Белафіны
Белафіны — тэрмін, які выкарыстоўваўся з часоў Грамадзянскай вайны ў Фінляндыі (1918) да сярэдзіны 1940-х гадоў у савецкай прапагандзе, а пасля ў савецкай гістарычнай літаратуры і публіцыстыцы, і пазначаў як прадстаўнікоў кіруючага класа Фінляндыі і яго прыхільнікаў, якія перамаглі падчас Грамадзянскай вайны ў Фінляндыі, так і фінскія ўзброеныя сілы і дзяржаўна-палітычнае кіраўніцтва Фінляндыі, якія супрацьстаялі Савецкай Расіі і СССР падчас Савецка-фінскіх войнаў 1918—1920, 1921—1922, 1939—1940 і 1941—1944 гадоў .
Паводле меркавання некаторых сучасных даследчыкаў, тэрмін з’яўляецца наўмысным «вынаходствам» савецкай прапаганды. У прыватнасці, Леў Гудкоў лічыць, што па спосабе ўтварэння тэрмін з’яўляецца характэрнай для канспіралагічнай свядомасці кантамінацыяй негатыўнага кампанента (элемента семантыкі ворага) з нейтральным паняццем той групы, на якую накіравана ідэалагічная агрэсія. Аб’ядноўваючы такім чынам «белагвардзейцаў» з «фінамі» (а роўна палякамі, эстонцамі — у аналагічных канструкцыях «белапалякі», «белаэстонцы»), тэрмін выклікаў у памяці масавага слухача алюзіі часоў Грамадзянскай вайны і дазваляў уявіць напад на Фінляндыю як вызваленчы паход, а нацыянальную фінскую армію, якая супрацівіцца савецкаму ўварванню — як армію эксплуататараў, ворагаў уласнага працоўнага народа. Паводле меркавання Л. Д. Гудкова, рэальнай сэнсавай нагрузкі тэрмін не нёс і быў, па сутнасці, цалкам бессэнсоўным[1]. Згодны з Львом Гудковым і Уладзімір Нявежын.[2]
Паводле меркавання збіральніка савецкага лагернага фальклору Жака Расі, тэрмін «выдуманы савецкай прапагандай як шавіністычная лаянка, якая, тым не менш, не павінна была быць крыўднай для лаяльных фінаў (пар. „сіяніст“ замест „жыд“)»[3].
Аднак у самой Фінляндыі, пачынаючы з Грамадзянскай вайны ў Фінляндыі 1918 года і да цяперашняга часу мае шырокае ўжыванне тэрмін «valkoiset»[4] («белыя»), які выкарыстоўваецца для абазначэння буржуазна-дэмакратычных сіл, прыхільнікаў фінскага Сената, якія супрацьстаялі фінскім «чырвоным» («punaiset» або, грэбліва, «punikki»), а для абазначэння жарсцяў, выяўленых фінскімі «белымі» падчас і пасля заканчэння баявых дзеянняў выкарыстоўваецца тэрмін «valkoinen terrori»[4] («белы тэрор»).
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
- ↑ Гудков Л. Д. Негативная идентичность. (Образ врага в советском тоталитарном искусстве и литературе). Статьи 1997—2002 годов. : Авторский сборник — М.: Новое литературное обозрение, 2004.
- ↑ Невежин В. А. Синдром наступательной войны. Советская пропаганда в преддверии «священных боёв» 1939—1941 — М.: АИРО-XX, 1997. — Гл. 2. Обоснование активизации внешней политики СССР — С. 67—113.
- ↑ Жак Росси. [https://web.archive.org/web/20160304072918/http://www.memorial.krsk.ru/Articles/Rossi/b.htm Архівавана 4 сакавіка 2016. Справочник по ГУЛАГу — 2-е изд., дополненное — М.: «Просвет», 1991. — 269 с. — (Преступление и наказание в мировой практике).] Архівавана 4 сакавіка 2016.; за рубежом: Jacques Rossi. The GULAG Handbook : A Historical Dictionary of Soviet Penitentiary Institutions and Terms Related to the Forced Labour Camps / With a Preface by Alain Besancon — London: Overseas Publications Interchange Ltd, 1987.
- ↑ а б Punainen ja valkoinen terrori (фін.) // Мультымоўны сайт «Mannerheim Carl Gustaf Emil 1867−1951» = «Маннергейм Карл Густав Эміл 1867−1951» (www.mannerheim.fi) (Праверана 15 снежня 2013)