Лісаа

Лісаа
вэньянь: 離騷
Дзве старонкі з «Лі Саа», 1645 год
Жанр	верш
Аўтар	Цюй Юань
Мова арыгінала	старажытнакітайская мова[d]
Апублікаваны ў	Wen Xuan[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Лісаа» (Лі Саа) (кіт. трад. 離騷, спр. 离骚, піньінь Lí Sāo) — кітайская класічная паэма. Па ўказанні Сыма Цяня, належыць пяру Цюй Юаня 340—278 да н. э.), вядомага паэта і дзяржаўнага дзеяча царства Чу.

Паэма змяшчае 372 страфы і прыкладна 2 400 знакаў, што робіць яе адной з самых вялікіх паэм, якія вядомы з часоў Старажытнага Кітая. Дата яе стварэння дакладна невядомая, але лічыцца, што яна была напісана пасля таго, як Цюй Юань страціў дзяржаўны пост у Чу і стаў выгнаннікам.

Назва паэмы была цяжкай для разумення ўжо ў Старажытным Кітаі. Сыма Цянь прапаноўваў разумець яе як «Скаргі ад’езду» (скаргі Цюй Юаня на выгнанне), тады як Бань Гу прапаноўваў версію «Сустрэча з бядой». Версія Сыма Цяня больш шырока прынятая. Сучасныя даследчыкі таксама выказалі здагадку, што 離騷 — варыянт напісання 劳商, што значыць проста «чуская песня».

У гісторыі кітайскай паэзіі паэма «Лі Саа» была значным крокам да разняволення выразных сродкаў (у тым ліку вар’іруецца даўжыня строф) і асноватворнай для наступнага стылю саа. Яна таксама вылучаецца спалучэннем разнастайных элементаў: лірычныя і фантастычныя вобразы суседнічаюць тут з грамадзянскасцю і крытычным аглядам гісторыі краіны. Увайшла ў анталогію «Чускія строфы».

І. С. Лісевіч прыводзіць версію, згодна з якой паэма «Лі Саа» — прайграванне бачанняў рытуальнага трансавага падарожжа ў свет іншы, аналагічнага падарожжам шамана або аракула (магчыма, з выкарыстаннем псіхатропных прэпаратаў). Гэтым можна тлумачыць як значную колькасць фантастычных вобразаў, так і тое, што ў адрозненне ад Інь Цзіфу і Мэн-цзы Цюй Юань паведамляе сваё імя і імёны продкаў не ў канцы, а ў пачатку твора, як бы прадстаўляючыся перад тым, як увайсці ў свет духаў.