Савецкія грамадзянскія спецыялісты за мяжой
Савецкія грамадзянскія спецыялісты за мяжой — інжынеры, тэхнікі, рабочыя высокай кваліфікацыі і іншыя спецыялісты з СССР, якія накіроўваліся для работы ў іншыя краіны.
Кантралюючыя органы[правіць | правіць зыходнік]
Першапачаткова адзінага органа па кантролі выездаў грамадзян за мяжу не было. Пытаннем займаліся замежныя аддзелы пры выканкамах, органы АДПУ. З 1920-х гэтыя функцыі перайшлі да камісій, падпарадкаваных ЦК партыі. У чэрвені 1947 года створана Бюро па выездах за мяжу і ўездах у СССР. Яно ўвайшло ў Камітэт інфармацыі пры Савеце Міністраў[1].
Камандзіровачнікі[правіць | правіць зыходнік]
У замежныя камандзіроўкі пераважна накіроўваліся[2]:
- супрацоўнікі МЗС;
- тыя, хто будаваў у розных краінах заводы і прадпрыемствы па лініі Дзяржаўнага камітэта па знешнеэканамічных сувязях;
- рыбакі, якія па паўгода здабывалі рыбу ў морах і акіянах усяго свету;
- грамадзянскія лётчыкі;
- супрацоўнікі Міністэрства знешняга гандлю.
Для паездкі патрабавалася: анкета; аўтабіяграфія; характарыстыка з рэкамендацыяй (ад кіраўніка ўстановы, сакратара партыйнай арганізацыі і старшыні прафарганізацыі), зацверджаная парткамам (партбюро) і ўзгодненая з вышэйстаячым партыйным органам. Да гэтых дакументаў, якія складалі выязную справу, прыкладваўся ліст, у якім паказваліся мэта, падстава ёй і тэрміны камандзіроўкі, давалася кароткая характарыстыка супрацоўніка са згадваннем партыйнага органа, які ўзгадніў дадзеную паездку. Завяршалі камплект дакументаў дзве даведкі: аб’ектыўка і пра стан здароўя[3].
Для накіравання за мяжу адбіралі людзей са стажам і тых, хто валодаў мовамі, а таксама супрацоўнікаў, што раней выязджалі ў камандзіроўкі без негатыўных наступстваў. Перад паездкай усіх выклікалі на партыйную камісію. Трэба было адказаць на некалькі пытанняў: хто кіруе той ці іншай краінай, які там палітычны лад, што можаце сказаць пра яе палітычную сістэму, вашы галоўныя задачы і іншае. Калі гаворка ішла пра паездку ў капкраіну, кандыдаты выклікаліся на гутарку ў ЦК КПСС[4].
У камандзіроўку спецыялістам выдавалі для азнаямлення спецыяльную інструкцыю па паводзінах за мяжой[5].
Успрыманне[правіць | правіць зыходнік]
У СССР работа за мяжой лічылася вельмі прэстыжнай. Дзякуючы выездам можна было палепшыць свой матэрыяльны дабрабыт за кошт большай зарплаты ў камандзіроўках і набыцця дэфіцытных тавараў. Палкоўнік КДБ Яўген Семяніхін успамінаў[6]:
|
У тыя часы мы, моладзь, не вельмі яшчэ і ўяўлялі сабе асноўную прычыну, па якой многія нашы кампатрыёты прарываліся на замежную работу, — гэта для савецкага чалавека быў адзіны шанец, не крадучы і не беручы хабараў, паправіць свае матэрыяльныя справы.
Арыгінальны тэкст (руск.)
В те времена мы, молодёжь, не очень ещё и представляли себе основную причину, по которой многие наши компатриоты прорывались на загранработу, — это для советского человека был единственный шанс, не воруя и не беря взяток, поправить свои материальные дела. |
|
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ Чистиков 2017, с. 100.
- ↑ ИПБ России 2022, с. 1.
- ↑ Чистиков 2017, с. 102.
- ↑ ИПБ России 2022, с. 3—4.
- ↑ ОСНОВНЫЕ ПРАВИЛА ПОВЕДЕНИЯ СОВЕТСКИХ ГРАЖДАН, ВЫЕЗЖАЮЩИХ В КАПИТАЛИСТИЧЕСКИЕ И РАЗВИВАЮЩИЕСЯ СТРАНЫ (ЦХСД, ф. 89, оп. 31, д. 7, лл. 9−22)
- ↑ ИПБ России 2022.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Чистиков, А.Н. "Разрешен выезд. . . ": деятельность Комиссии по выездам за границу в 1949-1962 гг // Петербургский исторический журнал. — 2017. — № 4. — С. 100—119.
- Загранкомандировки как привилегия в СССР // Из истории русской национальной школы бухгалтерского учета и финансов России. — ИПБ России, 2022. — 1 февраль — В. 107. — С. 1—5.