Перайсці да зместу

Маянья

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Маянья
(Mayagna)
Агульная колькасць 20 000 (2019 г.)
Рэгіёны пражывання Нікарагуа, Гандурас
Мова сумальпан
Рэлігія культ продкаў, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы міскіта

Маянья (саманазва: Mayagna), таксама суму (міскіта: Sumu, Sumo) — народ у Цэнтральнай Амерыцы, карэннае насельніцтва Маскітавага берага. Жывуць у Нікарагуа і Гандурасе. Агульная колькасць (2019 г.) — 20 000 чалавек[1].

Маянья размаўляюць на некалькіх місулуанскіх мовах, да якіх таксама адносяць міскіта. Лічыцца, што носьбіты гэтых моў здаўна насялялі землі на тэрыторыі сучасных дзяржаў Сальвадор, Гандурас і Нікарагуа. У перыяд сярэднявечча сюды мігрыравалі індзейцы з тэрыторыі Мексікі. Яны захапілі найбольш урадлівыя горныя раёны. Продкі маянья былі вымушаны сяліцца ўздоўж рэк Маскітавага берага. У XVIIXIX стст. іх разрозненыя абшчыны апынуліся ў атачэнні паселішчаў міскіта, адносіны з якімі былі надзвычай складанымі. Асіміляцыі з боку міскіта садзейнічала прыняцце хрысціянства ў XIX ст., паколькі пратэстанцкія місіянеры прапаведавалі на мове міскіта.

Да пачатку XX ст. на тэрыторыі ўсходу Нікарагуа і паўднёвага ўсходу Гандураса захавалася некалькі абшчын, што жылі ізалявана адна ад іншай. Іх прадстаўнікі размаўлялі на некалькіх адрозных дыялектах. Падчас грамадзянскіх войн у Нікарагуа розныя бакі імкнуліся прыцягнуць маянья ў свае ваенныя фарміраванні. Значнымі праблемамі сталі згуба традыцыйных зямель і забруджванне навакольнага асяроддзя. Пасля Сандзінісцай рэвалюцыі ў Нікарагуа былі зроблены захады для паляпшэння становішча маянья. Яны атрымалі магчымасць карыстацца медыцынскай дапамогай. Быў створаны пісьмовы варыянт мовы маянья, яна выкладалася ў школах. Але ў далейшым з-за ўдзелу мужчын-маянья ў ваенных дзеяннях на баку контрас адносіны з нікарагуанскімі ўладамі сапсаваліся. Многія маянья былі вымушаны ператварыцца ў бежанцаў і ратавацца ў суседнім Гандурасе.

У нашы дні абшчыны маянья ў Нікарагуа і Гандурасе фармальна карыстаюцца аўтаноміяй, аднак захоўваюцца праблемы згубы зямель і нізкага сацыяльнага ўзроўню жыцця.

Зноскі