Гуань Тун

Гуань Тун
Дата нараджэння	IX стагоддзе
Месца нараджэння	Чан’ань[d], Сіянь
Дата смерці	960
Месца смерці	Чан’ань[d], Сіянь
Грамадзянства	Кітай
Род дзейнасці	мастак
Жанр	пейзаж
Мастацкі кірунак	Northern Landscape style[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гуань Тун (кіт. трад. 關仝, спр. 关仝, піньінь Guān Tóng, каля 870 — каля 960) — адзін з вядучых кітайскіх мастакоў часоў дынастыі Тан.

Біяграфія

Гуань Тун вучыўся жывапісу ў Цзін Хаа і яшчэ ў канцы эпохі Тан пачаў працаваць прафесійным мастаком, верагодна, у 895—907 гадах. Пасля краху імперыі, некаторы час жыў пустэльнікам.

Падчас праўлення дынастыі Позняя Тан стаў прыдворным жывапісцам. У знакамітым трактаце па гісторыі жывапісу «Туху цзянь вэнь чжы» («Запіскі пра жывапіс: што бачыў і чуў»" Го Жасюя, Гуань Туна, нароўні з Лі Чэнам і Фань Куанам, уключаны ў кагорту сань цзя — «трох вялікіх майстроў», якіх прызнаюць заснавальнікамі асаблівага стылістычнага кірунку ў пейзажы. Яго іншая назва — «панарамна-манументальны стыль», што заняў бачнае месца ў афіцыйным (акадэмічным) жывапісу эпохі Паўночная Сун.

Творчасць

На дадзены момант вядома толькі 4 карціны-скруткі (і тыя толькі ў копіях). Быў майстрам пейзажнага жывапісу шань-шуй (山水, «жывапіс гор і вод»). Самым вядомым з’яўляецца скрутак «Гуань шань сін люй тую» («Падарожнікі, якія ідуць праз перавал», іншыя варыянты перакладу — «Падарожнікі на горнай дарозе», «Выява падарожнікаў, якія ідуць праз перавал», копія сер. XI ст., 144,4 х56, 8 см, шоўк, туш, Нацыянальны палацавы музей, г. Тайбэй). Усю паверхню карціны займаюць горныя формы, размешчаныя вертыкальнымі планамі, якія сыходзяцца разам, каб утварыць падобную на вежу крэпасці вышынны масіў, рэзка абрэзаны ў верхняй частцы краем скрутка і нібы выступае за межы мастацкай прасторы. Формы гор, прарэзаныя цяжкімі тэктанічнымі складкамі, выкананы ў трох тэхніках: іх контуры акрэслены графічна і складаюцца з ліній, якія пераменна пашыраюцца і вытанчаюцца. Фактура горнай пароды, што характарызуецца паглыбленнямі і выступамі, а таксама тэкстура паверхні перададзеныя хуткімі слізгальнымі мазкамі. Аб’ём змадэляваны з дапамогай тушавай штрыхоўкі і размываў, што стварае аптычны эфект трохмернасці малюнкаў і прасторавай глыбіні. Разам з тым, контуры гор у гэтым скрутку аказваюцца больш згладжанымі, чым у папярэдніх пейзажах, адчуванне непрыступнасці пікаў зніжаецца.

У творчасці Гуань Туна зроблены чарговы крок у бок авалодання законамі перспектывы і кампазіцыйнымі прынцыпамі, якія дазволілі спадчыннікам майстра вырашыць задачу аб’яднання прасторавых планаў.

Літаратура

• Possessing the Past. Treasures from the National Palace Museum, Taipei. Taipei, 1996
• Sullivan M. Symbols of Eternity: Landscape Painting in China. Stanford, 1979