Радыкальны фемінізм

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Радыкальны фемінізм — тып фемінізму, у цяперашні час у першую чаргу звязаны з другой хваляй фемінізму 1980-х гадоў. Радыкальны фемінізм засяроджваецца на тэорыі патрыярхату як сістэме ўлады, якая арганізуе грамадства ў сістэму адносін, заснаваных на зацвярджэнні, што мужчынская перавага[1] прыгнятае жанчын. Радыкальны фемінізм імкнецца кінуць выклік патрыярхату і зрынуць яго, выступаючы супраць гендэрных роляў і прыгнёту жанчын, і заклікае да радыкальнай змене ладу грамадства. Ранні радыкальны фемінізм, які ўзнік у рамках другой хвалі фемінізму ў 1960-х[2], звычайна разглядае патрыярхат як «трансгістарычную з’яву»[3], больш важную, чым іншыя крыніцы прыгнёту, «не толькі як найстарэйшую і найбольш універсальную форму панавання, але як асноўную форму»[4], узор для ўсіх астатніх формаў.

Радыкальныя феміністкі знаходзяць прычыну прыгнёту жанчын у патрыярхальных гендэрных адносінах, а не ў прававых сістэмах (як ліберальныя феміністкі  (руск.)) або класавых канфліктах (як у сацыялістычным  (руск.) і марксісцкім  (руск.) фемінізме). Радыкальныя феміністкі імкнуцца адмяніць патрыярхат, каб «вызваліць усіх ад несправядлівага грамадства, кідаючы выклік існуючым сацыяльным нормам і інстытутам». Гэта ўключае ў сябе супрацьдзеянне сексуальнай аб’ектывізацыі жанчын, павышэнне дасведчанасці грамадскасці аб такіх пытаннях, як згвалтаванне і гвалт у адносінах да жанчын, а таксама аспрэчванне канцэпцыі гендэрных роляў. Шуламіт Файрстоўн  (руск.) напісала ў «Дыялектыцы сексу: выпадак феміністычнай рэвалюцыі»(1970): «Канчатковай мэтай феміністычнай рэвалюцыі павінна быць, у адрозненне ад мэты першага фемінісцкага руху, не толькі ліквідацыя прывілеяў мужчын, але і само палавое адрозненне: генітальныя адрозненні паміж людзьмі больш не будуць мець значэння ў культурных адносінах.»[5]

Тэорыя[правіць | правіць зыходнік]

Радыкальныя феміністкі сцвярджаюць, што грамадства — гэта патрыярхат, у якім клас мужчын з’яўляецца прыгнятальнікам класу жанчын.[6] Яны мяркуюць, што прыгнёт жанчын з’яўляецца найбольш фундаментальнай формай прыгнёту, якая існавала з моманту зараджэння чалавецтва[7]. Таксама радыкальныя феміністкі сцвярджаюць, што з-за патрыярхату жанчыны пачалі разглядацца як «іншыя» ў адносінах да мужчынскай нормы, і таму іх сістэматычна прыгняталі, што мужчыны як клас здабываюць выгаду ад прыгнёту жанчын. Патрыярхальная тэорыя звычайна не вызначаецца як перакананне, што ўсе мужчыны заўсёды выйграюць ад прыгнёту ўсіх жанчын.

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. Willis, p. 117.
  2. Willis, p. 118.
  3. Willis, p. 122.
  4. Willis, p. 123.
  5. Willis 1992, pp. 117, 141.
  6. Echols 1989, p. 139.
  7. Shelley 2000.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Bell, Diane and Renate Klein. Radically Speaking. Spinifex Press ISBN 1-875559-38-8.
  • Coote, Anna and Beatrix Campbell. (1987) Sweet Freedom: The Movement for women’s Liberation. Blackwell Publishers. ISBN 0-631-14957-0 (hardback) ISBN 0-631-14958-9 (мяккая).
  • Daly, Mary. (1978) Gyn/Ecology: The Metaethics of Radical Feminism. Beacon Pr. ISBN 0-8070-1413-3
  • Echols, Alice (1989). Daring To Be Bad: Radical Feminism in America 1967-1975. Minneapolis: University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-1787-6.
  • Firestone, Shulamith. (1970). The Dialectic of Sex: The Case for Feminist Revolution. William Morrow and Company. ISBN 0-688-06454-X (Reprinted editions: Bantam, 1979, ISBN 0-553-12814-0; Farrar Straus Giroux, 2003, ISBN 0-374-52787-3.)
  • Koedt, Anne, Ellen Levine, and Anita Rapone, eds. (1973). Radical Feminism. Times Books. ISBN 0-8129-6220-6
  • Blanche, Linden-Ward (1993). American Women in the 1960s: Changing the Future. New York: Twayne. ISBN 978-0-8057-9905-7.
  • Love, Barbara J. and Nancy F. Cott. (2006). Feminists Who Changed America, 1963—1975. University of Illinois Press. ISBN 0-252-03189-X for biographies of participants in radical feminist groups
  • MacKinnon, Catharine. (1989) Toward a Feminist Theory of the State. ISBN 0-674-89646-7
  • Shelley, Martha. «Lesbianism and the Women’s Liberation Movement». In Crow, Barbara A. Radical Feminism: A Documentary Reader (англ.). — New York, 2000. — P. 305—309.
  • Willis, Ellen, «Radical Feminism and Feminist Radicalism», 1984, collected in No More Nice Girls: Контркультуры Essays, Wesleyan University Press, 1992 г., ISBN 0-8195-5250-X, pp. 117—150.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]