Гарадское транспартнае прадпрыемства ў Познані

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
ТАА «Гарадское транспартнае прадпрыемства ў Познані»
Тып Sp. z o.o.[d]
Заснаванне 1880[1]
Пераемнік Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu[d][2][3]
Размяшчэнне
Галіна грамадскі транспарт
Сайт mpk.poznan.pl (польск.)

ТАА «Гарадское транспартнае прадпрыемства ў Познані» (польск.: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu Sp. z o.o.) (МПК Познань) — транспартнае прадпрыемства ў горадзе Познань, якое было створана 28 чэрвеня 2000 года ў выніку пераўтварэння прадпрыемства «Гарадское транспартнае прадпрыемства ў Познані». Прадпрыемства выконвае гарадскія і прыгарадныя пасажырскія перавозкі, а таксама гарадскія перавозкі трамваямі. Традыцыі МПК Познань ўзыходзяць да 1880 года, калі ў горадзе была пабудавана першая конка.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Дарэвалюцыйны перыяд[правіць | правіць зыходнік]

Гісторыя грамадскага транспарту Познані пачынаецца 30 ліпеня 1880 года, калі была афіцыйна адкрыта першая лінія конкі, якая злучае чыгуначную станцыю ў тагачасным прыгарадзе Ежыцэ са Старым Рынкам. У хуткім часе лінія конкі была працягнута да вострава Тумскі праз Хвалішэва. У тым жа годзе конка перайшла ў распараджэнне Познаньскай коннай чыгуначнай кампаніі (ням.: Posener Pferde-Eisenbahn-Gesellschaft), якая атрымала манаполію на пашырэнне і эксплуатацыю гарадской трамвайнай сеткі.

У 1891 годзе ў горадзе быў запушчаны яшчэ адзін від грамадскага транспарту — амнібус. Гэтыя конныя машыны перавозілі людзей па маршруце ад цяперашняй чыгуначнай станцыі, якая ў тыя часы знаходзілася ў прыгарадзе горада, а летам — да розных курортаў прыгарада. 6 сакавіка 1898 г. конны трамвай быў заменены на электрычны. Яшчэ да пачатку Першай сусветнай вайны сетка перавозкі пасажыраў была значна пашырана, як у цэнтры горада, так і на яго ўскраінах. Цяпер яна дасягала раёнаў Лазаж, Гурчын, Вільда, Солач і вул. Гарбары, а з 1911 г. і на правым беразе р. Варта.

Другая Рэч Паспалітая[правіць | правіць зыходнік]

У міжваенны перыяд трамвайная сетка пасажыраперавозак была прадоўжана да Агроды, Дэмбец, Грунвальд, а таксама Галенцін і Віняры. У той жа час былі зачынены маршруты па вузкіх вулачках старажытнай Познані. У лістападзе 1925 г. у горадзе быў уведзены аўтобусны транспарт па маршрутах, дзе малая колькасць пасажыраў рабіла будаўніцтва трамвая эканамічна неапраўданым. Па гэтай жа прычыне была створана першая і адзіная (да 1939 года) ў краіне тралейбусная лінія, якая злучала раён Сьрудка з вул. Вейска (раён Глувна).

У гады нямецкай акупацыі ў 1943 годзе ў горадзе з'явіўся водны трамвай, а ў 1944 годзе фірма Büssing пачала вырабляць аўтобусы з газавым рухавіком. Падчас вызвалення горада большая частка аўтапарка горада была знішчана. Таму аўтобусы вярнуліся на вуліцы горада толькі ў 1946 годзе, тралейбусы і трамваі (абодва тыпа толькі на левабярэжжы горада) у 1947 годзе.

Познаньскі аўтобус у сацыяістычнай Польшчы[правіць | правіць зыходнік]

У наступныя гады схема трамвайнай сеткі ў горадзе паступова змянялася. Рухомы састаў вярнуўся на правы бераг толькі у 1952 годзе, і да 1985 года паступова будаваліся новыя лініі ў абыход старога горада. З 1956 года МПК Познань пачало кіраваць таксама таксі-перавозкамі[4].

2 чэрвеня 1962 года на трамвайнай лініі 11 з'явіўся першы ў горадзе і краіне білетны аўтамат вытворчасці Познаньскага завода водагазалічыльнікаў «Повагаз»[5]. Да 1967 года кожны вагон быў абсталяваны білетным аўтаматам. Але праз 9 гадоў МПК Познань змяніла білетную палітыку, і да 1 ліпеня 1976 года ўсе білетныя аўтаматы былі дэмантаваны[6]. У 1960-я гады тралейбусныя лініі паступова ліквідаваліся і замяняліся аўтобуснымі. 29 сакавіка 1970 года была зачынена апошняя тралейбусная лінія ў горадзе[4].

У то самы час інтэнсіўна развівалася сетка аўтобусных ліній, якія ў 1950-я гады ахоплівалі ўсе перыферыйныя раёны горада, а ў канцы таго ж дзесяцігоддзя пачалі дасягаць прыгарадных мястэчак.

Транспарт Познані ў Трэцяй Рэчы Паспалітай[правіць | правіць зыходнік]

У 1993 годзе была кардынальна зменена схема трамвайных і аўтобусных маршрутаў. У 1994 годзе, былі ўведзены праязныя квіткі, а гарадскія ўлады прынялі генеральны план развіцця, які прадугледжваў, што трамвай будзе асноўным транспартам ў горадзе. З 1996 па 1997 гады карэнным чынам быў абноўлены аўтобусны парк. Было набыта 122 сучасныя нізкападлогавыя аўтобусы марак MAN і Neoplan.

Яшчэ адным сур'ёзным прарывам у развіцці грамадскага транспарта Познані, асабліва дя раёнащ Пёнткова і Вінаграды, стала адкрыццё маршруту Познаньскага хуткага трамвая, які планаваўся на працягу многіх гадоў і які ўяўляе сабой участак 6,1 км. У 1998 годзе была створана сістэма назірання за аўтатранспартам у рэжыме рэальнага часу, якая дазваляе карэкціраваць час у дарозе так, каб транспартныя сродкі максімальна дакладна прытрымліваліся раскладу.

У 2000 годзе МПК Познань стала камерцыйнай кампаніяй. Сістэма аплаты праезду падвергнулася рэвалюцыйным зменам: у 2002 годзе былі запушчаны плацяжы праз SMS, а ў 2003 годзе заменены папяровыя абанементы электроннай картай, вядомай як KOMKarta.

24 чэрвеня 2008 года гарадская рада Познані прыняла пастанову, у выніку якой з 1 кастрычніка 2008 года адбыліся змены ў функцыянаванні грамадскага транспарту ў горадзе. МПК Познань была пазбаўлена некаторых функцый кіраўніцтва грамадскага транспарту і праў распарадчыка пуцявой і сеткавай інфраструктур, а таксама прыпынкамі і аўтастанцыямі. Гэтыя задачы, а таксама продаж і кантроль білетаў узяла на сябе новастворанае — «Упраўленне гарадскога транспарту ў Познані» (ЗТМ Познань). МПК Познань, як унутраны аператар гміны, пачала займацца толькі транспартам на падставе дамовы, заключанай з горадам.

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ https://www.mpk.poznan.pl/strefa-biznes/historia/kalendarium/ Праверана 27 ліпеня 2023.
  2. ↑ Wales J., Starling A. B. Вікія — 2004. Праверана 27 ліпеня 2023.
  3. ↑ Wales J., Starling A. B. Вікія — 2004. Праверана 27 ліпеня 2023.
  4. ↑ а б Historia (польск.). MPK Poznań Sp. z o.o.. Праверана 5 снежня 2023.
  5. ↑ Grzywacz, M., Kirych, A.Komunikacja masowa 1945—1970 / Mirosław Grzywacz, Aleksander Kirych // Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania. — 1974. — Rok 42. — № 4. — 12 października. — S. 26.
  6. ↑ Wojcieszak, J. Tramwaje elektryczne w Poznaniu / Jan Wojcieszak // Kronika Miasta Poznania. — 1998. — Rok 66. — № 4. — S. 238—239

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Гарадское_транспартнае_прадпрыемства_ў_Познані&oldid=4643384"