Аляксандр Вашкоўскі

Аляксандр Вашкоўскі
польск.: Aleksander Waszkowski
Род дзейнасці	актывіст
Дата нараджэння	1841[…]
Месца нараджэння	Тарногруд, Гміна Тарногруд, Білгарайскі павет, Люблінскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	17 лютага 1865(1865-02-17) ці 1865
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Грамадзянства	Царства Польскае
Бітвы/войны	паўстанне 1863—1864 гадоў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Алякса́ндр Вашко́ўскі (польск.: Aleksander Waszkowski; 1841, Тарнагруд — 17 лютага 1865, Варшава) — удзельнік паўстання 1863—1864 гадоў, апошні начальнік Варшавы ў часы паўстання.

Біяграфія

У пачатку 1860-х член Варшаўскай гарадскай адміністрацыі. У лютым 1863 года перадаў паўстанцам партыю зброі і штабных карт, а ў чэрвені таго ж года — зарганізаваў перадачу грашовых сродкаў Часоваму нацыянальнаму ўраду (польск.: Kasа Głównej Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu Królestwa Polskiego) прызначаных для Дзяржаўнага скарбу Расійскай імперыі (3,5 мільёну злотых і 500 тысяч рублёў). Быў апошнім начальнікам гораду Варшава, выконваў свае абавязкі з 10 снежня 1863 па 19 снежня 1864 года. Быў выпадкова арыштаваны 19 снежня 1864 года на вуліцы Выборчай (польск.: Ulica Elektoralna w Warszawie). Ён разумеў, што заняпад паўстанцкага руху незваротны, але, нягледзячы на тое, выдаваў указы, друкаваў адозвы, ствараючы эфект прысутнасці паўстанцкай гарадскай адміністрацыі ў Варшаве. Ён не меў пэўнага месца жыхарства, ночыў у будынку млына ў раёне Солец (польск.: Solcu), днём чытаў газеты ў кавярнях. Свядома не збіраўся выяжджаць з горада.

Пазбаўленне волі адбываў у X павільёне Варшаўскай цытадэлі. Ён быў павешаны 17 лютага 1865 года разам з Эмануілам Шафарыкам. Гэта было апошняе публічнае пакаранне паўстанцаў у Варшаве.

Памяць

Табліца ў мурах Варшаўскай цытадэлі на месцы шыбеніцы, на якой у часы нацыянальна-вызваленчага руху і сацыяльных змен гінулі паўстанцы-патрыёты. Табліца згадвае найбольш значных удзельнікаў і кіраўнікоў паўстання, якія былі пакараны смерцю ў Цытадэлі: Агрыпіна Канарскага, Язэпа Пятроўскага, Язэпа Яноўскага і Аляксандра Вашкоўскага

Постаці Вашкоўскага прысвечана апавяданне Уладзіслава Тарлецкага «Dwie głowy ptaka», якое апублікавана ў 1978 годзе ў зборніку апавяданняў, прысвечаных Студзеньскаму паўстанню «Twarze 1863».

У гонар Аляксандра Вашкоўскага названа адна з вуліц Варшавы.

Літаратура

• Stefan Król, Cytadela Warszawska, Książka i Wiedza, Warszawa 1978, s. 138. (польск.)
• Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny Sokołowskiej Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza Warszawa 1968 s. 184 (польск.)
• Вашкоўскі Аляксандр у Internetowa encyklopedia PWN(недаступная спасылка) (польск.)
• Вашкоўскі Аляксандр у Encyklopedia WIEM Архівавана 20 верасня 2011. (польск.)
• Вашкоўскі Аляксандр у Encyklopedia Internautica (польск.)