Капавушка з Навагрудка
| ||
| Капавушка з Навагрудка. XII ст. | ||
| Матэрыял | рог | |
|---|---|---|
| Тэхніка | разьба | |
| Памеры | 10 см × см | |
| Нацыянальны гістарычны музей Беларусі, Мінск | ||
Капавушка з Навагрудка — капавушка XII ст., знойдзеная ў Навагрудку на тэрыторыі вакольнага горада на падлозе дома заможнага гараджаніна, распісанага фрэскамі[1]. Захоўваецца ў Нацыянальным гістарычным музеі Беларусі.
Апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Зроблена з рогу высакароднага аленя і з’яўляецца вырабам мясцовага майстра[1]. Навершша вухачысткі выканана ў выглядзе фігуркі выява старажытнага музыкі, які сядзіць на лаўцы кубічнай формы і іграе на трохструнным шчыпковым інструменце трапецэпадобнай формы, магчыма, псалтыры, які стаіць на падстаўцы. Струны інструмента вертыкальна нацягнуты на дошцы. Музыка безвусы і безбароды, валасы яго каротка падстрыжаны. Апрануты ў доўгую кашулю перахопленую поясам, якая спускаецца да кален, на галаве — лямцавая шапка, насунутая на лоб[2][3]. Сярэдзіна капавушкі з вялікім валікам, а ніжняя частка гладкая з лапатачкай[1].
Фігурка з Навагрудка падобная да фігуркі барабанашчыка з Ваўкавыска. Яны маюць адзін тып твару, прычосак, шапак і сарочак. Такое падабенства аблічча музыкантаў дае падставы мяркаваць, што кастарэзы, якія іх рабілі, паказалі старажытнарускіх музыкантаў прафесіяналаў. Навагрудскі музыкант дае прадстаўленне аб песняры, што іграў на псалтыры ў доме багатага гаражаніна[2].
М. Нікалаеў і П. Канакоў атрыбутуюць капавушку яе як плектр, якім ігралі на струнных музычных інструментах накшталт гусляў[4][2].
Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ а б в Мядзведзева В. У. Касцярэзная вытворчасць Навагрудка ў сярэдневякоўі
- ↑ а б в Гурэвіч Фрыда. Летапісны Новгородок (старажытнарускі Наваградак)
- ↑ Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст. ; [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал.рэд.) [і інш.] ; рэд. тома С. В. Марцэлеў, Л. М. Дробаў ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1987. — 303 с. : іл.
- ↑ Нікалаеў М. Канакоў П. Паспрабуем прачытаць «ілюмінацыю» // Мастацтва Беларусі. 1988. С.39—41.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 1: Ад старажытных часоў да другой паловы XVI ст. ; [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал.рэд.) [і інш.] ; рэд. тома С. В. Марцэлеў, Л. М. Дробаў ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1987. — 303 с. : іл.