Ефрасіння Пскоўская

Ефрасіння Пскоўская
Смерць	8 мая 1243(1243-05-08)
Бацька	Рагвалод-Васіль Барысавіч
Муж	Яраслаў Уладзіміравіч
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Еўпраксія Пскоўская, хроснае імя Еўфрасіння (меркавана 1170-я да 1181 — 8 мая 1243, Одэмпэ) — княгіня пскоўская (не раней за 1201), ігумення пскоўскага Спаса-Прадцечанскага манастыра, святая праваслаўнай царквы — святая дабраверная княгіня пскоўская.

Біяграфія

У агіяграфічнай літаратуры называецца дачкой князя Рагвалода-Васіля. Адпаведна, мусіла б быць праз маці ўнучкай вялікага князя кіеўскага Ізяслава Мсціславіча, а па бацьку сястрой князя Глеба Рагвалодавіча, згаданага ў друцкіх падзеях 1180 года. Паводле агіяграфічнага падання, выхоўвалася ў полацкім Спаскім манастыры.

У такім разе, прыкладна ў 30-гадовым узросце выйшла замуж за пскоўскага князя Яраслава Уладзіміравіча. Выказвалі думку, што гэта быў другі шлюб Еўпраксіі. Аднак, як паказаў Фёдар Успенскі, у традыцыі Рурыкавічаў, жанчыны роду пасля першага шлюбу з Рурыкавічам не маглі зноў выходзіць за Рурыкавіча, а за баяраў не маглі выходзіць наогул. Такім чынам, калі ў Еўпраксіі і быў першы шлюб, то не з Рурыкавічам, што магчыма, але малаімаверна.

Аплаціла пабудову Прадцечанскай царквы ў Пскове. Пазней, кінутая мужам у час нападу Батыя, заснавала на свае сродкі манастыр Іаана Хрысціцеля пры Прадцечанскай царкве. Прыняўшы там манаскі пострыг пад імем Еўпраксіі, стала ігуменняй. На перамовах пра свой пасаг з былым мужам у Одэмпэ была забіта пасынкам князя Яраслава. Цела перавезлі ў Пскоў і пахавалі ў агароджы Спаса-Прадцечанскага манастыра.

Традыцыя мясцовага шанавання Еўпраксіі вядзецца ад прызнання наўгародскім епіскапам яўлення цудатворнасці іконы над труной Еўпраксіі. Аднак, шанаванне заставалася мясцовым яшчэ і ў канцы XVI ст. (1581).

Літаратура

• Мельнікаў А. А. З неапублікаванай спадчыны: Манаграфіі, артыкулы, вершы, матэрыялы навуковай канферэнцыі, успаміны сучаснікаў. — Мн.: Выд-ва «Чатыры чвэрці», 2005. — 592 с. — ISBN 985-6734-28-2. С. 111-112.
• Печников М. В., Родникова И. С.. Евпраксия // Православная энциклопедия. — М.: Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2008. — Т. XVII. — С. 190—193. — 752 с. — 39 000 экз. — ISBN 978-5-89572-030-1.
• Левшун Л. В. Евфросинья Рогволодовна, княжна Полоцкая, княгиня Витебская: реконструкция жизнеописания // Учёные записки УО ВГУ им. П. М. Машерова. — 2018. — Т. 26. — С. 189—193.