Дом культуры
Дом (палац) культуры (скарочана ДК) — клубная ўстанова, цэнтр культурна-масавай і асветніцкай работы ў (былых) сацыялістычных краінах, а таксама ў некаторых іспана- і франкамоўных дзяржавах.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Масавае развіццё клубных устаноў пачалося ў СССР з лістапада 1920 года,[1] калі дэкрэтам Саўнаркама ў сістэме Наркамасветы РСФСР быў утвораны Галоўпалітпрасвет.[2] Народныя дамы, якія будаваліся з другой паловы 1880-х гадоў, былі пераўтвораны тады ў працоўныя клубы і дамы культуры.[3]
Першым «палацам культуры УЦСПС»[4][5] стаў Палац культуры імя А. М. Горкага ў Ленінградзе, узведзены на сродкі прафсаюзаў да юбілейнай даты 8 лістапада 1927 года. Першыя палацы і дамы піянераў і школьнікаў у СССР былі адкрыты ў 1923—1924 гадах у Маскве.[6] Многія першыя дамы культуры будаваліся ў стылі канструктывізму і належаць да лепшых узораў дадзенага стылю.
Клубныя ўстановы таго ж тыпу распаўсюдзіліся ў пасляваенны перыяд па ўсіх краінах сацыялістычнага лагера. У большасці выпадкаў яны насілі і аналагічныя назвы (у перакладах на мясцовыя мовы), хаця ёсць выключэнні: напрыклад, у Балгарыі захавалася таксама ранейшае найменне — чыталіштэ — для грамадскіх клубных устаноў, якія, падобна расійскім народным дамам,[3] будаваліся з канца XIX стагоддзя.
Пасля падзення камуністычных урадаў у шэрагу краін (Германія, Чэхія) сталі адмаўляцца ад тэрміна, які асацыюецца з папярэдняй эпохай. Дамы культуры пераназывалі ў культурныя цэнтры, канцэрт-холы, палацы кангрэсаў і г.д.[7] У іншых краінах (напрыклад, Польшчы і Латвіі) спалучэнне «дом культуры» застаецца часткай нейтральнай у ідэалагічным стаўленні лексікі, свайго роду нацыянальным сінонімам для прынятых ва ўсім свеце паняццяў.[8].
Зноскі
- ↑ Клубные учреждения // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Главполитпросвет // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ а б Народные дома // Москва: Энциклопедия / гл. ред. С. О. Шмидт; сост.: М. И. Андреев, В. М. Карев. — М. : Большая российская энциклопедия, 1997. — 976 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-277-3.
- ↑ Дворцы культуры // Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник / Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др.. — М.: Большая российская энциклопедия, 1992.
- ↑ Исторический очерк на интернет-сайте Дворца культуры имени Горького в Санкт-Петербурге
- ↑ Дворцы и дома пионеров и школьников // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ См., например, в статьях: ням.: — Kulturhaus, чэшск.: — Kulturní dům или Palác kultury
- ↑ См., например, статьи: лат.: — Kultūras nams, польск.: — Dom kultury
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Нарматыўны кантроль |
