Цыганы ў Румыніі
Румынскія цыганы (рум.: ţigani) — агульная назва некалькіх этнаграфічных груп цыганскага паходжання, якія насяляюць тэрыторыю сучаснай рэспублікі Румынія.
Дэмаграфія[правіць | правіць зыходнік]
Румынскія цыганы (рома) з'яўляюцца найбуйнейшай цыганскай абшчынай Еўропы. Перапіс насельніцтва Румыніі 2002 года зафіксаваў пражыванне ў краіне 535 140 цыган (2,5 % насельніцтва краіны)[1], стаўшы трэцім па велічыні народам Румыніі пасля венграў. Доля і колькасць цыган у Румыніі мае тэндэнцыю да ўзросту за кошт высокага натуральнага прыросту, хоць пасля далучэння краіны да Еўрасаюза міграцыйны адток румынскіх цыган у іншыя краіны Еўропы (Італія, Іспанія, Францыя) рэзка ўзрос, прыводзячы да шараванняў з мясцовым насельніцтвам гэтых краін. Нягледзячы на іншае паходжанне, этнічныя румыны маюць даўнюю гісторыю сацыяльна-культурных сувязей з цыганамі, якія аселі ў ніжнім Падунаўі ў ХIII-ХIV стагоддзях.
Дынаміка колькасці цыган паводле дадзеных перапісаў насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]
| цыганы | ||
|---|---|---|
| 1956 | 104 216 (0,6 %) | |
| 1966 | 64 197 (0,3 %) | |
| 1977 | 227 398 (1,0 %) | |
| 1992 | 409 723 (1,8 %) | |
| 2002 | 535 140 (2,4 %) | |
Неафіцыйныя крыніцы часта кажуць пра традыцыйна высокі ровень недаўліку колькасці цыган у краіне з пэўных прычын, мяркуючы што рэальная колькасць цыган у Румыніі можа вар'іраваць у межах ад 0,7 да 2,5 млн чал. (ад 3 да 11 % насельніцтва).
Мова[правіць | правіць зыходнік]
Цыганскія мовы і субкультуры пакінулі сляды ў жыцці і побыце румынаў. У сваю чаргу, значная частка цыган Румыніі падпала пад румынізацыю. Цыганскую мову лічаць роднай каля 72 % цыган (галоўным чынам влашскія, радзей балканскія дыялекты), 25 % цыган завуць родным румынскую мову і 3 % іншыя мовы (галоўным чынам венгерскую мову).
З пачатку XXI стагоддзя, дзякуючы высілкам мясцовых асветнікаў (перадусім Г. Сару), міністэрства асветы Румыніі пачало выдаваць падручнікі на цыганскай мове (мова і матэматыка). У падручніках выкарыстоўваецца асераднёная наддыялектная норма на грунце влашскіх дыялектаў.