Механізм перадачы інфекцыі

Механізм перадачы інфекцыі — спосаб перамяшчэння ўзбуджальніка інфекцыйнай або паразітычнай хваробы з заражанага арганізма ва ўспрымальны. Уключае паслядоўную змену трох стадый:

• вывядзенне ўзбуджальніка з арганізма крыніцы ў навакольнае асяроддзе;
• знаходжанне ўзбуджальніка ў абіятычных або біятычных аб’ектах навакольнага асяроддзя;
• укараненне (увядзенне) узбуджальніка ў успрымальны арганізм.

Механізмы перадачы ўзбуджальніка

Існуе шэсць асноўных механізмаў перадачы ўзбуджальніка інфекцыі, кожны з якіх уключае ў сябе шляхі перадачы ўзбуджальніка інфекцыі:

• аэрагенны
• кантактны
• трансмісіўны
• фекальна-аральны
• вертыкальны
• гемакантактный

Аэрагенны

Аэрагенныя захворванні могуць перадавацца цераз капелькі з носа і рта.

Аэрагенны механізм перадачы інфекцыі — механізм перадачы інфекцыі, пры якім узбуджальнікі лакалізуюцца ў слізістай абалонцы дыхальных шляхоў інфікаванага арганізма і пераносяцца ў макраарганізм праз паветра. Рэалізуецца праз паветрана-кропельны і паветрана-пылавы шлях перадачы. Пры паветрана-кропельным шляху перадачы ўзбуджальнік трапляе ў паветраную сераду пры кашлі, чханні і г п., знаходзіцца ў ёй у форме аэразолю і ўкараняецца ў арганізм чалавека пры ўдыханні заражанага паветра. Пры паветрана-пылевым шляху заражэння ўзбуджальнік трапляе ў макраарганізм з часціцамі пылу (у выпадку магчымасці працяглага яго захавання ў знешнім асяроддзі, напрыклад, пры сухотах).

Кантактны

Кантактны механізм перадачы інфекцыі — механізм перадачы інфекцыі, пры якім вылучаюцца ўзбуджальнікі на скуры і яе прыдатках, на слізістай абалонцы вачэй, паражніны рота, палавых органаў, на паверхні ран, паступаюць з іх на паверхню розных прадметаў і пры кантакце з імі ўспрымальнага чалавека (часцей пры наяўнасці мікратраўмаў) укараняюцца ў яго арганізм.

Кантактны механізм перадачы інфекцыі падпадзяляюць на прамой (поціску рукі, абдымкі, пагладжвання і т. п., то ёсць кантакт з крыніцай інфекцыі) і непрамы, або апасродкаваны (праз прадметы абстаноўкі, бытавую тэхніку, цацкі, посуд, сталовыя прыборы, прадметы гігіены і т. п.).

Трансмісіўны

Трансмісіўны механізм перадачы ажыццяўляецца пры дапамозе казурак. Падзяляецца на інакуляцыйны (пры ўкусе) і кантамінацыйны (пры ўціранні ў пашкоджаную скуру) шляхі перадачы.

Фекальна-аральны

Фекальна-аральны механізм перадачы інфекцыі — механізм перадачы інфекцыі, пры якім узбуджальнік інфекцыі лакалізуецца пераважна ў страўнікава-кішачным гасцінцы, вызначае яго вывядзенне з заражанага арганізма з спаражненнямі (фекаліямі, мачой) або ванітавым масамі. Пранікненне ў успрымальны арганізм адбываецца праз рот, галоўным чынам пры заглынанні забруджанай вады (водны шлях), ежы (аліментарны шлях), з бруднымі рукамі і прадметамі ўжытку (кантактна-бытавы шлях), пасля чаго ён зноў лакалізуецца ў страўнікавым тракце новага арганізма.

Вертыкальны

Трансплацэнтарны (унутрычэраўны) шлях перадачы інфекцыі — пры якім узбуджальнік інфекцыі перадаецца ад маці да плода падчас цяжарнасці.

Вертыкальным механізмам перадачы інфекцыі таксама лічыцца перадача ўзбуджальніка ад маці да плода падчас праходжання ім родавых шляхоў.

Гемакантактны

Гемакантактны механізм перадачы інфекцыі — механізм перадачы інфекцыі, абумоўлены кантактам з крывёю заражанага чалавека. Падзяляецца на натуральны (вертыкальны, палавы, непрамы) і штучны, звязаны з медыцынскімі маніпуляцыямі, нутравеннымі ін’екцыямі, татуажам.