Алеуты: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Luckas-bot (размовы | уклад) др r2.7.1) (робат дадаў: ru:Алеуты |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Народ |
|||
[[File:Aleut.jpg|thumb|Алеуты ў традыцыйным адзенні]] |
|||
| назва = Алеуты |
|||
| выява = aleut.jpg |
|||
| шырыня = |
|||
| подпіс = Алеуты ў традыцыйнай адзежы |
|||
| саманазва = |
|||
| колькасць = 3400 (ацэнка)<ref>[http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=11682 Joshuaproject. Aleut]</ref> |
|||
| рассяленне = {{Сцягафікацыя|ЗША}}:<br /> 2800 (ацэнка)<ref name="JP">[http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=11682&rog3=US Joshuaproject. Aleut, Eastern of United States]</ref> |
|||
* {{сцягафікацыя|Аляска}}:<br /> 2800 (ацэнка)<ref name="JP"/> |
|||
{{Сцягафікацыя|Расія}}:<br /> 482 (перапіс, 2010)<ref>{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls|title=Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года|lang=|publisher=|accessdate=2011-12-16}}</ref> <br /> |
|||
* {{сцягафікацыя|Камчацкі край}}:<br /> 401 (2010)<ref name="perepis">{{cite web|author=|datepublished=|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab7.xls|title=Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Даныя паводле рэгіёнаў|lang=|publisher=|accessdate=2011-12-16}}</ref> |
|||
| вымер = |
|||
| архкультура = |
|||
| мова = [[англійская мова|англійская]], [[руская мова|руская]], [[алеўцкая мова|алеўцкая]] |
|||
| раса = |
|||
| рэлігія = [[праваслаўе]], [[шаманізм]], [[анімізм]] |
|||
| роднасныя = [[эскімосы|эскімосы (інуіты)]] |
|||
| уваходзіць = [[эскімоска-алеўцкая сям'я]] |
|||
| уключае = |
|||
| паходжанне = |
|||
}} |
|||
'''Алеуты''' (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва [[Алеуцкія астравы|Алеуцкіх астравоў]], паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва [[паўвостраў Аляска|Аляска]] і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў. |
'''Алеуты''' (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва [[Алеуцкія астравы|Алеуцкіх астравоў]], паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва [[паўвостраў Аляска|Аляска]] і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў. |
||
Радок 23: | Радок 43: | ||
* Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008. |
* Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008. |
||
* Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809 |
* Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809 |
||
== Спасылкі == |
|||
{{commons|Category:Aleut}} |
|||
* [http://www.indigenous.ru/russian/people/r_aleut.htm Алеуты] |
|||
* [http://beringisland.ru Камандорскія астравы] |
|||
* [http://beringisland.ru/history/rac.shtm Расійска-Амерыканская кампанія] |
|||
[[Катэгорыя:Карэнныя народы Амерыкі]] |
[[Катэгорыя:Карэнныя народы Амерыкі]] |
Версія ад 13:58, 2 лютага 2012
Алеуты | |
---|---|
| |
Усяго: 3400 (ацэнка)[4] | |
Этнічныя мовы | англійская, руская, алеўцкая |
Традыцыйныя рэлігіі (канфесіі) | праваслаўе, шаманізм, анімізм |
Геаграфічна-моўная група | эскімоска-алеўцкая сям'я |
Блізкія этнасы | эскімосы (інуіты) |
Алеуты (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва Алеуцкіх астравоў, паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва Аляска і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў.
Колькасць і рассяленне
У ЗША да алеутаў належыць каля 2,8 тыс. чал., таксама алеутамі называе сябе частка эскімосаў паўднёва-заходняй Аляскі. У Расіі алеуты жывуць на Камандорскіх астравах, агульная колькасць — каля 0,5 тыс. чал.
Мова
Алеуцкая мова належыць да эскімоска-алеуцкай сям'і. Пераважная частка алеутаў перайшла на англійскую (у ЗША) і рускую (у Расіі) мовы.
Гісторыя
Продкі алеутаў паходзяць верагодна з Паўночна-Усходняй Азіі. Засяленне асноўнай часткі іх тэрыторыі адбывалася ва ўмовах міграцыі народаў Азіі ў Амерыку 10-12 тыс. гадоў назад. Назва "алеуты" была дадзена рускімі пасля адкрыцця ў XVIII ст. Алеуцкіх астравоў. З 1799 тэрыторыя алеутаў кіравалася Руска-Амерыканскай кампаніяй, якая напачатку ХІХ ст. арганізавала перасяленне часткі алеутаў на незаселяныя да таго Камандорскія астравы і а-вы Прыбылава. У 1867 Алеуцкія астравы і Аляска прададзены ЗША.
Традыцыйная культура
Асноўны традыцыйны занятак алеутаў да кантактаў з еўрапейцамі — паляванне на марскіх звяроў (коцікаў, сівучаў, каланаў і інш.) і рыбалоўства. Дапаможнае значэнне мела збіральніцтва. Вырабляліся прылады для палявання і рыбалоўства, зброя з каменя, косці, дрэва, абцягнутыя скурай лодкі — шматвёсельныя байдары і невялікія байдаркі. Паселішча звычайна складалася з 2—4 вялікіх паўзямлянак.
Адзенне і абутак выраблялі са скураў марскіх жывёл. Паляўнічыя насілі драўляныя капелюшы — канічныя, альбо з адкрытым верхам, з падоўжаным вялікім казырком, упрыгожаныя разной косцю, сівучовымі вусамі, пёрамі. Асноўная традыцыйная ежа — мяса марскіх звяроў і птушак, рыба (пераважна ў сырым выглядзе), марскія беспазваночныя, водарасці, ягады, карэнні.
Сярод традыцыйных вераванняў алеутаў характэрныя вера ў духаў, шаманства.
Літаратура
- Алеуты // БЭ ў 18 т. Т. 1. Мн., 1996.
- Ляпунова Р. Алеуты // Народы России. М., 1994.
- Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008.
- Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Алеуты
- Алеуты
- Камандорскія астравы
- Расійска-Амерыканская кампанія
- ↑ а б Joshuaproject. Aleut, Eastern of United States
- ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года . Праверана 16 снежня 2011.
- ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Даныя паводле рэгіёнаў . Праверана 16 снежня 2011.
- ↑ Joshuaproject. Aleut