Смітсанаўскі інстытут

Смітсанаўскі інстытут Smithsonian Institution
Тып	Навукова-даследчы і адукацыйны інстытут
Год заснавання	10 жніўня 1846
Заснавальнікі	James Smithson[d] і Джоэл Робертс Пойнсет
Размяшчэнне	ЗША
Сфера дзейнасці	Адукацыя
Прыбытак	▲1,6 млрд $ (2019)
Даччыныя арганізацыі	Smithsonian American Art Museum[d], National Museum of the American Indian[d], National Museum of African Art[d], National Portrait Gallery[d], Hirshhorn Museum and Sculpture Garden[d], Смітсанаўская астрафізічная абсерваторыя, Smithsonian Environmental Research Center[d], Cooper Hewitt, Smithsonian Design Museum[d], National Museum of Natural History[d], National Museum of American History[d], Smithsonian Folkways Recordings[d], Anacostia Community Museum[d], Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage[d], Freer Gallery of Art[d], Arthur M. Sackler Gallery[d], National Museum of African American History and Culture[d], Смітсанаўскі Нацыянальны заалагічны парк, Нацыянальны музей паветраплавання і астранаўтыкі[d], Smithsonian Institution Archives[d], Renwick Gallery[d], Woodrow Wilson International Center for Scholars[d], National Postal Museum[d], Archives of American Art[d], Smithsonian Conservation Biology Institute[d], Smithsonian Marine Station at Fort Pierce[d], Museum Conservation Institute[d], Smithsonian Libraries and Archives[d], Smithsonian Latino Center[d], Smithsonian Asian Pacific American Center[d], Folkways Records[d], Arts and Industries Building[d], Гарвард-Смітсанаўскі цэнтр астрафізікі, Smithsonian Scientific Diving Program[d], Smithsonian Tropical Research Institute[d], Smithsonian Institution Scholarly Press[d], Smithsonian Institution Press[d][…], Smithsonian-Mason School of Conservation[d], Smithsonian Books[d], Smithsonian Enterprises[d], Archives of American Gardens[d], National Museum of Asian Art[d], Smithsonian Gardens[d] і Smithsonian Field Book Project[d]
Вэб-сайт	si.edu

Смітсанаўскі інстытут (англ.: Smithsonian Institution) — навукова-даследчы і адукацыйны інстытут у ЗША і комплекс музеяў, які належыць яму. Заснаваны 10 жніўня 1846 года актам Кангрэса ЗША. Афіцыйна лічыцца дзяржаўнай установай, фінансуецца ўрадам ЗША, прыватнымі ахвярадаўцамі, а таксама за кошт выдавецкай і камерцыйнай дзейнасці (галоўным чынам, выпуск развіваючых і навучальных гульняў, праграм, відэаматэрыялаў, продаж сувеніраў). Большасць устаноў знаходзіцца ў Вашынгтоне.

Сваю назву інстытут атрымаў у гонар англійскага вучонага Джэймса Смітсана, які памер бяздзетным і адпісваў увесь свой стан на «заснаванне ўстановы ў ЗША, якая будзе служыць развіццю і распаўсюджванню ведаў».

Гісторыя

Смітсанаўскі інстытут — адукацыйны і навукова-даследчы інстытут і звязаны з ім музейны комплекс, самае буйное ў свеце сховішча экспанатаў, музейных каштоўнасцей і артэфактаў. У склад інстытута ўваходзяць 19 музеяў, заапарк, 9 навукова-даследчых цэнтраў, а таксама 156 музеяў, якія з'яўляюцца філіяламі Смітсанаўскага інстытута. З іх 10 музеяў знаходзяцца на Нацыянальнай алеі.

Свайму ўзнікненню Смітсанаўскі інстытут абавязаны Джэймсу Смітсану — англійскаму вучонаму, хіміку і мінералогу, які ўключыў Злучаныя Штаты ў сваё завяшчанне другімі ў спісе пасля пляменніка. У выпадку, калі пляменнік паміраў бяздзетным, увесь стан вучонага пераходзіў да ўрада Злучаных Штатаў, які павінен быў распарадзіцца ім на «павелічэнне і распаўсюджванні ведаў». Прычына, па якой Смітсан зрабіў амерыканскую нацыю сваім спадчыннікам, так і засталася невядомай, але ўрад ЗША, пасля смерці ў 1835 годзе пляменніка вучонага, прыклаў максімум сіл для таго, каб абараніць аспрэчваную сваякамі спадчыну і прывезці яе ў Амерыку — роўна 104960 залатых манет, 8 шылінгаў і 7 пенсаў, што ў пераліку на сучасны курс складае больш за 10 мільярдаў долараў.

Лёс стану Смітсана, пасля доўгіх спрэчак (вучоны не выказаў дакладна, на што павінны пайсці грошы), быў вырашаны — 10 жніўня 1846 года быў падпісаны акт аб заснаванні Смітсанаўскага інстытута, у які павінны былі б уваходзіць музей, бібліятэка, а таксама калекцыя прадметаў гісторыі, навукі і мастацтва і правядзенне даследчай праграмы. У 1901 годзе ў будынку, які на сённяшні дзень з'яўляецца інфармацыйным цэнтрам для ўсіх, хто наведвае музей, былі пахаваны рэшткі і самога Смітсана, прывезеныя з Англіі.

25 лютага 2020 года Смітсанаўскі інстытут перадаў 2,8 млн. выяў прадметаў з музейных калекцый у грамадскі набытак.

Музеі Смітсанаўскага інстытута

Нацыянальная алея

• Галерэя Саклера
• Музей мастацтваў і прамысловасці
• Мастацкая галерэя Фрыера
• Музей і сад скульптур Хіршхорна
• Нацыянальны музей авіяцыі і касманаўтыкі
• Нацыянальны музей мастацтва Афрыкі
• Нацыянальны музей амерыканскай гісторыі
• Нацыянальны музей прыродазнаўчай гісторыі
• Нацыянальны музей амерыканскіх індзейцаў
• Цэнтр Рыплі
• Будынак Смітсанаўскага інстытута
• Архівы Смітсанаўскага інстытута
• Бібліятэкі Смітсанаўскага інстытута (Знаходзіцца амаль ва ўсіх музеях)

Вашынгтон, акруга Калумбія

• Музей Анакостыя
• Нацыянальны музей афраамерыканскай гісторыі і культуры (будуецца)
• Нацыянальная партрэтная галерэя ЗША
• Нацыянальны паштовы музей
• Смітсанаўскі музей амерыканскага мастацтва
• Смітсанаўскі музей фальклору
• Смітсанаўскі нацыянальны заапарк
• Галерэя Рэнвік
• Смітсанаўскі Амерыканскі музей мастацтва
• Архівы Амерыканскага мастацтва
• Станцыя Марскога пехацінца

Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк

• Нацыянальны музей дызайну
• Цэнтр Джорджа Густава Хэя
• Амерыканскі музей прыродазнаўчай гісторыі

Шанцілі, штат Вірджынія

• Цэнтр Ф. Удвара-Хезі

Ліесбург, штат Вірджынія

• Смітсанаўскі цэнтр натураліста

Кембрыдж, штат Масачусетс

• Гарвард-Смітсанаўскі цэнтр астрафізікі

Сярэбраны Узгорак, Мэрыленд

• Музей Інстытута па захаванні
• Смітсанаўскі цэнтр даследаванняў навакольнага асяроддзя
• Смітсанаўскі цэнтр даследаванняў навакольнага асяроддзя

Віргінія, ЗША

• Смітсанаўскі Інстытут біялогіі аховы прыроды

Панама

• Трапічныя даследаванні Смітсанаўскага Інстытута

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Смітсанаўскага інстытута