Фама Славянін
| Фама Славянін | |
|---|---|
| грэч. Θωμᾶς ὁ Σλάβος | |
 Мініяцюра з мадрыдскага манускрыпта «Агляд гісторыі» Іаана Скіліцы | |
| Дата нараджэння | VIII стагоддзе |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 823 |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Прыналежнасць | Візантыйская імперыя |
| Род войскаў | армія Візантыйскай імперыі[d] |
| Званне | Турмарх |
| Камандаваў | візантыйскімі войскамі ў Анатоліцы |
| Бітвы/войны | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Фама Славянін (каля 760 — кастрычнік 823) — правадыр аднаго з самых буйных народных антыфеадальных паўстанняў у Візантыйскай імперыі, якое мела месца ў 821—825 гадах.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Падрабязнасцяў яго біяграфіі захавалася мала. Вядома, ён паходзіў з славян, якія перасяліліся ў Малую Азію, і меў тытул турмарха (военачальніка) адной з фем на гэтым паўвостраве.
Паўстанне пад кіраўніцтвам Фамы, які абвясціў сябе імператарам Канстанцінам VI[1], ахапіла значную частку тэрыторыі Малой Азіі, а таксама балканскія правінцыі імперыі, дзе быў высокі працэнт славянскага насельніцтва (Македонія, Фракія). Прычынай паўстання фармальна стала патрабаванне аднаўлення шанавання ікон, якое за шэсць гадоў да пачатку паўстання было зноў забаронена імператарам-іканаборцам Львом V Армянінам. Фактычнай жа прычынай паўстання стала безабароннае становішча сялян перад новым класам візантыйскіх феадалаў — военачальнікаў-дынатаў, якія падпарадкоўвалі сабе свабодных сялян, патрабуючы ад іх выплаты высокіх падаткаў. У паўстанні ўдзельнічала не толькі славянскае, але таксама грузінскае і армянскае насельніцтва імперыі; паўстанне, паводле некаторых даных, мела некаторую падтрымку з боку Арабскага халіфата.
У снежні 821 года паўстанцкая армія пад кіраўніцтвам Фамы дайшла да Канстанцінопаля і ўзяла яго ў аблогу, якая працягвалася больш за год. Візантыйскі імператар Міхаіл у 823 годзе заклікаў на дапамогу балгарскага хана Амуртага, войскі якога разбілі паўстанцаў пад сценамі візантыйскай сталіцы. Фама з астатнімі войскамі адступіў у Аркадыёпаль, які неўзабаве, аднак, быў узяты візантыйцамі, а сам правадыр паўстанцаў быў выдадзены імператару і пакараны смерцю; асобныя атрады былой арміі Фамы працягвалі ваяваць з візантыйцамі да 825 года. Пасля разгрому паўстання ў Візантыі пачаліся масавыя расправы над выжылымі паўстанцамі і членамі іх сем'яў.
Зноскі
- ↑ Katarzyna Kobylecka rozmawia z prof. Władysławem Duczko, Tomasz Słowianin i inni, czyli jak podbijaliśmy Europę, audycja Polskiego Radia, zapis audio.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Фама Славянін (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (3-е выданне)
- Липшиц Е. Э. Восстание Фомы Славянина и византийское крестьянство на грани VIII—IX вв. // Вестник древней истории. 1940. № 1 (6).
- Lemerle P. Thomas le Slave // Travaux et mémoires du Centre de recherche d’histoire et civilisation byz. V. 1. 1965. P. 255—297.
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Нарматыўны кантроль |
