Доўгайграючая пласцінка

Доўгайграючая грампласцінка на 33 абароты ў хвіліну.

Доўгайгра́льная, доўгайгра́ючая або доўгагра́ючая пласці́нка (LP, лонг-плэй, англ.: long play, ад long-playing — доўгайграючы) — у гуказапісе — доўгайграючы фармат на грампласцінках, разлічаны на прайграванне пры хуткасці кручэння дыска 33 абароты ў хвіліну. Рэалізаваны інжынерамі кампаніі «Columbia Records» ў 1948 годзе, і за кошт больш высокай шчыльнасці запісу быў прапанаваны ў якасці замены састарэлых стандартаў, якія не дазваляюць запісваць доўгія музычныя кампазіцыі. Частата кручэння дыска не была новай і выкарыстоўвалася ўжо з канца 1920-х гадоў для розных спецыяльных мэтаў у гуказапісу, напрыклад у першай сістэме гукавога кінематографа «Вайтафон».

Прынцыповым адрозненнем ад папярэдніх фарматаў стала магчымасць у некалькі разоў павысіць шчыльнасць запісу за кошт памяншэння шырыні канаўкі са 140 да 55 мікрон на новым матэрыяле дыскаў, якія вырабляліся з полівінілхларыду замест састарэлага шэлака.

Беларуская назва фармату — доўгайграючая пласцінка. Таксама — грампласцінка дыяметрам 30 см (звычайна 12-цалевая, што стала яе метаніміяй), запісаная ў такім фармаце.

Працягласць гучання LP-альбома звычайна складае ад 35 да 40 хвілін. На вініл-пласцінцы — да 60 хвілін. Існавалі пласцінкі з меншай працягласцю гучання, прызначаныя для дыскатэк (з павялічанай глыбінёй і шырынёй дарожкі і міждарожачнай адлегласцю, якія дазваляюць пашырыць дынамічны дыяпазон), і звышдоўгія пласцінкі — да 70 хвілін — заходнегерманскай вытворчасці, прызначаныя для прайгравання на апаратуры вышэйшага класа.

У СССР запіс грампласцінкі на хуткасці 33 абароты ў хвіліну ўпершыню ажыццявілі 2 лістапада 1951 года, быў запісаны аркестр Радыёкамітэта. Аднак серыйны выпуск савецкіх грампласцінак гэтага стандарту пачаты толькі ў 1953 годзе. З пачатку і да сярэдзіны 1950-х гадоў у Савецкім Саюзе і шэрагу іншых краін выпускаліся так званыя «пераходныя» грампласцінкі, канаўкі якіх ужо былі вузкімі, а хуткасць кручэння ўсё яшчэ складала 78 аб./хвіл. Гэта было звязана як з паступовым пераходам станкоў, якія запісваюць эталоны грамкружэлак, на хуткасць 33 аб./хвіл., так і з наяўнасцю ў насельніцтва электрапрайгравальнікаў, разлічаных на 78-абаротныя грампласцінкі. Прайграванне такіх дыскаў праводзілася адмысловымі сапфіравымі іголкамі, якія ўстаўлялі ў гняздо гуказдымальніка замест сталёвых патэфонных іголкаў.

У відэазапісе — LP — фармат відэазапісу на меншай, чым звычайна, хуткасці руху стужкі або з меншым бітрэйтам, які забяспечвае больш доўгае прайграванне коштам некаторага зніжэння якасці малюнка (LP адпавядае звычайна ў два разы меншай хуткасці або бітрэйту, што павялічваюць працягласць адпаведна ў два разы).

Гл. таксама

• Сінгл
• Міні-альбом
• Гранд
• Музычны альбом
• Музычны рэліз
• Прома

Літаратура

• Леонид Антонов Реставрация фонограмм(руск.) // «Звукорежиссёр» : журнал. — 2001. — № 10. — С. 68—75. — ISSN 0236-4298.
• Н. А. Майоров Самые первые в истории развития мирового кинематографа(руск.) // «Мир техники кино» : журнал. — 2015. — № 1 (35). — С. 31—40. — ISSN 1991-3400.