Ісламскі сацыялізм

Ісламскі сацыялізм — палітычнае вучэнне, якое прадугледжвае сумяшчэнне ісламу з сацыялістычнымі ідэямі.

Гісторыя

Родапачынальнікам ісламскага сацыялізму з’яўляецца Абу Зара аль-Гіфары, паплечнік Прарока Мухамада. Ён выступаў супраць назапашвання багацця кіроўным класам у часы халіфата.

Першая ісламская камуна была ўтворана ў Казані ў 1917 годзе. Яна прасоўвала камуністычныя ідэі сярод мусульман Расіі. Неўзабаве ў Казані татарскімі рэвалюцыянерамі з гэтай жа мэтай быў створан Мусульманскі сацыялістычны камітэт.

У 1969 годзе палкоўнік Муамар Кадафі зрынуў манархію ў Лівіі. Пасля перавароту была абвешчаная Лівійская Арабская Рэспубліка, чыёй афіцыйнай ідэалогіяй стаў ісламскі сацыялізм.

Сацыялізм Муамара Кадафі

Афіцыйнай ідэалогіяй Лівійскай Арабскай Рэспублікі і Лівійскай Джамахірыі быў ісламскі сацыялізм. Кадафі адмяніў традыцыйныя інстытуты ўлады. Паўсюдна фармаваліся народныя камітэты і народныя кангрэсы. Дзяржава падзялялася на мноства камун (абшчын), якія ўяўлялі сабой самакіравальныя міні-дзяржавы ў дзяржаве, што поўнасцю валодалі ўладай у сваім рэгіёне, уключаючы размеркаванне бюджэтных сродкаў. Кіраванне камунай ажыццяўлялася першасным народным кангрэсам. У народны кангрэс уваходзілі ўсе жыхары камуны. Кожны чалавек меў права выказаць сваю прапанову на пасяджэнні народнага камітэта. Кожны ўдзельнічаў у прыняцці рашэнняў і рэалізацыі ўлады. Дзяржава ўяўляла сабой федэрацыю камун. Кожны першасны народны кангрэс выбіраў сваіх прадстаўнікоў у гарадскі народны камітэт і Усеагульны Народны Кангрэс.

Ісламскі марксізм

Ісламскі марксізм — тэрмін, які быў выкарыстаны ў кнізе Асэфа Баяда «Шарыят і Маркс: Крытыка ісламскай крытыкі марксізму», каб апісаць ідэі іранскага рэвалюцыянера Алі Шарыяці. Тэрмін таксама часам выкарыстоўваецца ў дачыненні да такой групоўкі, як Арганізацыя маджахедаў іранскага народа.

Вядомыя ісламскія сацыялісты

• Абу Зара аль-Гіфара — родапачынальнік.
• Убайдулахан Сіндхі — індыйскі ісламскі сацыяліст, прапаноўваў сумяшчэнне нацыянал-камунізму і ісламскай ідэалогіі.
• Муамар Кадафі — лівійскі ісламскі сацыяліст, стваральнік унікальнага грамадскага і дзяржаўнага ладу — Джамахірыі.
• Гулам Ахмед Парвіз — пакістанскі сацыяліст, заклікаў да ісламскай рэфармацыі і новай трактоўцы Карана ў адпаведнасці з духам часу.

Гл.таксама

• Хрысціянскі сацыялізм
• Джамахірыя (дзяржаўны лад)

Спасылкі

• Ісламскі сацыялізм: ўзлёт і падзенне (руск.)