Ваенны спадарожнік
Ваенны спадарожнік — гэта штучны спадарожнік Зямлі, які выкарыстоўваецца для ваеннай мэты. Найбольш распаўсюджанымі місіямі з’яўляюцца збор разведвальных дадзеных, суднаходства і ваенная сувязь. Першыя ваенныя спадарожнікі займаліся фотаразведкай. Былі зроблены спробы распрацаваць зброю, якая базуецца на спадарожніках, але гэтыя працы былі спыненыя ў 1967 годзе пасля ратыфікацыі міжнародных дагавораў аб забароне разгортвання зброі масавага знішчэння на арбіце.
Навігацыйныя спадарожнікі[правіць | правіць зыходнік]
Першая спадарожнікавая навігацыйная сістэма Transit, выкарыстоўваная ВМС ЗША, была пратэставаная ў 1960 годзе[1]. Яна складалася з пяці спадарожнікаў і магла забяспечваць навігацыйныя папраўкі прыкладна адзін раз у гадзіну.
Падчас гонкі ўзбраенняў перыяду халоднай вайны ядзерная пагроза выкарыстоўвалася для апраўдання выдаткаў на стварэнне больш дасканалай навігацыйнай сістэмы. Гэта стала прычынай разгортвання сістэмы GPS, якая першапачаткова дапамагала падводным лодкам вызначаць свае каардынаты пасля ўсплывання[2]. Першы спадарожнік GPS быў запушчаны ў 1974 годзе, разгортванне савецкай сістэмы ГЛАНАСС у 1982 годзе дало падставу Кангрэсу ЗША вылучыць грошы для паскарэння работ па GPS, поўная эксплуатацыйная гатоўнасць якога была абвешчаная ў красавіку 1995 года[3].
Сістэмы ранняга выяўлення[правіць | правіць зыходнік]
Шэраг краін распрацавалі спадарожнікавыя сістэмы ранняга папярэджання, прызначаныя для выяўлення МБР на розных этапах палёту. У ЗША гэтыя спадарожнікі эксплуатуюцца праграмай забеспячэння СРА (Defense Support Program, DSP). Першы запуск спадарожніка DSP адбыўся 6 лістапада 1970 года, 23-і і апошні запуск — 10 лістапада 2007 года. Гэтая праграма пасля была заменена інфрачырвонай сістэмай касмічнага базавання SBIRS. У Савецкім Саюзе касмічны складнік сістэмы папярэджання аб ракетным нападзе быў разгорнуты да 1979 годзе на аснове чатырох касмічных апаратаў сістэмы «Вока».
Конкурс ідэй[правіць | правіць зыходнік]
З мэтай паскорыць распрацоўку новых ваенных спадарожнікаў і тэхналогій, ВПС ЗША, пачынаючы з сакавіка 2019 года праводзяць конкурсы прадуктыўных ідэй, якія дазваляюць атрымаць выйгрыш у касмічнай вайне. Аўтары прынятых ідэй атрымліваюць неадкладнае ўзнагароджанне ў памеры ад 100 тысяч долараў ЗША. Так, на конкурсе ідэй, які праходзіў з 5 па 6 лістапада 2019 года было заключана падобных кантрактаў на агульную суму $22,5 млн долараў[4].
Зноскі
- ↑ Howell, Elizabeth. Navstar: GPS Satellite Network (англ.). SPACE.com. Архівавана з першакрыніцы 17 мая 2015.
- ↑ Why Did the Department of Defense Develop GPS? (англ.). Trimble Navigation Ltd. Архівавана з першакрыніцы 18 кастрычніка 2007.
- ↑ USNO NAVSTAR Global Positioning System (англ.). U.S. Naval Observatory. Архівавана з першакрыніцы 8 лютага 2006.
- ↑ America seeks faster ways to launch military satellites (англ.). The Economist (5 снежня 2019). Архівавана з першакрыніцы 8 снежня 2019.
