Вэб-партал

Вэб-партал — сайт у камп’ютарнай сетцы, які дае карыстальніку розныя інтэрактыўныя інтэрнэт-сэрвісы, якія працуюць у рамках гэтага сайта. Вэб-партал можа складацца з некалькіх сайтаў.

Таксама парталы функцыянуюць як кропкі доступу да інфармацыі ў інтэрнэце або сайты, якія дапамагаюць карыстальнікам у пошуку патрэбнай інфармацыі. Такія парталы ўяўляюць інфармацыю з розных крыніц у падобным выглядзе. Часам іх называюць навігацыйнымі сайтамі.

Як правіла, парталы выконваюць функцыі пошуку, а таксама прадастаўляюць доступ да розных інтэрнэт-сэрвісаў, напрыклад электроннай пошты, стужцы навін і г. д.

Канцэпцыя вэб-парталаў — прадастаўленне максімальнай колькасці інтэрнэт-сэрвісаў у адным месцы для прыцягнення найбольшай колькасці карыстальнікаў.

Тэрміналогія

Тэрміналагічная неспрактыкаванасць карыстальнікаў і відавочная для вытворцаў кантэнту сайтаў прывабнасць пазіцыянавання сваіх інтэрнэт-праектаў як парталаў прывялі да размывання паняцця. Парталамі часта называюць сябе буйныя сайты з разгалінаванай ўнутранай структурай і вялікай колькасцю спасылак. Аднак, калі вялікая частка гэтых спасылак — ўнутраныя (якія вядуць на іншую старонку таго ж сайта), называць такі сайт парталам няправільна.^{[крыніца?]}

Гісторыя

Інтэнсіўнаму развіццю парталаў спрыяе шэраг праграмных прадуктаў, якія дазваляюць аб’яднаць у адзіную прастору інфармацыю з розных крыніц. Такія рашэнні звязаны, у прыватнасці, з:

наяўнасцю тэхналогіі адзінага ўваходу^[en] (англ.: Single Sign On, SSO), калі карыстальнік пераходзіць з аднаго падзелу партала ў іншы без паўторнай аўтэнтыфікацыі;
арганізацыяй перадачы дадзеных паміж рознымі праграмамі, задзейнічанымі карыстальнікам у ходзе працы на партале.

Класіфікацыя па спецыялізацыі інфармацыі

Гарызантальны партал

Гарызантальны партал (універсальны, агульнага прызначэння, general portal) — партал, які ахоплівае мноства тэматык, які ўяўляе набор сэрвісаў (якія абслугоўваюць, па магчымасці, усе тэмы) і арыентаваны на максімальна шырокую аўдыторыю — на максімальны ахоп яе інтарэсаў. Найбольш вядомыя гарызантальныя парталы: Yahoo! (англамоўныя); Mail.ru (рускамоўны); Yandex, Ukr.net (рускамоўныя і украінскамоўныя).

Такія парталы, як правіла, спалучаюць у сабе разнастайныя функцыі, прапануюць разнастайны кантэнт і розныя сэрвісы (навінавыя, фінансавыя, забаўляльныя, гульнявыя і г. д.).

Вертыкальны партал

Вертыкальны партал (нішавы, vertical portal, niche portal) — партал вузкай тэматычнай накіраванасці, які прадстаўляе розныя сэрвісы для карыстальнікаў сеткі па пэўным інтарэсам і арыентаваны на поўны ахоп пэўнай тэматыкі або вобласці дзейнасці.

Калі тэматыка вертыкальнага партала даволі цікавая, вакол яго можа скласціся інтэрнэт-супольнасць (community) — больш-менш пастаянная група асоб, якія сістэматычна маюць зносіны паміж сабой (напрыклад, у чаце такога партала).

Класіфікацыя па накіраванасці на карыстальнікаў

Карпаратыўны партал

Карпаратыўны партал (corporate portal, enterprise portal) — сукупнасць інфармацыйных сістэм і баз дадзеных прадпрыемства, арганізацыі або ўстановы, прадстаўленых у інтэрнэце.

Карпаратыўны партал прадастаўляе супрацоўнікам кампаніі (або яе пастаянным партнёрам) строга пэўныя правы доступу да аўтаматызаванай сістэме кіравання (інфармацыйнай сістэме падрыхтоўкі прыняцця рашэнняў, экспертнай сістэме, сістэме сумеснай працы, сістэме кіравання бізнэс-працэсамі і г. д.).

Публічны партал

Публічны партал (public portal) з’яўляецца дыяметральнай супрацьлегласцю карпаратыўнага партала, так як з’яўляецца даступным для неабмежаванага кола карыстальнікаў.

Публічны партал дае любому наведвальніку любую інфармацыю і любыя сэрвісы. Як правіла, публічны партал належыць якой-небудзь кампаніі і з’яўляецца часткай яе бізнесу (напрыклад, Mail.Ru). Аднак яго нельга аднесці да карпаратыўных сайтаў, з прычыны чаго на такім партале рэдка можна ўбачыць дадзеныя аб самой гэтай кампаніі.

Прыклады вэб-парталаў

«FB.ru». Інфармацыйны партал, дзе кожны мае магчымасць стаць аўтарам свайго артыкула. У адрозненне ад блогаў, мікраблогаў або Інтэрнэт-дзённікаў, на «FB» публікуюцца паўнавартасныя артыкулы, размеркаваныя па адпаведных катэгорыях, што значна спрашчае іх пошук.
Вэб-партал «ToPedia.ru». ToPedia — гэта інтэрнэт-энцыклапедыя, у якой ахопліваецца шырокае кола тэматык, які ўключае ў сябе псіхалогію, падарожжа, здароўе, тэхналогіі, захапленні і многае іншае.
Інтэрнэт-рэсурс «Woman.ru». Woman — жаночы часопіс онлайн.
Партал «Сhampionat.com». Расейскі спартыўны інтэрнэт-партал, які публікуе навіны, вынікі матчаў, аналітычныя дадзеныя, які размяшчае фота-, відэаматэрыялы і онлайн-трансляцыі.

Стандарты

Web Services for Remote Portlets (WSRP) — сеткавы пратакольны стандарт для сувязі з аддаленымі портлетами
JSR 168 (Java Portlet Standard Definition) вызначае кантракт паміж портлетами і кантэйнерам портлетов і дае зручную праграмную мадэль распрацоўнікам портлетов

Гл. таксама

Пошукавая сістэма
Дынамічны сайт
Рэгіянальны інфармацыйны партал

Спасылкі

Інтэрнэт-партал, Карпаратыўны партал, Гарызантальны партал, Вертыкальны партал Архівавана 18 красавіка 2012.