Мікалай Мікіціч Дурбах

Мікалай Мікіціч Дурбах
Мікалай Мікіціч Дурбах
Дата нараджэння	1858
Месца нараджэння	Нахічэвань,; Вобласць Войска Данскога, ; Расійская імперыя
Дата смерці	23 верасня 1924
Месца смерці	Растоў-на-Доне, Данская акруга[d], Паўднёва-Усходняя вобласць[d], РСФСР, СССР;
Месца пахавання	Армянскія могілкі;
Грамадзянства	Расійская імперыя; СССР;
Альма-матар	Імператарская Акадэмія мастацтваў;
Працаваў у гарадах	Растоў-на-Доне
Узнагароды

Мікалай Мікіціч Дурбах (Нікагос Мкртычавіч Дурбахян^[1], 1858—1924) — рускі архітэктар; гарадскі архітэктар Растова-на-Доне.

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1858 годзе (паводле іншых дадзеных у 1857 годзе) у мяшчанскай сям'і, яго бацька займаўся гандлем. Паводле адных дадзеных ён нарадзіўся ў Нахічэвані, па іншых — у станіцы Лізавецінскай, адкуль праз год сям'я пераехала ў Нахічэвань.

У Нахічэвані Мікалай атрымаў агульную сярэднюю і пачатковую мастацкую адукацыю, пасля чаго ў 1876 годзе паступіў у Санкт-Пецярбургскую Імператарскую Акадэмію мастацтваў. Спачатку вучыўся за кошт сродкаў горада, але хутка працягнуў навуку, зарабляючы на яе сваёй працай. З-за нястачы сродкаў са студэнтаў ён перайшоў у вольныя слухачы. У лютым 1886 года скончыў акадэмію з дыпломам «някласнага мастака з правам вырабляць пабудовы»^[1].

Пасля навукі вярнуўся дахаты. З 1886 па 1889 год займаўся пабудовай жылых дамоў і будынкаў у Нахічэвані, Растове-на-Доне, Азове і Марыупалі. 12 сакавіка 1889 года Мікалай Дубах падаў прашэнне ў Гарадскую ўправу, у якім прасіў прызначыць яго на пасаду Нахічэванскага гарадскога архітэктара. 5 красавіка гэтага ж года ён стаў выконваць пасаду Гарадскога архітэктара з выпрабавальным тэрмінам у адзін год. Па заканчэнні гэтага тэрміну Дубах быў пацверджаны Гарадскім архітэктарам, але ўжо бестэрміновае.

Мікалай Дубах пачаткаў сваю працяглую і актыўную дзейнасць на пасту архітэктара горада, вынікаючы планавальным прынцыпам, закладзеным першым планам горада (1781 год). У 1894 годзе ў яго жыцці адбылася важная падзея — ён пазнаёміўся з прыбылым у Растоў з першым эскізам праекта будынка Гарадской думы і Управы на Вялікай Садовай вуліцы прафесарам Акадэміі майстэрстваў — архітэктарам А. Н. Памяранцавым. Гэта сустрэчы і памен думкамі паўплывалі на творчыя планы абодвух архітэктараў па развіцці горада.

Разам з вытворчай дзейнасцю, М. М. Дурбах займаўся грамадскай. 12 сакавіка 1897 года ў выбарчым Сходзе Нахічэванскага гарадскога грамадства ён быў абраны галосным Нахічэванскай Гарадской думы на чатырохгадовы тэрмін (1897—1901). Усяго па 1917 год ён пяць разоў абіраўся галосным Нахічэванскай гарадской Думы. 27 лістапада 1898 года ўжо на сходзе Гарадской думы быў абраны членам у Гарадскую па Кватэрным падатку Наяўнасць на 1899 год, пасля абіраўшыся на гэту пасаду па 1912 год. 26 студзеня 1900 года Дурбах быў абраны членам Апякунскага Савета Нахічэванскага рамеснага вучылішча на тры гады (1900—1903). Чын калежскага рэгістратара М. М. Дурбах атрымаў у 1902 годзе. Наступны чын калежскага сакратара — у 1905 годзе.

У 1913 годзе Мікалай Мікіціч пакінуў пасаду Гарадскога архітэктара, прапрацаваўшы ў ёй дваццаць пяць гадоў. Ён адышоў ад грамадскіх спраў, адносіны з жонкай прывялі да разрыву іх сямейнага жыцця. Распачатая неўзабаве Грамадзянская вайна ў Расіі парушыла яго жыццёвы парадак і магчымасць творчасці. У пачатку 1920-х гадоў у яго пачаліся праблемы са здароўем — хваробы неадступна ішлі за ім.

Памёр 23 верасня 1924 года ў Растове-на-Доне. Быў пахаваны на Армянскіх могілках горада.

За сваю бліскучую службу М. М. Дурбах быў ганараваны ордэнаў Святога Святаслава 4-й ступені (1904 год) і Святой Ганны 3-й ступені (1911 год).

Магіла Мікалая Мікіціча Дурбаха доўгі час знаходзілася ў запушчаным стане, але некалькі гадоў назад была прыведзена ў належны выгляд, і на ёй быў усталяваны помнік^[2]. У снежні 1999 года памяці выбітнага архітэктара на будынку Растоўскага абласнога акадэмічнага моладзевага тэатра (былы Нахічэванскі гарадскі тэатр^[3]) былі адкрыты мемарыяльныя дошкі.^[4].

Зноскі

Літаратура

Сидоров В. С. Энциклопедия старого Ростова и Нахичевани-на-Дону. Т. 5.
С. Ширинян. Армяне-народ созидатель чужих цивилизаций: 1000 известных армян в мировой истории. / Ереван: Авт. изд., 2014, ISBN 978-9939-0-1120-2.
Донская Армения. Вып.1. Ростов-на-Дону, 2007, ISBN 5 901377-18-4.

Спасылкі

[donvrem-1] а ^б Дурбах Николай Никитич архитектор Нахичевани-на-Дону Архівавана 3 студзеня 2017.

[2] Памятник на могиле Николая Дурбаха

[3] Нахичеванский городской театр

[4] Дурбах Николай Никитич

[1]

[2]

[3]

[4]