Прагляд зыходнага тэксту старонкі Грузія

{{Дзяржава
 |Беларуская назва=Грузія
 |Арыгінальная назва= {{lang-ka|საქართველო}}
 |Родны склон=Грузіі
 |Герб=Greater coat of arms of Georgia.svg
 |памер сцяга=130 px
 |памер герба=130 px
 |Дэвіз=Сіла ў адзінстве <br />{{lang-ka|ძალა ერთობაშია}}
 |Назва гімна=Свабода
 | Арыгінальная назва гімна = [[:ka:თავისუფლება (ჰიმნი)|თავისუფლება]]
 | Аўдыё                   = Tavisupleba vocal.ogg
 |Форма кіравання=[[Змешаная рэспубліка]]
 |lat_dir = N|lat_deg = 41|lat_min = 41|lat_sec = 0 
  |lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 44|lon_sec = 0
  |region                 = GE
  |CoordScale             =
 |На карце = Georgia_(orthographic_projection_with_inset).svg
|памер карты=300 px
 |Мова=[[Грузінская мова|грузінская]]
 |Дата незалежнасці=[[26 мая]] [[1918]]<br />(ад [[Закаўказская Дэмакратычная Федэратыўная Рэспубліка|ЗДФР]])<br />[[9 красавіка]] [[1991]]
 |Незалежнасць ад=[[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]{{efn|9 красавіка 1991 года лічыцца ў Грузіі днём аднаўлення дзяржаўнай незалежнасці, а як дзень незалежнасці святкуецца дата абвяшчэння [[Грузінская Дэмакратычная Рэспубліка|Грузінскай Дэмакратычнай Рэспублікі]] [[26 мая]] [[1918]]. [[Грузінская ССР]], якая ўваходзіла з 1922 па 1936 год у склад [[ЗСФСР]], а з 1936 па 1991 год у склад [[СССР]], таксама часта лічыцца правапераемнікам [[Грузінская Дэмакратычная Рэспубліка|Грузінскай Дэмакратычнай Рэспублікі]], што, аднак, разыходзіцца з афіцыйнай пазіцыяй Грузіі (гл. раздзел [[#Пытанне пераемнасці|Пытанне пераемнасці]])}}.
 |Сталіца={{comment|[[Тбілісі]]|Выканаўчая ўлада}}, {{comment|[[Кутаісі]]|Заканадаўчая ўлада}}
 |Найбуйнейшыя гарады=[[Кутаісі]], [[Батумі]], [[Руставі]], [[Зугдыды]], [[Горы (Грузія)|Горы]], [[Поці]], [[Сухумі]]{{efn|Гэты населены пункт размешчаны ў [[Абхазія|Абхазіі]]. Паводле [[Канстытуцыя Грузіі|канстытуцыі Грузіі]], Абхазія ўваходзіць у склад Грузіі як [[аўтаномная рэспубліка]]. Фактычна Абхазія з’яўляецца [[Непрызнаныя дзяржавы|часткова прызнанай дзяржавай]], тэрыторыя якой Грузіяй не кантралюецца.}}, [[Цхінвалі]]{{efn|Гэты населены пункт размешчаны ў [[Паўднёвая Асеція|Паўднёвай Асеціі]]. Паводле [[Канстытуцыя Грузіі|канстытуцыі Грузіі]], Паўднёвая Асеція ўваходзіць у склад Грузіі. Фактычна Паўднёвая Асеція з’яўляецца [[Непрызнаныя дзяржавы|часткова прызнанай дзяржавай]], тэрыторыя якой Грузіяй не кантралюецца.}}
 |Пасады кіраўнікоў=[[Прэзідэнт Грузіі|Прэзідэнт]]<br />[[Прэм’ер-міністр Грузіі|Прэм’ер-міністр]]<br />Спікер [[Парламент Грузіі|Парламента]]
 |Кіраўнікі=[[Саламэ Зурабішвілі]]<br />[[Георгій Гахарыя]]<br />[[Іраклій Кобахидзэ]]
 |Месца па тэрыторыі   = 118
 |Тэрыторыя            = 69&nbsp;700{{efn|З іх [[Абхазія]] — 8600 км², [[Паўднёвая Асеція]] — 3900 км², [[Аджарыя]] — 3400 км²}}<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html|title=The World Factbook. Country profile: Georgia.|date=2012|publisher=[[ЦРУ]] ЗША|lang=en|accessdate=2012-09-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016075816/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html|archivedate=16 кастрычніка 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/asie/georgie.htm|title=Georgie|author=Jacques Leclerc|date=29 sept. 2011|publisher=[[Універсітэт Лаваля]]|lang=fr|accessdate=2012-09-06|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BOlfT4W7?url=http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/asie/georgie.htm|archivedate=14 кастрычніка 2012|url-status=live}}</ref>
 |Працэнт вады          =
 |Месца па насельніцтве    = 114
 |Насельніцтва             = {{рост}}4&nbsp;497&nbsp;600
 |Год перапісу          = 2012
 |Шчыльнасць насельніцтва   = 68
 |ВУП (ППЗ)             = 23,934 млрд (МВФ)<ref name = imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=915&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=30&pr.y=16|title=Georgia|publisher=International Monetary Fund|accessdate=December 26, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121019075330/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=915&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP&grp=0&a=&pr.x=30&pr.y=16|archivedate=19 кастрычніка 2012|url-status=dead}}</ref>
 |Год разліку ВУП (ППЗ) = 2011
 |Месца па ВУП (ППЗ)    = 109
 |ВУП (ППЗ) на душу насельніцтва = 5,491 $ (МВФ)<ref name=imf2/>
 |ВУП (намінальны)      = $24.541 млрд (МВФ)<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=915&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=30&pr.y=16 Report for Selected Countries and Subjects]</ref>
 |Валюта                =[[Грузінскі лары|Лары]] 
 |ISO = GEO
 |Дамен                 =[[.ge]]
 |Тэлефонны код        =995
 |Часавы пояс          =+4
 |Заўвагі            =
}}
'''Гру́зія''' ({{lang-ka|საქართველო}}), таксама '''Сакартвэ́ла''' — краіна ў [[Каўказ]]скім рэгіёне [[Еўразія|Еўразіі]]. Паводле перапісу 2014 года, насельніцтва Грузіі складае каля 3,7 млн жыхароў. [[Тбілісі]] — сталіца і самы буйны горад у краіне, насельніцтва якога перавышае мільён чалавек.

Грузія размешчана на скрыжаванні [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]] і [[Пярэдняя Азія|Заходняй Азіі]]. Краіна мае сухапутныя межы з [[Расія]]й на поўначы, [[Азербайджан]]ам на паўднёвым усходзе, [[Арменія]]й і [[Турцыя]]й на поўдні. На захадзе краіна абмываецца [[Чорнае мора|Чорным морам]].

На працягу [[Антычнасць|старажытнай эпохі]] на тэрыторыі цяперашняй Грузіі зацвердзілася некалькі незалежных царстваў. У пачатку IV стагоддзя [[Калхіда]] і [[царства Іберыя]] прынялі [[хрысціянства]]. Аб’яднанае [[Грузінскае царства]] [[Залаты век Грузіі|дасягнула піку свайго эканамічнага і палітычнага развіцця]] падчас праўлення [[Давід IV Будаўнік|цара Давіда IV]] і [[Тамара Вялікая|царыцы Тамары]] ў XI—XII стагоддзях. Пасля гэтага на працягу многіх стагоддзяў тэрыторыя знаходзілася ў складзе розных буйных імперый, у тым ліку [[Мангольская імперыя|Мангольскай імперыі]], [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]] і паслядоўных дынастый [[Іран]]а. У канцы XVIII стагоддзя [[Картлі-Кахетынскае царства]] [[Георгіеўскі трактат|заключыла саюз]] з [[Расійская імперыя|Расійскай імперыяй]], і вобласць [[Грузія ў складзе Расійскай імперыі|была анексавана]] апошняй у 1801 годзе, пасля чаго панаванне Расіі над тэрыторыяй Грузіі было пацверджана ў 1813 годзе [[Гюлістанскі дагавор|Гюлістанскай дамовай]] з [[Каджары|Каджарскай дынастыяй Ірана]].

Пасля [[Рэвалюцыя 1917 года ў Расіі|Расійскай рэвалюцыі 1917 г.]] Грузія на кароткі час [[Грузінская Дэмакратычная Рэспубліка|атрымала незалежнасць]], пасля чаго [[Савецка-Грузінская вайна|была захоплена]] [[РСФСР|Савецкай Расіяй]] у 1921 годзе і ўвайшла ў склад [[СССР]] як [[Грузінская ССР]]. Пасля аднаўлення незалежнасці ў 1991 годзе [[Посткамунізм|посткамуністычная]] Грузія цярпела ад [[Грамадзянская вайна ў Грузіі|грамадзянскага]] і эканамічнага крызісу на працягу 1990-х гадоў. Гэта працягвалася да мірнай [[Рэвалюцыя ружаў|Рэвалюцыі ружаў]], пасля якой дзяржава стала праводзіць празаходнюю замежную палітыку, правёўшы шэраг дэмакратычных і эканамічных рэформаў, накіраваных на інтэграцыю з [[НАТА]] і еўрапейскімі краінамі. Заходняя арыентацыя Грузіі неўзабаве прывяла да [[Дэпартацыя грузін з Расіі ў 2006 годзе|пагаршэння адносін]] з Расіяй, што прывяло да [[Вайна ў Паўднёвай Асеціі (2008)|расійска-грузінскай вайны]], якая прывяла да падтрымкі Расіяй самаабвешчаных рэспублік [[Абхазія|Абхазіі]] і [[Паўднёвая Асеція|Паўднёвай Асеціі]] і размяшчэння на іх тэрыторыі расійскіх ваенных баз.

Грузія з’яўляецца [[Унітарная дзяржава|унітарнай]] [[Змешаная рэспубліка|змешанай рэспублікай]] з урадам, які абіраецца шляхам [[Прадстаўнічая дэмакратыя|прадстаўнічай дэмакратыі]]. Дзяржава з’яўляецца членам [[Савет Еўропы|Савета Еўропы]] і [[ГУАМ (арганізацыя)|Арганізацыі за дэмакратыю і эканамічнае развіццё — ГУАМ]]. [[Абхазія]] і [[Паўднёвая Асеція]] застаюцца дэ-факта незалежнымі рэгіёнамі, атрымаўшы [[Міжнароднае прызнанне Абхазіі і Паўднёвай Асеціі|міжнароднае прызнанне]] ад чатырох краін-членаў [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацый|ААН]] — Расіі, [[Нікарагуа]], [[Венесуэла|Венесуэлы]] і [[Науру]]. Грузія і асноўная частка міжнароднай супольнасці разглядаюць рэгіёны ў якасці [[Акупаваныя тэрыторыі Грузіі|суверэннай тэрыторыі Грузіі пад ваеннай акупацыяй Расіяй]].

== Фізіка-геаграфічная характарыстыка ==

=== Геаграфічнае становішча ===

{{асноўны|Геаграфія Грузіі}}

=== Рэльеф ===
[[Файл:Gruzja.png|thumb|left|Рэльеф Грузіі]]
Большая частка Грузіі занята гарамі. На поўначы працягваецца горная сістэма [[Вялікі Каўказ|Вялікага Каўказа]] з вышынямі да 4500-5000 м над у.м. Найвышэйшы пункт Грузіі — гара [[Шхара]] (5068 м). У верхніх частках хрыбтоў Вялікага Каўказа шмат ледавікоў. Да восевай водападзельнай часткі гор прымеркаваныя вядомыя горныя перавалы.

Паміж Вялікім і Малым Каўказам размешчаная субшыротная зона міжгорных катлавін, дзе знаходзяцца найбольш урадлівыя глебы Грузіі. На захадзе вылучаецца моцна забалочаная [[Калхідская нізіна]], на ўсходзе — раўніны, на якіх здаўна склаліся гістарычныя правінцыі Імерэтыя, Картлі і Кахетыя. З усходу Калхідскую нізіну замыкае [[Ліхскі хрыбет|Ліхскі (Сурамскі) хрыбет]], які з’яўляецца прыроднай мяжой, што аддзяляе заходнія раёны Грузіі ад усходніх.

Горы Малога Каўказа на поўдні краіны маюць сярэднія вышыні 2000-3000 м. У межах Паўднёва-Грузінскага (Джавахецкага) нагор’я сустракаюцца лававыя плато і азёры вулканічнага паходжання.

Тэрыторыя Грузіі адрозніваецца падвышанай сейсмічнасцю, у некаторых раёнах адбываюцца землетрасенні сілай да 5-7 балаў (асабліва ва ўсходніх раёнах).

=== Унутраныя воды ===
[[Файл:Kutaisi and the river Rioni.jpg|thumb|Рака Рыёні]]
Шмат рэк, многія з іх выкарыстоўваюцца для вытворчасці электраэнергіі і як сродак [[Арашэнне|арашэння]]. Жывяцца пераважна за кошт талых снежных і ледавіковых вод і атмасферных ападкаў. У перадгорных раёнах, складзеных карбанатнымі пародамі, значную ролю ў жыўленні рэк маюць падземныя воды. Рэкі Заходняй Грузіі мнагаводныя на працягу ўсяго года, на ўсходзе рачны сцёк узімку і ўлетку скарачаецца.

Большая частка рэк ([[Рыёні]], [[Інгуры]], [[Бзыб]], Кеда і інш.) належыць вадазборнаму басейну [[Чорнае мора|Чорнага мора]], меншая — Каспійскага мора ([[Кура (рака)|Кура]] з прытокамі Алазані, Іоры і інш.). Самая доўгая і мнагаводная рака Заходняй Грузіі — [[Рыёні]] (327 км) бярэ пачатак на [[Вялікі Каўказ|Вялікім Каўказе]] і ўпадае ў Чорнае мора каля [[Поці]]. Рака Кура пачынаецца ў гарах на поўначы Турцыі, перасякае паўднёвую і ўсходнюю Грузію і на тэрыторыі Азербайджана ўпадае ў Каспійскае мора.

Азёры ў Грузіі нешматлікія. Самыя буйныя з іх — [[Паравані]] (37,5 км²) і Табацкуры (14,2 км²) на Джавахецкім нагор’і і Палеастомі (18,2 км²) на чарнаморскім узбярэжжы, у вусці р. [[Рыёні]].

=== Карысныя выкапні ===
Хрыбты паўднёвага схілу Вялікага Каўказа падзяляюцца глыбокімі рачнымі далінамі. Тут ва ўмовах цёплага і вільготнага клімату ў карбанатных пародах развіты карст. Толькі на нізкіх хрыбтах (ніжэй за 1000 м над у.м.) налічваецца больш за 470 карставых пячор, уключаючы самую вялікую Новаафонскую (даўжынёй 3,3 км). На паўднёвым схіле Вялікага Каўказа знаходзяцца буйныя радовішчы марганцу, срэбна-свінцовых і цынкавых руд, барыту, каменнага вугалю, мармуру.

У шматлікіх раёнах Грузіі маюцца выхады мінеральных крыніц, якія выкарыстоўваюцца ў бальнеалогіі (Баржомі, Цхалтуба і інш.).

=== Клімат ===
У заходніх раёнах, якія знаходзяцца пад уздзеяннем Чорнага мора, лета — вільготнае і цёплае, з сярэднімі тэмпературамі ліпеня 22-24 °C. Зімы мяккія, сярэднія тэмпературы студзеня 4-7 °C. Выпадае вялікая колькасць ападкаў (1000—2000 мм у год) з максімумам у Аджарыі (да 3200 мм). Пераважная частка ападкаў прыходзіцца на вясну.

Ліхскі хрыбет перахапляе вільгаць паветраных мас, якія рухаюцца з захаду на ўсход. Ва ўсходніх раёнах Грузіі клімат фарміруецца пад уплывам кантынентальных паветраных мас. На раўнінах лета больш працяглае і гарачае, з сярэднімі тэмпературамі ліпеня 23-25 °C. Зімы прахалодныя, з сярэдняй тэмпературай студзеня ад +1 да −2 °C. Сярэдняя гадавая колькасць ападкаў 400—600 мм, максімум прыходзіцца на канец вясны і пачатак лета.

На схілах гор Грузіі сярэднія тэмпературы ліпеня паніжаюцца да 4-6 °C, у высакагор’ях сярэднія тэмпературы студзеня могуць дасягаць −10…−16 °C. Сярэдняя гадавая колькасць ападкаў вагаецца ад 1600—2800 мм на захадзе да 1000—1800 мм на ўсходзе Вялікага Каўказа і да 600—700 мм на Паўднёва-Грузінскім нагор’і. Надвор’е ў горах хутка змяняецца. Раптоўныя пахаладанні суправаджаюцца моцнымі снегападамі, ліўнямі, градам і фёнамі (моцнымі, цёплымі вятрамі, якія дзьмуць з гор у даліны).

=== Глебы ===
У Грузіі выдзяляюць тры асноўныя глебава-геаграфічныя вобласці: заходнюю, усходнюю і паўднёвую. Для нізін заходняй вобласці (паміж Ліхскім хрыбтом і Чорным морам) характэрныя тарфяныя глебы, прыдатныя для вырошчвання кукурузы; у перадгор’ях распаўсюджаны субтрапічныя чырвоныя і жоўтыя глебы, якія ідэальна падыходзяць для вінаграду, гарбаты і тытуню; у больш высокіх мясцовасцях Мегреліі, Абхазіі і Сванетыі — карычневыя або карбанатныя лясныя і горныя глебы. Ва ўсходняй вобласці пераважаюць старажытныя алювіяльныя глебы. На Ніжнекартлійскай раўніне распаўсюджаны [[каштанавыя глебы]], прыдатныя для вырошчвання гародніны, пладовых і збожжавых культур. [[Чарназём]]ы і [[карычневыя глебы]] Кахетынскай раўніны выкарыстоўваюцца пад пасевы збожжавых культур і вінаграднікі. Паўднёвая вобласць прымеркаваная да перадгор’яў і паўднёвых схілаў Малога Каўказа і Паўднёва-Грузінскага нагор’я. Для яе характэрна спалучэнне карычневых і горна-лугавых глеб.

=== Флора ===
[[Файл:Mountains in Svaneti (1).jpg|thumb|Горы ў Сванеціі]]
Флора Грузіі вельмі разнастайная: толькі кветкавых тут сустракаецца больш 5000 відаў. У залежнасці ад кліматычных асаблівасцей і абсалютнай вышыні мясцовасці вылучаюцца некалькі зон і вертыкальных паясоў расліннасці (ад стэпавага да альпійскага).
 
[[Лес|Лясы]] распаўсюджаныя пераважна ў гарах і займаюць прыкладна трэцюю частку краіны. На захадзе Грузіі яны спускаюцца да самага мора, а на ўсходзе іх ніжняя мяжа знаходзіцца на вышынях ад 600 да 800 м. Асабліва багатыя і разнастайныя лясы Заходняй Грузіі. У іх ніжнім поясе (да 1000—1200 м) пануюць шыракалістыя пароды (дуб, граб, каштан, клён, бук і інш.) з вечназялёным падлескам. Для гэтага тыпу лесу, званага калхідскім, характэрна багацце ліян — месцамі ён становіцца непраходным. У забалочаных лясах Калхідскай нізіны пераважае алешына. На некаторых участках узбярэжжа Абхазіі сустракаюцца эндэмічныя віды, напрыклад, хвоя піцундская. На працягу апошніх тысячагоддзяў у далінах распаўсюджваўся вінаград і пладовыя культуры. У Заходняй Грузіі да верхняй мяжы лесу (1700—1800 м) распаўсюджаныя змяшаныя лясы, у якіх спалучаюцца букавыя і ялова-піхтавыя, радзей хваёвыя пароды.

Лясы Усходняй Грузіі фларыстычна менш багатыя. У верхнім поясе гор (да 2300—2400 м) распаўсюджаны [[елка]] і [[піхта]], а ў больш усходніх раёнах — толькі хваёвыя і хваёва-бярозавыя лясы. Ніжэй хвойныя лясы саступаюць месца букавым, а затым дубова-грабавым. На крайнім усходзе краіны сустракаюцца невялікія ўчасткі сухіх стэпаў і ксерафітных рэдкалессяў з такімі відамі, як [[фісташка]], [[Гранат (род раслін)|гранат]] і інш. Яшчэ больш абмежаванае распаўсюджванне маюць паўпустыні. У далінах Куры, Алазані і іншых рэк захаваліся поймавыя тугайныя лясы з асіны, вярбы, серабрыстай таполі, дуба, кізіла.

Субальпійскія і альпійскія лугі на захадзе Грузіі падымаюцца да 2800-3000 м, на ўсходзе — да 3600 м над у.м. Для субальпійскіх лугоў Заходняй Грузіі тыпова пышнае высокатраўе з вялікім удзелам парасонавых і бабовых. Нізкатраўныя альпійскія лугі распаўсюджаны фрагментарна, чаргуючыся з каменнымі россыпамі, выхадамі скал і леднікамі.

=== Фаўна ===
Жывёльны свет Грузіі прадстаўлены больш як 100 відамі млекакормячых, 330 — птушак і 160 — рыб. Шматлікія прадстаўнікі фаўны з’яўляюцца эндэмікамі, напрыклад, тур кубанскі (рогі якога ў Грузіі выкарыстоўваюцца як пасудзіны для віна).

Вельмі своеасаблівая фаўна стэпаў Усходняй Грузіі. Да нядаўняга часу там сустракаўся джэйран, які захаваўся толькі ў асобных мясцовасцях. Часам сустракаецца [[паласатая гіена]]. З іншых драпежнікаў варта адзначыць лісіцу, шакала, чаротавага ката. У жывёлагадоўчых раёнах распаўсюджаныя ваўкі. Для стэпаў тыповыя грызуны: тушканчыкі, палёўкі, хамякі. Сярод птушак звычайныя палявы верабей, шэрая курапатка, перапёлка, стэпавы арол. Характэрна багацце яшчарак і чарапах, а таксама змей.

Найбольш багаты жывёльны свет лясоў. У шматлікіх раёнах распаўсюджаныя каўказскі алень, казуля, дзік, заяц-русак, вавёрка, а з драпежнікаў — [[буры мядзведзь]], воўк, шакал, [[рысь звычайная|рысь]], лясны кот і лісіца. Лясы Грузіі славяцца багаццем і разнастайнасцю птушак. Звычайныя тут берасцянка, вялікая сініца, зелянушка, чорны дрозд і інш. З драпежных відаў птушак, занесеных у Чырвоную кнігу Грузіі, сустракаюцца барадач, беркут, белагаловы сіп, чорны грыф і інш. У некаторых мясцовасцях Калхіды і Кахетыі яшчэ можна ўбачыць фазана. З паўзуноў у лясах Грузіі найбольш шматлікія яшчаркі, [[балотная чарапаха|балотныя чарапахі]] і змеі.

Высакагорная фаўна лепш захавалася ў межах Галоўнага Каўказскага хрыбта. У яго заходняй частцы водзіцца кубанскі тур, ва ўсходняй — дагестанскі. Абодва віды на зіму спускаюцца ў лясны пояс. Амаль паўсюдна распаўсюджаная сарна, а на ўсходзе сустракаецца безааравы казёл. З характэрных птушак высакагор’яў можна адзначыць [[Каўказскі цецярук|каўказскага цецерука]], кекліка, [[барадач]]а.

У горных рэках і азёрах водзяцца стронга, вусач, сазан і інш.

== Эканоміка ==
{{main|Эканоміка Грузіі}}

== Культура ==
{{main|Культура Грузіі}}

== Насельніцтва ==
{{main|Насельніцтва Грузіі}}

=== Колькасць, рассяленне ===
Па даных перапісу 2014 г. у Грузіі пражывае 3,713,804 чалавекі.

=== Гарады ===

{{main|Гарады Грузіі}}

{{Найбуйнейшыя гарады
| title = Найбуйнейшыя гарады Грузіі
| stat_ref     = Перапіс 2014 г.<ref name="2014census">{{cite web |publisher=http://citypopulation.de/ |url=http://citypopulation.de/Georgia.html |title=GEORGIA: Provinces and Major Cities }}</ref>
| list_by_pop  = 
| class        = nav
| div_name     = 
| name_link     = Спіс гарадоў Грузіі
| div_link     = Рэгіён
| city_1 = Тбілісі{{!}}Тбілісі| div_1 = Тбілісі{{!}}Тбілісі| pop_1 = 1,062,282| img_1 = Tbilisi panorama1.jpg
| city_2 = Батумі{{!}}Батумі| div_2 = Аджарыя| pop_2 = 152,839| img_2 = Batumi Georgia 2012.jpg
| city_3 = Кутаісі{{!}}Кутаісі| div_3 = Імерэція| pop_3 = 147,635| img_3 = Downtown Kutaisi & White Bridge as seen from Mt Gora (August 2011)-cropped.jpg
| city_4 = Руставі{{!}}Руставі| div_4 = Квема Картлі| pop_4 = 125,103| img_4 = Rustavi Square.JPG
| city_5 = Сухумі{{!}}Сухумі| div_5 = Абхазія| pop_5 = 62,914
| city_6 = Горы (Грузія){{!}}Горы| div_6 = Шыда Картлі| pop_6 = 48,143
| city_7 = Зугдыды{{!}}Зугдыды| div_7 = Самегрэла-Зема Сванеці| pop_7 = 42,998
| city_8 = Поці{{!}}Поці| div_8 = Самегрэла-Зема Сванеці| pop_8 = 41,465
| city_9 = Цхінвалі{{!}}Цхінвалі| div_9 = Шыда Картлі| pop_9 = 30,456
| city_10 = Хашуры{{!}}Хашуры| div_10 = Шыда Картлі| pop_10 = 26,135
| city_11 = Самтрэдыя{{!}}Самтрэдыя| div_11 = Імерэція| pop_11 = 25,318
| city_12 = Сенакі{{!}}Сенакі| div_12 = Самегрэла-Зема Сванеці| pop_12 = 21,596
| city_13 = Зестафоні{{!}}Зестафоні| div_13 = Імерэція| pop_13 = 20,814
| city_14 = Марнеулі{{!}}Марнеулі| div_14 = Квема Картлі| pop_14 = 20,211
| city_15 = Тэлаві{{!}}Тэлаві| div_15 = Кахетыя| pop_15 = 19,629
| city_16 = Ахалцыхэ{{!}}Ахалцыхэ| div_16 = Самцхэ-Джавахеты| pop_16 = 17,903
| city_17 = Кабулеты{{!}}Кабулеты| div_17 = Аджарыя| pop_17 = 16,546
| city_18 = Азургеці{{!}}Азургеці| div_18 = Гурыя| pop_18 = 14,785
| city_19 = Каспі{{!}}Каспі| div_19 = Шыда Картлі| pop_19 = 13,423
| city_20 = Чыятура{{!}}Чыятура| div_20 = Імерэція| pop_20 = 12,803
}}

== Гл. таксама ==
* [[Саурмаг]]
* [[Назва Грузіі]]
* [[Дашгын Гюльмамедаў]]
* [[Ламара Барысаўна Бейдзіна]]

== Заўвагі ==
{{notelist}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Georgia}}
* [http://www.allgeo.org Full information about (country) Georgia]
* [http://www.prsheet.com/rustavi_2.htm Georgia TVNews] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081110074138/http://www.prsheet.com/rustavi_2.htm |date=10 лістапада 2008 }} (english, german, russian, georgian)
* [http://www.friendsofgeorgia.com/ Friends of Georgia] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20040321122509/http://friendsofgeorgia.com/ |date=21 сакавіка 2004 }} (Friends of Georgia International Foundation. Information on Culture, History, Gastronomy, etc).

{{Грузія ў тэмах}}
{{Краіны Азіі}}
{{Краіны Еўропы}}
{{Усходняе партнёрства}}
{{Краіны ў Чорнага мора}}
{{бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Грузія| ]]