Капавушка з Навагрудка
| ||
| Капавушка з Навагрудка. XII ст. | ||
| Матэрыял | рог | |
|---|---|---|
| Тэхніка | разьба | |
| Памеры | 10 см × см | |
| Нацыянальны гістарычны музей Беларусі, Мінск | ||
Капавушка з Навагрудка — капавушка XII ст., знойдзеная ў Навагрудку на тэрыторыі вакольнага горада на падлозе дома заможнага гараджаніна, распісанага фрэскамі[1]. Захоўваецца ў Нацыянальным гістарычным музеі Беларусі.
Апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Зроблена з рогу высакароднага аленя мясцовым майстрам[1]. Наверша капавушкі зроблена як фігурка старажытнага музыканта, які сядзіць на лаўцы кубічнай формы і грае на трапецападобным трохструнным шчыпковым інструменце, магчыма, псалтыры, на падстаўцы. Струны інструмента вертыкальна нацягнуты на дошцы. Музыкант бязвусы і безбароды, валасы каротка падстрыжаныя. Апрануты ў доўгую кашулю перахопленую поясам, яна спускаецца да кален, на галаве — лямцавая шапка, насунутая на лоб[2][3]. Сярэдзіна капавушкі з вялікім валікам, а ніжняя частка гладкая з лапатачкай[1].
Фігурка з Навагрудка падобная да фігуркі барабанашчыка з Ваўкавыска. У фігурак на іх адзін тып твару, прычосак, шапак і кашуль. Такое падабенства аблічча музыкантаў дае падставы думаць, што кастарэзы, якія іх рабілі, выяўлялі старажытных музыкантаў прафесіяналаў. Навагрудскі музыкант дае ўяўленне пра песняра, які граў на псалтыры ў доме багатага гараджаніна[2].
М. Нікалаеў і П. Канакоў атрыбутуюць капавушку як плектр, якім гралі на струнных музычных інструментах тыпу гусляў[2][4].
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б в Мядзведзева В. У. Касцярэзная вытворчасць Навагрудка ў сярэдневякоўі
- ↑ а б в Гурэвіч Фрыда. Летапісны Новгородок (старажытнарускі Наваградак)
- ↑ Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст. ; [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал.рэд.) [і інш.] ; рэд. тома С. В. Марцэлеў, Л. М. Дробаў ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1987. — 303 с. : іл.
- ↑ Нікалаеў М. Канакоў П. Паспрабуем прачытаць «ілюмінацыю» // Мастацтва Беларусі. 1988. С. 39—41.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст. ; [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал.рэд.) [і інш.] ; рэд. тома С. В. Марцэлеў, Л. М. Дробаў ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1987. — 303 с. : іл.