Сюй Сі

Сюй Сі
Дата нараджэння	886
Месца нараджэння	Нанкін, Кітай
Дата смерці	975
Месца смерці	Southern Tang[d]
Род дзейнасці	мастак
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сюй Сі (徐熙, 886 — 975)  — адзін з найбуйнейшых кітайскіх жывапісцаў часоў падзення дынастыі Тан і эпохі Пяці дынастый, заснавальнік жанру «кветкі і птушкі» (хуа-няа).

Біяграфія

Нарадзіўся ў 886 годзе ў г. Чжунлін у сучаснай правінцыі Цзянсу. Пра яго жыццё мала вядома. Пустэльны лад жыцця Сюй Сі не перашкаджаў ні яго творчай актыўнасці, ні яго папулярнасці. Памёр у 975 годзе.

Творчасць

Матылёк і гліцынія

У яго актыве было 249 яго работ, у наступным згубленых. Сюй Сі з’яўляецца заснавальнікам асобнага стылістычнага варыянту хуа-няа, які прынцыпова адрозніваецца ад манеры іншага пачынальніка гэтага жанру — Хуан Цюаня. У процівагу «стылю Хуана», адзначанаму дбайнасцю пісьма і дэкаратыўнасцю кампазіцый, таму ён атрымаў назву фу-гуй («стыль багацця і шляхетнасці»), жывапісу Сюй Сі была ўласцівая эскізнасць малюнкаў і прыглушаная каларыстычная гама. Ён карыстаўся светлымі, празрыстымі фарбамі, дапаўняючы імі контурныя лініі, напісаныя тушшу, або замест графічнага малюнка звяртаўся да выконваемых у спосабе «падаючай тушы» (ло-мо) размыванняў, пазначаючы з іх дапамогай форму малюнкаў. Апошні спосаб ужывання контурных ліній азначаў укараненне ў хуа-няа прыёмаў так званага безпэндзлевага метаду пісьма (мейгу-хуа). У трактаце Го Жасюя падкрэсліваецца адмысловая элегантнасць жывапісу Сюй Сі, у якой «пёры і пух, форма і структура лёгкія і хупавыя, а колер неба зліваецца з колерам вады».

Назвы карцін, якія прыпісваюцца Сюй Сі кажуць аб значна большай тэматычнай разнастайнасці яго творчасці, чым гэта вынікае з характарыстык, дадзеных Го Жасюем. Любімымі сюжэтамі гэтага мастака былі лотасы, узнімальныя з цёмнай вады, апалае ў ваду лісце, пышныя кветкі магнолій, вадзяныя птушкі, цыкады, матылі. Важнае месца ў жывапісе Сюй Сі займалі кампазіцыі з выявай півонь (муданья, 39 работ) і квітнеючых галін слівавага дрэва (мейхуа, 4 работы), якія спрыялі фарміраванню «жывапісу слівы» (мо-мэй, «квітнеючая сліва, якая намаляваная тушшу») як асобнага тэматычнага напрамку ўнутры жанру «кветак і птушак».

Манера Сюй Сі, вобразна названая пасля е-і («памкненне ў дзікай пустцы»), далёка не адразу атрымала належнае прызнанне ў мастакоў і знатакоў жывапісу па прычыне яе знешняй прастаты і немудрагелістасці. Нават унук Сюй Сі — Сюй Чунсі, які ўвайшоў у круг прызнаных майстроў хуа-няа першай паловы эпохі Паўночная Сун адмовіўся ад творчых дасягненняў дзеда, аддаўшы перавагу стылю Хуан Цюаня. Годна жывапіс Сюй Сі змаглі ацаніць толькі прадстаўнікі творчага аб’яднання «мастакоў-літаратараў» (вэньжэнь хуа) — Су Шы і Мі Фу.

У далейшым стылістычныя варыянты хуа-няа, спароджаныя творчасцю Хуан Цюаня і Сюй Сі, склалі дзве галоўныя мастацкія лініі гэтага жанру, якія супадаюць з генеральнымі для кітайскага жывапісу стылямі пісьма — гунбі («дбайны пэндзаль») і се-і («пісанне думак»). «Стыль Сюй Сі», які дазваляў перадаць ўражанне і настрой мастака і дапускаў самыя смелыя эксперыменты ў працы пэндзлем, атрымаў найбольшае распаўсюджванне ў самадзейных жывапісцаў, якія супрацьпастаўлялі сябе майстрам акадэмічнай школы. Яго ўплыў прыкметна ў «чаньскім жывапісу» (XII—XIII стст.), творчасці Сюй Вэя (1521—1593), Чжу Да (1625—1705).

Літаратура

• Bickford M. Ink Plum. The Making of a Chinese Scholar-Painting Genre. Cambridge, 1996
• Nicole Vandier-Nicolas, Peinture chinoise et tradition lettrée, Éditions du Seuil, 1983, 259 p. (ISBN 2020064405), p. 98, 134, 169