Прагляд зыходнага тэксту старонкі ГАЗ-22

{{Аўтамабіль
| назва              = «Волга» ГАЗ-22
| фота               = GAZ-22 Volga (6836599902).jpg
| вытворца           = [[ГАЗ]] [[Выява:Flag of the Soviet Union.svg|30px]] [[СССР]]
| гады вытворчасці   = {{гады аўтамабіля|1962|1970}}
| пераемнік          = [[ГАЗ-24|ГАЗ-24-02]]
| вікісховішча       = GAZ-M-22/GAZ-22
}}
[[Выява:Газ-22 вид спереди.JPG|thumb|220px]]
[[Выява:GAZ-22 back.jpg|thumb|220px]]
[[Выява:Газ-22 вид сбоку.JPG|thumb|220px]]
[[Выява:Газ-22 вид сбоку - 2.JPG|thumb|220px]]
'''ГАЗ-22 «Волга»''' — [[СССР|савецкі]] [[легкавы аўтамабіль]]. Вырабляўся [[Горкаўскі аўтамабільны завод|Горкаўскім аўтамабільным заводам]] з 1962 па 1970 г. Універсал на базе '''[[ГАЗ-21]]'''.

== Гісторыя ==
Доследныя ўзоры аўтамабіляў «Волга» з кузавам універсал з'явіліся ў канцы 1960 года на базе г.зв. другой серыі — [[ГАЗ-21|ГАЗ-21І]]. Вядучым канструктарам кузава быў Пётр Лапшын<ref name="m20-87">{{cite journal| authorlink = | title = | journal = «М20. Победа» |volume = №87| page=11 | year = 2014 |issn = 2305-4026 |publisher=«DeAgostini»}}{{ref-ru}}</ref>.
Серыйны выпуск '''ГАЗ-22''' пачаўся ў 1962 годзе ўжо на базе трэцяй серыі «Волгі» ''ГАЗ-21Л''.

У 1965 годзе быў пачаты выпуск новай базавай мадыфікацыі ''ГАЗ-21Р''. Мадэрнізаваны базавы ўніверсал атрымаў пазначэнне '''ГАЗ-22В'''. На аўтамабілях былі ўзмоцненыя ланжароны, на даху з'явіліся падоўжныя выштампоўкі для надання дадатковай цвёрдасці, памяняліся падшыпнікі ступіцаў і сталі даўжэйшымі ачышчальнікі шкла.

Выпуск універсалаў ГАЗ-22 скончыўся разам з седанам ГАЗ-21 — у чэрвені 1970 года.

== Агульныя звесткі ==
Аўтамабіль меў пяцідзверны апорны кузаў з 5-7-месцавым трансфармуемым салонам. Пры складванні задняй сядушкі ўтваралася роўная пляцоўка для грузу. У спалучэнні з высокай столлю гэта забяспечвала досыць вялікую ёмістасць аўтамабіля. [[Рысоры]] былі больш цвёрдымі, чым у седана. Грузапад'ёмнасць складала 176 кг (пры перавозцы 5 чалавек) ці 400 кг (пры перавозцы двух чалавек).

Цікава, што на заводзе бакавіна кузава ўніверсала ГАЗ-22 выраблялася са штатнай цэльнаштампаванай бакавіны кузава [[ГАЗ-21]] (узору пасля 1961 года), у якое ўручную адразалася задняя-верхняя частка, замест якой далучалася асобна адштампаваная дэталь.

У адрозненні ад седана з шынамі 6.70—15", для ўніверсалаў ГАЗ-22 ужываліся больш грузапад'ёмныя шыны памеру 7.10—15" (магчыма было таксама выкарыстанне шын 7.00—15" ад аўтамабіля [[ЗІМ]]; а на карэтах хуткай дапамогі выкарыстоўваліся звычайныя шыны 6.70—15").

У астатнім кузавы і агрэгаты ўніверсалаў ГАЗ-22 былі аналагічныя седану [[ГАЗ-21Р/ВУС.]]

== Распаўсюджанне ==
Практычна ўсе выпушчаныя аўтамабілі размяркоўваліся паміж дзяржаўнымі арганізацыямі, пераважна — таксапаркамі, гандлёвымі арганізацыямі і службаю хуткай медыцынскай дапамогі. У сістэме размеркавання Дзяржплана СССР пры рэалізацыі аўтамабіляў сярод арганізацый на ўніверсал ''ГАЗ-22''/''ГАЗ-22В'' быў усталяваны кошт 1845 руб, на санітарныя ''22Б''/''22Д'' — 1755 руб.<ref name="padzeryn-21-297">{{cite book|last=Падерин|first=Иван|title=21|url=https://archive.org/details/twentyonebigbook00libg|page=[https://archive.org/details/twentyonebigbook00libg/page/n147 297]|year=2007|publisher=«ЗахаровПадерин»|isbn=978-5-903572-01-4|location=М.}}{{ref-ru}}</ref>

У таксі ўніверсалы ГАЗ-22 выкарыстоўваліся ў якасці грузапасажырскіх — перавозілі пасажыраў з габарытным багажом. ГАЗ-22 выкарыстоўваліся пажарнікамі ў якасці штабных машын. Таксама ў аэрапортах для паркоўкі самалётаў выкарыстоўваліся як эскортныя аўтамабілі ГАЗ-22 са спецколерам і з табло на вечку багажніка з надпісам «Ідзі за мною/FOLLOW ME». Медыцынская (санітарная) мадыфікацыя ўніверсала была шырока распаўсюджана ў службе Хуткай Медыцынскай Дапамогі. Кузавы, якія адслужылі сваё, часам выкарыстоўвалі ў якасці асновы для стварэння чыгуначных мотадрызін, якія забяспечвалі самаробным шасі з чыгуначнымі коламі.

Таварам народнага спажывання ўніверсал ГАЗ-22 не з'яўляўся, гэта значыць, магчымасць набыць яго ў асабістае карыстанне ў звычайным парадку прадугледжана не была. Адно з нешматлікіх выключэнняў — ГАЗ-22 артыста [[Юрый Уладзіміравіч Нікулін|Юрыя Нікуліна]], прададзены яму ў спецыяльным парадку для перавозкі аб’ёмнага цыркавога рыштунку.

У сувязі з пастаўкамі толькі ў дзяржаўныя арганізацыі, дзе дзейнічалі нормы спісання па тэрміне эксплуатацыі з утылізацыяй, колькасць захаваных да нашых дзён асобнікаў невялікая, а іх захаванасць звычайна вельмі дрэнная — у сілу свайго ўтылітарнага прызначэння гэтыя аўтамабілі ездзяць да поўнага зносу і маюць шмат пераробак.

Як і базавы седан, універсалы ГАЗ-22 пастаўляліся на экспарт. Так, брытанскі часопіс «The Motor» у ліпені 1964 года, пры заўвазе ў некаторай старамоднасці і недынамічнасці, вельмі высокай адзнакі ганараваліся такія якасці ўніверсала, як ёмістасць, канструктыўны запас трываласці, праходнасць, даўгавечнасць. Аўтар артыкула Рэб Кук (Rab Cook) адрасаваў машыну ў першую чаргу дробнаму фермеру, захапляючыся яе ўніверсальнасцю і практычнасцю. Вялікай увагі заслужыў і кошт аўтамабіля, які складала 998 фунтаў з падаткамі за аўтамабіль у поўнай камплектацыі. Сур’ёзныя нараканні выклікалі толькі адсутнасць якіх-небудзь сервапрывадаў, абмежаваныя межы падоўжнай рэгулёўкі пярэдняй канапы і дызайн, які патрабаваў абнаўлення{{крыніца?}}. У [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] прадалі каля палутара дзясяткаў машын. У [[Фінляндыя|Фінляндыі]] на частку ўніверсалаў усталёўвалі трэці шэраг сядзенняў і прадавалі машыну як васьмімесцавую, з улікам таго, што на пярэдняй канапе маглі сядзець тры чалавекі. Таксама ў Фінляндыі выраблялі фургоны{{sfn|За рулём|2023|с=76}}.

== Мадыфікацыі ==
{|class="wikitable" cellpadding="0"  cellspacing="0" style="text-align:center; font-size:90%;"
|-
!style="background:#DCDCDC" colspan="5" | Спіс мадыфікацый аўтамабіля ГАЗ-22<ref name="padzeryn-21">{{cite book|last=Падерин|first=Иван|title=21|url=https://archive.org/details/twentyonebigbook00libg|page=[https://archive.org/details/twentyonebigbook00libg/page/n146 296]|year=2007|publisher=«ЗахаровПадерин»|isbn=978-5-903572-01-4|location=М.}}{{ref-ru}}</ref>
|-
!style="background:#DCDCDC" align="center" valign="middle" | Найменне
!style="background:#e8e8e8" align="center" valign="middle" | Апісанне
!style="background:#e8e8e8" align="center" valign="middle" | Магутнасць, к.с.
!style="background:#e8e8e8" align="center" valign="middle" | Тэрмін выпуску
!style="background:#e8e8e8" align="center" valign="middle" | Папярэднік
|-
! style="background:#e8e8e8" | 22 || Базавая мадэль на базе ГАЗ-21Л || 75 || 04.1962-02.1965 ||
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22А || Эксперыментальны фургон || 75 || не выпускаўся ||
|-
! style="background:#e8e8e8" | 22Б || Базавая мадэль машыны хуткай дапамогі || 75 || 04.1962-02.1965 || 
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22БК || Варыянт 22Б з фарсіраваным рухавіком || 80 || 04.1962-02.1965 || 
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22БКЮ || Трапічны варыянт 22БК || 80 || 04.1962-02.1965 ||
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22БМ || Варыянт 22Б з палепшаным аздабленнем і фарсіраваным рухавіком || 85 || 04.1962-02.1965 || 
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22БМЮ || Трапічны фарыянт 22БМ || 85 || 04.1962-02.1965 ||
|-
! style="background:#e8e8e8" | 22В || Базавая мадэль на базе ГАЗ-21Р || 75 || 02.1965-07.1970 || ГАЗ-22
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22ВУС || Універсал на базе [[ГАЗ-21|21УС]] (22В з палепшаным аздабленнем) || 75 || 02.1965-07.1970 || 22К
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22Г || Варыянт з палепшаным аздабленнем і фарсіраваным рухавіком || 85 || 04.1962-02.1965 || 
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22ГЮ || Трапічны варыянт 22Г || 85 || 04.1964-02.1965 || 
|-
! style="background:#e8e8e8" | 22Д || Базавая мадэль машыны хуткай дапамогі на базе 22В || 75 || 02.1965-07.1970 || 22Б
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22Е || Варыянт 22Д з палепшаным аздабленнем і фарсіраваным рухавіком || 80 або 85 || 02.1965-07.1970 || 22БМ
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22ЕЮ || Трапічны варыянт 22Е || 80 або 85 || 02.1965-07.1970 || 22БМЮ
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22К || Мадыфікацыя 22 з палепшаным аздабленнем і фарсіраваным рухавіком || 80 або 85 || 04.1962-02.1965 ||
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22КЮ || Трапічны варыянт мадэлі 22К || 80 або 85 || 04.1962-02.1965 || 
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22М || Варыянт 22В з палепшаным аздабленнем і фарсіраваным рухавіком || 80 або 85 || 02.1965-07.1970 || 22К
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22МЮ || Трапічны варыянт 22М || 80 або 85 || 02.1965-07.1970 || 22КЮ
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22Н || Варыянт 22М з правабаковым размяшканнем органаў кіравання || 80 або 85 || 02.1965-07.1970 || 22П
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22НЮ || Трапічы варыянт 22Н || 80 або 85 || 02.1965-07.1970 || 22ПЮ
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22П || Варыянт 22К з правабаковым размяшканнем органаў кіравання || 80 або 85 || 04.1962-02.1965 || 
|-
| style="background:#e8e8e8" | 22ПЮ || Трапічны варыянт 22П || 80 або 85 || 04.1962-02.1965 || 
|-
|}

Мадыфікацыі з палепшаным аздабленнем мелі дэкаратыўны надпіс "Волга" на пярэдніх крылах, храмаваную акантоўку лэбавага шкла і молдынгі ўздоўж крылаў.

Для экспарту ў краіны з левабаковым рухам выпускаліся Волгі з правым размяшчэннем органаў кіравання (мадыфікацыі ''22П'' і ''22Н''). Акрамя перанесеных на іншы бок руля, педаляў і панэлі прыладаў, гэтыя аўтамабілі мелі рычаг пераключэння перадач размешчаны на падлозе.

Аўтамабілі ў трапічным выкананні, прызначаныя для экпарту ў краіны з гарачым кліматам, адрозніваліся адсутнасцю жалюзі радыятара і іх прывада, інакш наладжаным тэрмастатам і абабіўкай салона светлых тонаў.

=== ГАЗ-22А ===
Разам з універсалам і санітарным аўтамабілем была распрацаваная мадыфікацыя с кузавам фургон '''ГАЗ-22А'''.

Грузавы адсек аўтамабіля быў пазбаўлены шыбаў (яно было заменена металічнымі філёнгамі) і быў аддзелены ад кабіны кіроўцы металічнай сеткай. У параўнанні з седанам аўтамабіль зведаў кампанавальныя змены — запасное кола было замацавана пад дном у заднім свесе кузава, а паліўны бак быў размешчаны ў межах колавай базы.

* Грузападымальнасць, кг — 500;
* Ёмістасць грузавога адсека, м³ — 2,4;
* Унутранная вышыня грузавога адсека, мм — 645;
* Падрыхтаваная вага, кг — 1420.

Аўтамабіль атрымаў негатыўныя водгукі спецыялістаў, бо грузавы адсек атрымаўся невялікім і не адпавядаў грузападымальнасці 500 кг. Таму фургон так і не быў пастаўлены ў серыную вытворчасць<ref name="m20-88">{{cite journal| authorlink = | title = | journal = «М20. Победа» |volume = №88|year = 2014 |issn = 2305-4026 |publisher=«DeAgostini»}}{{ref-ru}}</ref>. Адзіны асобнік быў пабудаваны ў 1958<ref name="m20-88"/><ref name="ar2013-17">{{артыкул
 |загаловак   = Труба должна дымить!
 |спасылка    = http://www.autoreview.ru/_archive/section/detail.php?ELEMENT_ID=131449&SECTION_ID=7413
 |выданне     = Авторевю
 |тып         = часопіс
 |год         = 2013
 |нумар       = 17
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20150317205820/http://www.autoreview.ru/_archive/section/detail.php?ELEMENT_ID=131449&SECTION_ID=7413
 |archivedate = 17 сакавіка 2015
}}{{ref-ru}}</ref> годзе на Горкаўскім заводзе аўтобусаў.

Аднак, у сувязі з патрэбай гарадскіх арганізацый у машынах такога тыпу, пікапы і фургоны будаваліся шэрагам аўтарамонтных прадпрыемстваў — як на базе новых ГАЗ-21 і ГАЗ-22, так і на базе спісаных машын.

=== ГАЗ-22Б, -22Д ===
[[Выява:GAZ-22 ambulance.jpg|thumb|left]]
Санітарны варыянт аўтамабіля меў пазначэнне '''22Б'''.

На левым пярэднім крыле была ўсталявана паваротная фара-шукальнік, а на даху — фара з чырвоным крыжам. Выява чырвонага крыжа таксама наносілася на пярэднія дзверы і шкло задніх дзвярэй. Прадугледжвалася магчымасць усталявання радыёстанцыі двухбаковай сувязі з цэнтральнай дыспетчарскай «хуткай дапамогі».

Салон аўтамабіля быў разделены перагародкай на дзве часткі — кабіну вадзіцеля і санітарную частку. У ёй знаходзіліся два адкідныя сядзеннні для медыцынскага персанала, размешчаныя адзін за адным, і насілкі. На перагародцы быў усталяваны адкідны столік.

Невялікія памеры санітарнага аддзялення запатрабавалі прымянення спецыяльных насілак, якія былі карацей стандартных і мелі высоўныя ручкі. Ніжняя створка мела накіравальныя палазы, па якіх рухаліся насілкі на гумовых роліках.

Запасное кола і інструмент размяшчаліся ў спецыяльным металічным корабе з левага боку. Усе бакавыя вокны ў санітарным адсеку былі з матавым шклом.

У адрозненне ад базавага ўніверсала ў кабіне сядзенні вадзіцеля і пасажыра былі асобнымі. Санітарны аўтамабіль таксама адрозніваўся падвескай і шынамі, якія былі запазычаныя ў звычайнага седана. Гэта было выклікана тым, што маса нават цалкам загружанай санітарнай машыны была меней поўнай загрузкі звычайнага ўніверсала (універсал быў разлічаны на перавозку пяці чалавек і 176 кг груза, у тый час як санітарная версія максімальна ўмяшчала толькі пяць пасажыраў). Прымяненне падвескі і шын ад седана дазволіла палепшыць плаўнасць хода медыцынскай машыны.

Пасля запуска ў лютым 1965 годзе ўдасканаленай базавай мадэлі ў аўтамабіля змяніўся індэкс — '''22Д'''.

У невялікай колькасці выпускаліся машыны з фарсіраваным рухавіком магутнасцю 80 к.с. і палепашым аздабленнем кузава, прызначаныя для экспарту — '''22БК''' і '''22БМ'''. Існавалі экспартныя трапічныя варыянты '''22БКЮ''' і '''22БМЮ''' (з 1965 па 1970 г. '''22Е''' — экспартны с фарсіраваным рухавіком і '''22ЕЮ''' — яго трапічны варыянт.)

Усяго за восем гадоў было выраблена больш за 14 тысяч санітарных аўтамабіляў<ref name="m20-88"/>.

{{зноскі}}

== Літаратура ==
* {{кніга
|аўтар      = Падерин И.В.
|загаловак  = 21
|год        = 2007
|старонак   = 312
|выдавецтва = ЗахаровПадерин
|isbn       = 978-5-903572-01-4
}}{{ref-ru}}
* {{cite journal| authorlink = | title = | journal = Автолегенды СССР. ГАЗ-М22 Волга| volume = №18|year = 2009|issn = 2071-095X|publisher=«DeAgostini»}}{{ref-ru}}
* {{cite journal| authorlink = | title = | journal = Автомобиль на службе. ГАЗ-22Б Волга| volume = №65|year = 2014|issn = 2223-0440|publisher=«DeAgostini»}}{{ref-ru}}
* {{артыкул
|загаловак  = Спасти и сохранить
|спасылка   = http://www.zr.ru/archive/zr/2011/04/spasti-i-sohranit
|выданне    = За рулём
|тып        = часопіс
|год        = 2011
|нумар      = 04
|старонкі   = 274-280
}}{{ref-ru}}
* {{артыкул
 |загаловак   = Труба должна дымить!
 |спасылка    = http://www.autoreview.ru/_archive/section/detail.php?ELEMENT_ID=131449&SECTION_ID=7413
 |выданне     = Авторевю
 |тып         = часопіс
 |год         = 2013
 |нумар       = 17
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20150317205820/http://www.autoreview.ru/_archive/section/detail.php?ELEMENT_ID=131449&SECTION_ID=7413
 |archivedate = 17 сакавіка 2015
}}{{ref-ru}}
* {{артыкул
 |аўтар     = Канунников С.
 |загаловак = Универсал не для всех
 |выданне   = За рулём
 |тып       = часопіс
 |год       = 2023
 |нумар     = 5 (1103)
 |старонкі  = 76-79
 |ref       = За рулём
}} {{ref-ru}}

== Гл. таксама ==
{{Commons}}
* [[ГАЗ-21]]
* [[ГАЗ-24-02]]

{{Легкавыя ГАЗ}}

[[Катэгорыя:Аўтамабілі ГАЗ|22]]
[[Катэгорыя:Аўтамабілі паводле алфавіта]]