Веронскі сакраментарый

Веронскі сакраментарый

лац.: Sacramentarium Veronense

Бібліятэка Капітула[d]

(інв. LXXXV)

Веронскі сакраментарый (лац.: Sacramentarium Veronense) — старэйшы з цяпер вядомых сакраментарыяў, датаваны меркавана першай чвэрцю VII стагоддзя. Іншая вядомая назва — cакраментарый папы Льва (Sacramentarium Leonianum) — звязана з памылковай атрыбуцыяй пры першай публікацыі рукапісу ў 1735 году, калі час стварэння рукапісу быў памылкова аднесены да часу папства Льва Вялікага (440—461). Хоць ужо ў выданні, падрыхтаваным Лудовіка Антоніа Мураторы ў 1748 годзе, назва была зменена на Веронскі сакраментарый.

Рукапіс быў выпадкова выяўлены ў адной з шаф у сховішчы бібліятэкі Капітула Веронскага сабора ў 1713 годзе. Верагодна, Веронскі сакраментарый ўяўляе сабой арыгінальную кампіляцыю розных вядомых у той час літургічных тэкстаў, а не копію больш ранняга рукапіса. На думку большасці даследчыкаў, Веронскі сакраментарый не з'яўляецца паўнавартаснай богаслужбовай кнігай, а толькі зборнікам невялікіх нататак, якія змяшчаюць змяняныя часткі службаў. Яны лічацца прамежкавым звяном у эвалюцыі раннехрысціянскага набажэнства ад вуснай перадачы малітваў да сярэднявечных літургічных кніг. У гэтым Веронскі сакраментарый істотна адрозніваецца ад бліжэйшых больш позніх прыкладаў гэтага роду кніг — Сакраментарыя Геласія і Сакраментария Грыгорыя. У гэтай сувязі Веронскі сакраментарый ставіцца да таго ж тыпу гістарычных помнікаў, што і Кіеўскія глагалічныя лісткі.

Веронскі сакраментарый складаецца з 139 пергаменных лістоў (25,2×18 см). Тэкст напісаны унцыялам, вядомым па іншых помнікаў з Вероны і датаваных першай чвэрцю VII стагоддзя. Апошнія тры старонкі напісаны іншай рукой, чым увесь астатні тэкст. У сакраментарыі практычна адсутнічаюць ілюстрацыі і ўпрыгажэнні старонак, акрамя вялікіх літар. На палях ўтрымліваюцца больш познія запісы, якія адносяцца, па ўсёй бачнасці, да VIII стагоддзя; у прыватнасці, у тэксце дадатковых запісаў згадваецца епіскап Вероны Эгіна (772-802).