Вялікадушнасць Сцыпіёна

Нікаля Пусэн. «Вялікадушнасць Сцыпіёна» (1640)

Нікаля-Гі Брэнэ. «Вялікадушнасць Сцыпіёна» (1788)

Вялікадушнасць Сцыпіёна (Устрыманасць Сцыпіёна) — сюжэт са старажытнарымскай гісторыі, які часта сустракаецца ў заходнееўрапейскім мастацтве і апавядае пра добры ўчынак Сцыпіёна Афрыканскага, праяўлены да пераможанага ворага падчас Другой Пунічнай вайны ў 209 г. да н.э. пасля ўзяцця Новага Карфагена (Іспанія).

Пасля захопу горада сярод палонных карфагенян знайшлася адна прыгожая дзяўчына. Салдаты прывялі яе вайскавода, аднак Сцыпіён, даведаўшыся, што яна кахае іспанскага правадыра Алуцыя, вярнуў яе жаніху. Калі ж бацькі дзяўчыны прынеслі за яе ў выкуп золата, ён аддаў яго Алуцыю як пасаг. У падзяку Алуцый на чале 1400 воінаў свайго племя далучыўся да арміі Сцыпіёна.

Крыніцы

Найбольш папулярны пераказ сюжэту дае Ціт Лівій у сваёй «Гісторыі Рыма ад заснавання горада» (XXVI, 50).

Жывапіс

Сюжэт сустракаўся ў выяўленчым мастацтве Рэнесансу, маньерызму і класіцызму — у прыватнасці, Бернардзіна Фунгаі, Беліні, Рэйнальдса, Нікаля Пусэна, ван Дэйка і інш.

Эпоха класіцызму лічыла карціны на гэту тэму прысвечанымі «адной з найважнейшых праблем у эстэтыцы класіцызму — праблеме суадносін асабістага пачуцця і абавязку. (…) Сцыпіён — вобраз справядлівага і мудрага кіраўніка, учынкамі якога кіруе свядомасць абавязку, яго воля бярэ верх над жаданнямі. Яго ўчынак як бы ілюструе выказванне старажытных людзей: „Значна прасцей разбурыць горад, чым перамагчы сябе самога“. Скарыўшы [Новы] Карфаген, Сцыпіён атрымлівае пасля гэтага яшчэ большую перамогу — перамогу над сваімі жаданнямі».

Музыка

Паміж 1664 і 1815 гг. было створана прынамсі 19 опер, прысвечаных дзеянням Сцыпіёна ў Іспаніі, у тым ліку такімі кампазітарамі як Франчэска Кавалі (Scipione affricano), Алесандра Скарлаці, Томаса Альбіноні (Scipione nelle Spagne), Гендэлем (Scipione), Джузэпэ Фарынелі (Scipione in Cartagena) і інш.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вялікадушнасць Сцыпіёна