Смітсанаўскі інстытут

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Смітсанаўскі інстытут
Smithsonian Institution
Тып Навукова-даследчы і адукацыйны інстытут
Год заснавання 10 жніўня 1846
Заснавальнікі James Smithson[d] і Джоэл Робертс Пойнсет
Размяшчэнне ЗША
Сфера дзейнасці Адукацыя
Прыбытак
  • 1,6 млрд $ (2019)[1]
Даччыныя арганізацыі Smithsonian American Art Museum[d][2], National Museum of the American Indian[d][3], National Museum of African Art[d][4], National Portrait Gallery[d][5], Hirshhorn Museum and Sculpture Garden[d][6], Смітсанаўская астрафізічная абсерваторыя[7], Smithsonian Environmental Research Center[d][8], Cooper Hewitt, Smithsonian Design Museum[d][9], National Museum of Natural History[d][10], National Museum of American History[d][11], Smithsonian Folkways Recordings[d], Anacostia Community Museum[d][12], Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage[d], Freer Gallery of Art[d][13], Arthur M. Sackler Gallery[d][14], National Museum of African American History and Culture[d][15], Смітсанаўскі Нацыянальны заалагічны парк[16], Нацыянальны музей паветраплавання і астранаўтыкі[d][17], Smithsonian Institution Archives[d][18], Renwick Gallery[d][19], Woodrow Wilson International Center for Scholars[d], National Postal Museum[d][20], Archives of American Art[d][21], Smithsonian Conservation Biology Institute[d][22], Smithsonian Marine Station at Fort Pierce[d][23], Museum Conservation Institute[d][24], Smithsonian Libraries and Archives[d][25], Smithsonian Latino Center[d][26], Smithsonian Asian Pacific American Center[d][26], Folkways Records[d], Arts and Industries Building[d][27], Гарвард-Смітсанаўскі цэнтр астрафізікі, Smithsonian Scientific Diving Program[d], Smithsonian Tropical Research Institute[d][28], Smithsonian Institution Scholarly Press[d][29], Smithsonian Institution Press[d][30][31][…], Smithsonian-Mason School of Conservation[d][32], Smithsonian Books[d], Smithsonian Enterprises[d], Archives of American Gardens[d][33], National Museum of Asian Art[d], Smithsonian Gardens[d] і Smithsonian Field Book Project[d]
Вэб-сайт si.edu

Смітсанаўскі інстытут (англ.: Smithsonian Institution) — навукова-даследчы і адукацыйны інстытут у ЗША і комплекс музеяў, які належыць яму. Заснаваны 10 жніўня 1846 года актам Кангрэса ЗША. Афіцыйна лічыцца дзяржаўнай установай, фінансуецца ўрадам ЗША, прыватнымі ахвярадаўцамі, а таксама за кошт выдавецкай і камерцыйнай дзейнасці (галоўным чынам, выпуск развіваючых і навучальных гульняў, праграм, відэаматэрыялаў, продаж сувеніраў). Большасць устаноў знаходзіцца ў Вашынгтоне.

Сваю назву інстытут атрымаў у гонар англійскага вучонага Джэймса Смітсана  (англ.), які памер бяздзетным і адпісваў увесь свой стан на «заснаванне ўстановы ў ЗША, якая будзе служыць развіццю і распаўсюджванню ведаў».

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Смітсанаўскі інстытут — адукацыйны і навукова-даследчы інстытут і звязаны з ім музейны комплекс, самае буйное ў свеце сховішча экспанатаў, музейных каштоўнасцей і артэфактаў. У склад інстытута ўваходзяць 19 музеяў, заапарк, 9 навукова-даследчых цэнтраў, а таксама 156 музеяў, якія з'яўляюцца філіяламі Смітсанаўскага інстытута. З іх 10 музеяў знаходзяцца на Нацыянальнай алеі.

Свайму ўзнікненню Смітсанаўскі інстытут абавязаны Джэймсу Смітсану — англійскаму вучонаму, хіміку і мінералогу, які ўключыў Злучаныя Штаты ў сваё завяшчанне другімі ў спісе пасля пляменніка. У выпадку, калі пляменнік паміраў бяздзетным, увесь стан вучонага пераходзіў да ўрада Злучаных Штатаў, які павінен быў распарадзіцца ім на «павелічэнне і распаўсюджванні ведаў». Прычына, па якой Смітсан зрабіў амерыканскую нацыю сваім спадчыннікам, так і засталася невядомай, але ўрад ЗША, пасля смерці ў 1835 годзе пляменніка вучонага, прыклаў максімум сіл для таго, каб абараніць аспрэчваную сваякамі спадчыну і прывезці яе ў Амерыку — роўна 104960 залатых манет, 8 шылінгаў і 7 пенсаў, што ў пераліку на сучасны курс складае больш за 10 мільярдаў долараў.

Лёс стану Смітсана, пасля доўгіх спрэчак (вучоны не выказаў дакладна, на што павінны пайсці грошы), быў вырашаны — 10 жніўня 1846 года быў падпісаны акт аб заснаванні Смітсанаўскага інстытута, у які павінны былі б уваходзіць музей, бібліятэка, а таксама калекцыя прадметаў гісторыі, навукі і мастацтва і правядзенне даследчай праграмы. У 1901 годзе ў будынку, які на сённяшні дзень з'яўляецца інфармацыйным цэнтрам для ўсіх, хто наведвае музей, былі пахаваны рэшткі і самога Смітсана, прывезеныя з Англіі.

25 лютага 2020 года Смітсанаўскі інстытут перадаў 2,8 млн. выяў прадметаў з музейных калекцый у грамадскі набытак[34].

Музеі Смітсанаўскага інстытута[правіць | правіць зыходнік]

Нацыянальная алея[правіць | правіць зыходнік]

Вашынгтон, акруга Калумбія[правіць | правіць зыходнік]

Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк[правіць | правіць зыходнік]

Шанцілі, штат Вірджынія[правіць | правіць зыходнік]

Ліесбург, штат Вірджынія[правіць | правіць зыходнік]

Кембрыдж, штат Масачусетс[правіць | правіць зыходнік]

Сярэбраны Узгорак, Мэрыленд[правіць | правіць зыходнік]

Віргінія, ЗША[правіць | правіць зыходнік]

Панама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. https://www.charitynavigator.org/ein/530206027 Праверана 4 лютага 2022.
  2. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-american-art-museum
  3. https://siarchives.si.edu/history/national-museum-american-indian
  4. https://siarchives.si.edu/history/national-museum-african-art
  5. https://siarchives.si.edu/history/national-portrait-gallery
  6. https://siarchives.si.edu/history/hirshhorn-museum-and-sculpture-garden
  7. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-astrophysical-observatory
  8. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-environmental-research-center
  9. https://siarchives.si.edu/history/cooper-hewitt-national-design-museum
  10. https://siarchives.si.edu/history/national-museum-natural-history
  11. https://siarchives.si.edu/history/national-museum-american-history
  12. https://siarchives.si.edu/history/anacostia-community-museum
  13. https://siarchives.si.edu/history/freer-gallery-art
  14. https://siarchives.si.edu/history/arthur-m.-sackler-gallery
  15. https://siarchives.si.edu/history/national-museum-african-american-history-and-culture
  16. https://siarchives.si.edu/history/national-zoological-park
  17. https://siarchives.si.edu/history/national-air-and-space-museum-and-udvar-hazy-center
  18. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-institution-archives
  19. https://siarchives.si.edu/history/museums
  20. https://siarchives.si.edu/history/national-postal-museum
  21. https://siarchives.si.edu/history/archives-american-art
  22. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-conservation-biology-institute-scbi
  23. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-marine-station-fort-pierce
  24. https://siarchives.si.edu/history/museum-conservation-institute
  25. https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-institution-libraries
  26. а б https://siarchives.si.edu/history/smithsonian-research-centers
  27. https://siarchives.si.edu/history/arts-and-industries-building
  28. GRID Release 2018-11-14 — 2018-11-14 — 2018. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.7346852
  29. Scilit Праверана 24 сакавіка 2020.
  30. Library of Congress Library of Congress Name Authority File Праверана 24 сакавіка 2020.
  31. https://siarchives.si.edu/collections/siris_sic_1178 Праверана 24 сакавіка 2020.
  32. https://smconservation.gmu.edu/about-us/ Праверана 6 ліпеня 2020.
  33. https://gardens.si.edu/collections/archives/ Праверана 9 верасня 2020.
  34. smithsonianmag.com

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]