Камітэт дзяржаўнай бяспекі СССР: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др Bot: Migrating 61 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q80919 (translate me) |
|||
Радок 31: | Радок 31: | ||
[[Катэгорыя:Спецслужбы]] |
[[Катэгорыя:Спецслужбы]] |
||
[[Катэгорыя:СССР]] |
[[Катэгорыя:СССР]] |
||
[[ar:استخبارات سوفييتية]] |
|||
[[arz:كيه جى بى]] |
|||
[[az:SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi]] |
|||
[[be-x-old:Камітэт дзяржаўнай бясьпекі]] |
|||
[[bg:Комитет за държавна сигурност (СССР)]] |
|||
[[bn:কেজিবি]] |
|||
[[br:KGB]] |
|||
[[ca:KGB]] |
|||
[[ceb:KGB]] |
|||
[[cs:KGB]] |
|||
[[da:KGB]] |
|||
[[de:KGB]] |
|||
[[el:KGB]] |
|||
[[en:KGB]] |
|||
[[eo:KGB]] |
|||
[[es:KGB]] |
|||
[[et:KGB]] |
|||
[[eu:KGB]] |
|||
[[fa:کا گ ب]] |
|||
[[fi:KGB]] |
|||
[[fr:KGB]] |
|||
[[fy:KGB]] |
|||
[[ga:KGB]] |
|||
[[gl:KGB]] |
|||
[[he:ק.ג.ב.]] |
|||
[[hi:केजीबी]] |
|||
[[hr:KGB]] |
|||
[[hu:KGB]] |
|||
[[id:Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti]] |
|||
[[is:KGB]] |
|||
[[it:Komitet gosudarstvennoj bezopasnosti]] |
|||
[[ja:ソ連国家保安委員会]] |
|||
[[ka:სსრკ-ის სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტი]] |
|||
[[ko:국가보안위원회]] |
|||
[[ku:KGB]] |
|||
[[lt:KGB]] |
|||
[[lv:Valsts drošības komiteja]] |
|||
[[mk:КГБ]] |
|||
[[ml:കെ.ജി.ബി.]] |
|||
[[nl:KGB]] |
|||
[[nn:KGB]] |
|||
[[no:KGB]] |
|||
[[oc:KGB]] |
|||
[[pl:KGB]] |
|||
[[pt:KGB]] |
|||
[[ro:KGB]] |
|||
[[ru:Комитет государственной безопасности СССР]] |
|||
[[scn:KGB]] |
|||
[[simple:KGB]] |
|||
[[sk:KGB]] |
|||
[[sl:KGB]] |
|||
[[sr:КГБ]] |
|||
[[sv:KGB]] |
|||
[[ta:கேஜிபி]] |
|||
[[th:คณะกรรมาธิการเพื่อความมั่นคงแห่งรัฐ (สหภาพโซเวียต)]] |
|||
[[tr:KGB]] |
|||
[[uk:Комітет державної безпеки СРСР]] |
|||
[[ur:کے جی بی]] |
|||
[[vi:KGB]] |
|||
[[yi:קא גע בע]] |
|||
[[zh:克格勃]] |
Версія ад 02:36, 9 сакавіка 2013
Камітэ́т дзяржа́ўнай бя́спекі СССР (КДБ СССР) — дзяржаўны орган, які выконваў задачы абароны канстытуцыйнага парадку СССР.
Гісторыя
Назва арганізацыі з цягам часу неаднаразова мянялася. 20 снежня 1917 бальшавіцкі ўрад Расіі ўтварыў Усерасійская надзвычайная камісія (УНК - па-рас. ВЧК). Першы старшыня: Фелікс Дзяржынскі. Агульнапрынятая назва супрацоўнікаў — чэкісты.
6 лютага 1922 Усерасійскі цэнтральны выканаўчы камітэт (УЦВК) прыняў пастанову аб скасаванні УНК і ўтварэнні Дзяржаўнай палітычнай управы (ДПУ) ў Народны камісарыят унутраных спраў (НКУС) РСФСР. 2 лістапада 1923 прэзідыум ЦВК СССР стварыў Аб'яднаную ДПУ пры ўрадзе СССР. 10 ліпеня 1934 ў адпаведнасці з пастановай ЦВК СССР АДПУ зноў увайшла ў НКУС.
3 лютага 1941 з НКУС вылучылі Народны камісарыят дзяржаўнай бяспекі (НКДБ). У ліпені 1941 года НКДБ СССР і НКУС СССР зноў былі аб'яднаныя ў адзіны наркамат — НКУС СССР. У красавіку 1943 быў зноў утвораны Наркамат дзяржаўнай бяспекі СССР. 15 сакавіка 1946 НКДБ ператварылі міністэрства (МДБ). 7 сакавіка 1953 МДБ улучылі ў Міністэрства ўнутраных спраў (МУС) СССР.
13 сакавіка 1954 створаны Камітэт дзяржаўнай бяспекі (КДБ) пры Савеце Міністраў СССР (з 1978 — КДБ СССР).
6 мая 1991 старшыня Вярхоўнага Савета РСФСР Барыс Ельцын і старшыня КДБ СССР Уладзімір Аляксандравіч Кручкоў падпісалі пратакол аб стварэнні ў адпаведнасці з рашэннем З'езду народных дэпутатаў РСФСР Камітэту дзяржаўнай бяспекі РСФСР (КДБ РСФСР), які мае статут саюзна-рэспубліканскага дзяржаўнага камітэта.
26 лістапада 1991 прэзідэнт РСФСР Барыс Ельцын падпісаў Указ аб пераўтварэнні КДБ РСФСР у Агенцтва Федэральнай бяспекі РСФСР (АФБ РСФСР). 28 лістапада 1991 прэзідэнт СССР Міхаіл Гарбачоў падпісаў Указ «Аб усталяванні Часовага становішча аб Міжрэспубліканскай службе бяспекі (МСБ)».
3 снежня 1991 прэзідэнт СССР Міхаіл Гарбачоў падпісаў Закон «Аб рэарганізацыі органаў дзяржаўнай бяспекі». На падставе Закону КДБ СССР быў скасаваны, і на пераходны перыяд на яго аснове створаныя Міжрэспубліканская служба бяспекі (МСБ) і Цэнтральная служба разведкі СССР.
19 снежня 1991 прэзідэнт РСФСР Барыс Ельцын падпісаў Указ «Аб стварэнні Міністэрства бяспекі і ўнутраных спраў РСФСР» (МБВД). Пры гэтым была фактычна скасаваная МСБ. 14 студзеня 1992 Канстытуцыйны Суд РФ прызнаў неадпаведным Канстытуцыі РСФСР і адмяніў Указ Прэзідэнта РСФСР «Аб утварэнні Міністэрства бяспекі і ўнутраных спраў РСФСР».
Кіраўніцтва
Старшыні КДБ СССР
- Іван Сяроў (13 сакавіка 1954 — 8 снежня 1958), генерал-палкоўнік, з 8 жніўня 1955 года — генерал арміі
- Аляксандр Шалепін (25 снежня 1958 — 13 лістапада 1961)
- Уладзімір Сямічасны (13 лістапада 1961 — 18 мая 1967), з 9 снежня 1963 года — генерал-палкоўнік
- Юрый Андропаў (18 мая 1967 — 26 мая 1982), з 17 снежня 1973 — генерал-палкоўнік, з 10 верасня 1976 — генерал арміі
- Віталь Федарчук (26 мая — 17 снежня 1982), генерал-палкоўнік
- Віктар Міхайлавіч Чэбрыкаў (17 снежня 1982 — 1 кастрычніка 1988), генерал-палкоўнік, з 4 лістапада 1983 — генерал арміі
- Уладзімір Аляксандравіч Кручкоў (1 кастрычніка 1988 — 21 жніўня 1991), генерал арміі
- Вадзім Бакацін (23 жніўня — 22 кастрычніка 1991), генерал-лейтэнант