang-fr|cantons}}, {{lang-it|cantoni}}, {{lang-rm|chantuns}}) — гэта найбуйнейшыя дзяржаўна-тэрытарыяльныя адзінкі Швейцарскай Канфедэрацыі. Ніжэйшы ўзровень тэрытарыяльна-адміністрацыйнага падзелу — абшчыны ({{lang-de|Gemeinde}}), якіх станам на студзень 2012 года налічвалася 2495 (у 2011 годзе — 2495 абшчын)<ref>{{cite web|url=http://www.bk.admin.ch/dokumentation/02070/index.html?lang=de&download=M3wBPgDB_8ull6Du36WenojQ1NTTjaXZnqWfVpzLhmfhnapmmc7Zi6rZnqCkkIZ4gHZ7bKbXrZ6lhuDZz8mMps2gpKfo|title=Der Bund kurz erklärt|access-date=2012-04-01|lang=de|archive-url=https://web.archive.org/web/20110417015803/http://www.bk.admin.ch/dokumentation/02070/index.html?lang=de&download=M3wBPgDB_8ull6Du36WenojQ1NTTjaXZnqWfVpzLhmfhnapmmc7Zi6rZnqCkkIZ4gHZ7bKbXrZ6lhuDZz8mMps2gpKfo|archive-date=17 красавіка 2011|url-status=dead}}</ref>. Ніжэй прыведзены спіс кантонаў (варта адзначыць, што нямала гарадоў Швейцарыі маюць розныя назвы, якія ўжываюцца на розных мовах краіны).

Кожны кантон мае сваю [[канстытуцыя|канстытуцыю]] і законы, заканадаўчы орган — кантанальны савет ('''''kantonsrat'''''), або вялікі савет, выканаўчы орган — кіруючы савет ('''''regierungsrat'''''), або дзяржаўны савет, які складаецца з губернатара ('''''landammann'''''), або старшыні дзяржаўнага савета, і ўрадавых саветнікаў ('''''regierungsrat'''''), або дзяржаўных саветнікаў. Кантон цалкам самастойны ў вырашэнні ўнутраных праблем. У распараджэнні цэнтральнага ўрада знаходзяцца міжнародныя пытанні, федэральны бюджэт і [[Эмісія грошай|эмісія]] грошай. Тым не менш, Швейцарыя — адзіная дзяржава. Дэвіз краіны: «Адзін за ўсіх і ўсё за аднаго!» ({{lang-la|Unus pro omnibus, omnes pro uno}}).

Самым апошнім паводле даты ўтварэння з'яўляецца кантон [[Юра (кантон)|Юра]] (аддзелены ад кантона [[Берн (кантон)|Берн]] у [[1979]] годзе паводле вынікаў [[рэферэндум]]у).

{| class="standard"
 ! colspan="3" | Адміністрацыйны падзел Швейцарыі на кантоны
 |-
 | colspan="3" | {{Навігацыйная карта Швейцарыі|width=970|float=right}}
 |-
| style="padding:0; border:none;" |
{| class="standard sortable"
 ! № || Герб || Кантон || Плошча,<br />км² || Насельніцтва,<ref>[http://www.media-stat.admin.ch/maps/profile/data/235/de/pdf/Regionalportraets-2014-Kantone.pdf Насельніцтва Швейцарыі (2012)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140306224048/http://www.media-stat.admin.ch/maps/profile/data/235/de/pdf/Regionalportraets-2014-Kantone.pdf |date=6 сакавіка 2014 }}</ref><br />чал. (2012) || Шчыльнасць,<br />чал./км² || Сталіца
 |-
 | 1 || [[Выява:AppenzellRE-coat_of_arms.svg|22px|border]] || [[Апенцэль — Аўсерродэн]] <sup>1</sup> ({{lang-de|Appenzell Ausserrhoden}}) || align=right | 242,9 || align=right | 53 438 || align=right | 220,00 || [[Герызау]] ({{lang-de|Herisau}})
 |-
 | 2 || [[Выява:Wappen_Appenzell_Innerrhoden_matt.svg|22px|border]] || [[Апенцэль — Інерродэн]] <sup>1</sup> ({{lang-de|Appenzell Innerrhoden}}) || align=right | 172,5 || align=right | 15 717 || align=right | 91,11 || [[Апенцэль (горад)|Апенцэль]] ({{lang-de|Appenzell}})
 |-
 | 3 || [[Выява:CHE Aargau COA.svg|22px|border]] || [[Ааргау]] ({{lang-de|Aargau}}) || align=right | 1403,8 || align=right | 627 340 || align=right | 446,89 || [[Аарау]] ({{lang-de|Aarau}})
 |-
 | 4 || [[Выява:BaleCampagne-coat_of_arms.svg|22px|border]] || [[Базель-Ланд]] <sup>1</sup> ({{lang-de|Basel-Landschaft}}) || align=right | 517,5 || align=right | 276 537 || align=right | 534,37 || [[Лісталь]] ({{lang-de|Liestal}})
 |-
 | 5 || [[Выява:Wappen Basel-Stadt matt.svg|22px|border]] || [[Базель-Штат]] <sup>1</sup> ({{lang-de|Basel-Stadt}}) || align=right | 37,1 || align=right | 187 425 || align=right | 5051,89 || [[Базель]] ({{lang-de|Basel}})
 |-
 | 6 || [[Выява:Wappen Bern matt.svg|22px|border]] || [[Берн (кантон)|Берн]] ({{lang-de|Bern}}, {{lang-fr|Berne}})  || align=right | 5959,1 || align=right | 992 617 || align=right | 166,57 || [[Берн]] ({{lang-de|Bern}}, {{lang-fr|Berne}})
 |-
 | 7 || [[Выява:Wappen_Wallis_matt.svg|22px|border]] || [[Вале (кантон)|Вале]] ({{lang-fr|Valais}}, {{lang-de|Wallis}}) || align=right | 5224,4 || align=right | 321 732 || align=right | 61,58 || [[Сьён]] ({{lang-fr|Sion}}, {{lang-de|Sitten}})
 |-
 | 8 || [[Выява:Wappen_Waadt_matt.svg|22px|border]] || [[Во (кантон)|Во]] ({{lang-fr|Vaud}}) || align=right | 3212,1 || align=right | 734 356 || align=right | 228,62 || [[Лазана]] ({{lang-fr|Lausanne}})
 |-
 | 9 || [[Выява:Wappen_Glarus_matt.svg|22px|border]] || [[Гларус (кантон)|Гларус]] ({{lang-de|Glarus}}) || align=right | 685,4 || align=right | 39 369 || align=right | 57,44 || [[Гларус]] ({{lang-de|Glarus}})
 |-
 | 10 || [[Выява:CHE_Graubünden_COA.svg|22px|border]] || [[Граўбюндэн]], або Грызон ({{lang-de|Graubünden}}, {{lang-rm|Grischun}}, {{lang-it|Grigioni}}) || align=right | 7105,2 || align=right | 193 920 || align=right | 27,29 || [[Кур]] ({{lang-de|Chur}}, {{lang-rm|Cuira}}, {{lang-it|Coira}})
 |-
 | 11 || [[Выява:Wappen Genf matt.svg|22px|border]] || [[Жэнева (кантон)|Жэнева]] ({{lang-fr|Genève}}) || align=right | 282,4 || align=right | 463 101 || align=right | 1639,88 || [[Жэнева]] ({{lang-fr|Genève}})
 |-
 | 12 || [[Выява:Solothurn-coat_of_arms.svg|22px|border]] || [[Золатурн (кантон)|Золатурн]] ({{lang-de|Solothurn}}) || align=right | 790,5 || align=right | 259 283 || align=right | 328,00 || [[Золатурн]] ({{lang-de|Solothurn}})
 |-
 | 13 || [[Выява:Wappen_Luzern_matt.svg|22px|border]] || [[Люцэрн (кантон)|Люцэрн]] ({{lang-de|Luzern}}) || align=right | 1493,4 || align=right | 386 082 || align=right | 258,53 || [[Люцэрн]] ({{lang-de|Luzern}})
 |-
 | 14 || [[Выява:Wappen_Neuenburg_matt.svg|22px|border]] || [[Нёўшатэль (кантон)|Нёўшатэль]] ({{lang-fr|Neuchâtel}}) || align=right | 803,1 || align=right | 174 554 || align=right | 217,35 || [[Нёўшатэль]] ({{lang-fr|Neuchâtel}})
 |-
 | 15 || [[Выява:Wappen_Nidwalden_matt.svg|22px|border]] || [[Нідвальдэн]] <sup>1</sup> ({{lang-de|Nidwalden}}) || align=right | 276,1 || align=right | 41 584 || align=right | 150,61 || [[Штанс]] ({{lang-de|Stans}})
 |-
 | 16 || [[Выява:Obwald-coat_of_arms.svg|22px|border]] || [[Обвальдэн]] <sup>1</sup> ({{lang-de|Obwalden}}) || align=right | 490,6 || align=right | 36 115 || align=right | 73,61 || [[Зарнен]] ({{lang-de|Sarnen}})
 |-
 | 17 || [[Выява:Coat of arms of canton of St. Gallen.svg|22px|border]] || [[Санкт-Гален (кантон)|Санкт-Гален]] ({{lang-de|Sankt Gallen}}) || align=right | 2025,5 || align=right | 487 060 || align=right | 240,46 || [[Санкт-Гален]] ({{lang-de|St. Gallen}})
 |-
 | 18 || [[Выява:Wappen_Tessin_matt.svg|22px|border]] || [[Тычына (кантон)|Тычына]] ({{lang-it|Ticino}}) || align=right | 2812,5 || align=right | 341 652 || align=right | 121,48 || [[Белінцона]] ({{lang-it|Bellinzona}})
 |-
 | 19 || [[Выява:Thurgovie-coat_of_arms.svg|22px|border]] || [[Тургау]] ({{lang-de|Thurgau}}) || align=right | 990,9 || align=right | 256 213 || align=right | 258,57 || [[Фраўэнфельд]] (Frauenfeld)
 |-
 | 20 || [[Выява:Wappen_Uri_matt.svg|22px|border]] || [[Уры (кантон)|Уры]] ({{lang-de|Uri}}) || align=right | 1076,4 || align=right | 35 693 || align=right | 33,16 || [[Альтдорф]] ({{lang-de|Altdorf}})
 |-
 | 21 || [[Выява:Wappen_Freiburg_matt.svg|22px|border]] || [[Фрыбур (кантон)|Фрыбур]] ({{lang-fr|Fribourg}}, {{lang-de|Freiburg}}) || align=right | 1670,8 || align=right | 291 395 || align=right | 174,40 || [[Фрыбур]] ({{lang-fr|Fribourg}}, {{lang-de|Freiburg}})
 |-
 | 22 || [[Выява:Zug-coat_of_arms.svg|22px|border]] || [[Цуг (кантон)|Цуг]] ({{lang-de|Zug}}) || align=right | 238,7 || align=right | 116 575 || align=right | 488,37 || [[Цуг (горад)|Цуг]] ({{lang-de|Zug}})
 |-
 | 23 || [[Файл:Wappen Zürich matt.svg|22px|border]] || [[Цюрых (кантон)|Цюрых]] ({{lang-de|Zürich}}) || align=right | 1728,9 || align=right | 1 408 575 || align=right | 814,72 || [[Цюрых]] ({{lang-de|Zürich}})
 |-
 | 24 || [[Выява:Wappen_Schaffhausen_matt.svg|22px|border]] || [[Шафгаўзен (кантон)|Шафгаўзен]] ({{lang-de|Schaffhausen}}) || align=right | 298,5 || align=right | 77 955 || align=right | 261,16 || [[Шафгаўзен]] ({{lang-de|Schaffhausen}})
 |-
 | 25 || [[Выява:Wappen_des_Kantons_Schwyz.svg|22px|border]] || [[Швіц (кантон)|Швіц]] ({{lang-de|Schwyz}}) || align=right | 908,1 || align=right | 149 830 || align=right | 164,99 || [[Швіц (горад)|Швіц]] ({{lang-de|Schwyz}})
 |-
 | 26 || [[Выява:Wappen_Jura_matt.svg|22px|border]] || [[Юра (кантон)|Юра]]<sup>2</sup> ({{lang-fr|Jura}}) || align=right | 838,8 || align=right | 70 942 || align=right | 84,58 || [[Дэлемон]] ({{lang-fr|Delémont}})
|- bgcolor="#dddddd"
|     ||     || Усяго || align=right | 41 285 || align=right | 8 039 060 || align=right | 194,72 ||
 |}
 |}

<small><sup>1</sup> Да 1999 года меў статус паўкантона. Паводле канстытуцыі Швейцарыі 1999 года дэ-юрэ атрымаў статус кантона, але дэ-факта застаўся паўкантонам з абмежаванымі правамі.</small>

<small><sup>2</sup> Утварыўся ў 1979 годзе.</small>

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}

{{Вонкавыя спасылкі}}

[[Катэгорыя:Адміністрацыйны падзел Швейцарыі| ]]
[[Катэгорыя:Федэралізм]]