Ордэн Святога Аляксандра

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Ордэн «Святы Аляксандр»)
Ордэн Святога Аляксандра
Орден «Свети Александър»
Выява ордэнскай планкі Апісанне ўзнагароды
Арыгінальная назва Орден «Свети Александър»
Краіна Сцяг Балгарыі Балгарыя
Тып ордэн
Каму ўручаецца вайсковым і грамадзянскім асобам, манархам і дзяржаўным дзеячам іншых краін
Падставы ўзнагароджання за паказаную храбрасць, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістага блаславення князя, а пазней цара Балгарыі.
Дата заснавання 25 снежня 1881 года[1]
Статус не ўручаецца
Чарговасць узнагарод
Старэйшая Ордэн «За храбрасць»
Малодшая Ордэн «За грамадзянскія заслугі»
Ордэн «За вайсковыя заслугі»
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ордэн Святога Аляксандра (балг.: Орден «Свети Александър». ) — дзяржаўная ўзнагарода Княства, а з 1908 года — Царства Балгарыі.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Ордэн быў заснаваны наказам князя Аляксандра Батэнберга ад 25 снежня 1881 (6 студзеня 1882) года і названы ў гонар яго нябеснага заступніка. Прызначаўся для ўзнагароджвання вайсковых і цывільных асоб за паказаную храбрасць, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістага блаславення князя, а пазней цара Балгарыі.

Пасля адмены манархіі ў Балгарыі ў 1946 годзе ордэн працягваў існаваць, аднак быў канчаткова скасаваны ў 1948 годзе новым камуністычным урадам Балгарыі разам з іншымі царскімі ўзнагародамі і з тых сітавін больш не аднаўляўся.

Палажэнне аб ўзнагародзе[правіць | правіць зыходнік]

Ордэн прызначаецца для ўзнагароджвання вайсковых і грамадзянскіх асоб за выяўленую адвагу, за дзяржаўныя заслугі, а таксама ў знак асабістае Божае ласкі князя[2] Балгарыі, які з'яўляецца магістрам ордэна Святога Аляксандра.

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Першапачаткова ордэн Святога Аляксандра меў пяць асноўных ступеней і адну спецыяльную ступень — ланцуг ордэна Святога Аляксандра:

  • Ланцуг ордэна Святога Аляксандра;
  • I-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
  • II-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
  • III-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
  • IV-я ступень ордэна Святога Аляксандра;
  • V-я ступень ордэна Святога Аляксандра.

У далейшым з'явіліся шостая ступень і Вялікі крыж, а Ланцуг ордэна Святога Аляксандра раздзялілася на Вялікі і Малы ланцуг. Да 1946 года ступені і адрозненні ордэна Святога Аляксандра выглядалі наступным чынам:

  • Вялікі ланцуг ордэна Святога Аляксандра (балг.: Голямо огърлие на ордена);
  • Малая ланцуг ордэна Святога Аляксандра (балг.: Малко огърлие на ордена);
  • Великий крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Велик кръст на ордена);
  • Вялікі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Голям кръст);
  • Вялікі афіцэрскі крыж Святога Аляксандра (балг.: Голям офицерски кръст);
  • Командорский крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Командирски кръст);
  • Афіцэрскі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Офицерски кръст);
  • Рыцарскі крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Кавалерски кръст);
  • Сярэбраны крыж ордэна Святога Аляксандра (балг.: Сребърен кръст).

Ордэн Святога Аляксандра меў знак ордэна, ланцуг ордэна і зорку ордэна. Пяць старэйшых ступеней мелі знак ордэна і зорку ордэна; чатыры малодшыя — толькі знак ордэна. Дзве найвышэйшыя ступені ордэна Святога Аляксандра мелі спецыяльнае адрозненне — ланцуг ордэна Святога Аляксандра.

Вялікі ланцуг ордэна Святога Аляксандра прызначаўся толькі для манарха, як Магістра ордэна Святога Аляксандра, і яго сыноў. Усяго было уручана пяць Вялікіх ланцугоў ордэна Святога Аляксандра. Малы ланцуг ордэна Святога Аляксандра ўручаўся замежным манархам і кіраўнікам дзяржаў. Вялікія крыжы дараваліся міністрам, дзяржаўным і вайсковым дзеячам найвышэйшага рангу. Другая ступень даравалася генералам, урадавым чыноўнікам і вышэйшаму духавенству, трэцяя — палкоўнікам, чацвёртая — старэйшым афіцэрам. Пятая ступень даравалася малодшым афіцэрам, шостая — унтэр-афіцэрам і жаўнерам, чыноўнікам найніжэйшага рангу.[3]

Знакі ордэна Святога Аляксандра ўсіх ступеней маюць тры віды:

  • Ордэн Святога Аляксандра, без мячоў;
для цывільных асоб,
  • Ордэн Святога Аляксандра, з мячамі над крыжам;
для вайсковых асоб, за заслугі ў мірны час,
  • Ордэн Святога Аляксандра, з мячамі між бакоў крыжа.
для вайсковых асоб, за заслугі ў вайсковы час.

Зорка ордэна Святога Аляксандра васьміканцовая, срэбнага колеру, у цэнтры мае круглы медальён, пакрыты чырвонай эмаллю, з надпісам славянскай вяззю залатымі літарамі: «СВ АЛЕКСАНДРЪ». Медальён абкружаны шырокім колам белай эмалі, з надпісам уверсе залатымі літарамі: «СЪ НАМІ БОГЪ», і двума залатымі лаўровымі галінамі ўнізе.

Ордэнская стужка ордэна Святога Аляксандра — чырвоная, муаравая.

Знакі ордэна[правіць | правіць зыходнік]

Ордэн Святога Аляксандра
Вялікі ланцуг Малы ланцуг Вялікі крыж I-я ступень (Вялікі крыж)



 II-я ступень (Вялікі афіцэрскі крыж)
III-я ступень (Камандорскі крыж)



 IV-ступень (Афіцэрскі крыж)



 V-я ступень (Рыцарскі крыж)



 VI-я ступень (Срэбны крыж)

Зноскі

  1. ↑ Денков В. (2001) Български ордени и медали, София: Кибела.
  2. ↑ Княства Балгарыя было абвешчанае незалежным царствам 22 верасня 1908 года. Да таго часу, Балгарыя з'яўлялася васальным ад Асманскай Імперыі княствам.
  3. ↑ Орден святого Александра. Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2014. Праверана 12 мая 2014.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Денков, Ст. (2001) Български ордени і медаля, Сафія: Кибела.
  • Паўлаў. П. (2003) Български ордени і медаля, ????: ????.
  • Пётраў, T. (2000) Ордени і медаля ў България, Сафія: ????.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ордэн_Святога_Аляксандра&oldid=4348230"