Mayday (сігнал бедства)

Mayday (вымаўляецца «мэй-дэй») — міжнародны сігнал бедства ў радыётэлефоннай (галасавой) сувязі, аналагічны сігналу SOS у радыётэлеграфнай сувязі (з выкарыстаннем азбукі Морзэ). Ён выкарыстоўваецца ў сітуацыях, якія ўяўляюць непасрэдную пагрозу для жыцця людзей, напрыклад, марскімі і паветранымі суднамі, якія цярпяць бедства. Сігнал перадаецца тры разы запар: «Mayday, Mayday, Mayday» для выключэння магчымасці пераблытаць яго з якой-небудзь здаецца фразай, якая гучыць падобна, а таксама для таго, каб лягчэй было адрозніць сам сігнал бедства ад паведамлення пра сігнал бедства.

Паходжанне

Фраза з’яўляецца прыблізнай англійскай транскрыпцыяй французскага m'aidez — скарочанага варыянту фразы venez m'aider («прыйдзіце мне на дапамогу», «дапамажыце мне»). У стандартнай французскай ні m'aidez, ні m'aider не выкарыстоўваюцца як просьба дапамогі.

«Mayday» быў прыдуманы ў 1923 годзе Фрэдэрыкам Стэнлі Мокфардам, старэйшым радыстам аэрапорта Кройдан у Лондане. Яго папрасілі прапанаваць сігнал, які было б цяжка пераблытаць са звычайнымі радыёпаведамленнямі і які мог бы быць лёгка зразумелым ва ўмовах дрэннай радыёсувязі. Выбар Мокфарда тлумачыцца тым, што большасць палётаў з Кройдана ў той час ажыццяўлялася ў аэрапорт Ле Буржэ ў Парыжы.

Выкарыстанне

Сігнал Mayday выкарыстоўваецца ў любых сітуацыях, якія ўяўляюць непасрэдную небяспеку для жыцця людзей. Да такіх сітуацый адносяцца, напрыклад, выбух, пажар, немінучая пагроза затаплення судна і да т.п. На марскім судне ён можа быць перададзены толькі па распараджэнні капітана. У сітуацыях, якія не нясуць пагрозу жыцця, выкарыстоўваюцца іншыя сігналы.

Mayday можа быць перададзены на любой частаце. Аднак існуюць частоты, спецыяльна прызначаныя для перадачы сігналаў бедства. Марскія выратавальныя службы і службы кіравання паветраным рухам увесь час праслухоўваюць гэтыя частоты, і звычайная радыёсувязь на іх забаронена, таму верагоднасць таго, што сігнал будзе прыняты, вышэй. На моры ў розных марскіх раёнах плавання для гэтых мэт выкарыстоўваюцца частоты 2182 кГц, 4125 кГц, 6215 кГц, 8291 кГц, 12290 кГц, 16420 кГц, у авіяцыі — 121,5 Мгц.

Існуюць і мясцовыя аварыйныя частоты. Напрыклад, 27,065 Мгц (9-ы канал сеткі C СІ-БІ — «аварыйны») з’яўляецца частатой бедства і бяспекі.

1 лютага 2009 г. Міжнародная Сістэма Каспас-Сарсат спыніла спадарожнікавую апрацоўку сігналаў радыёбуяў 121,5/243 Мгц. Усе ўладальнікі радыёбуяў і іх карыстальнікі павінны як мага хутчэй замяніць радыёбуі 121,5/243 Мгц на радыёбуі 406 Мгц.

Толькі сігналы ад радыёбуяў 406 Мгц засякаюцца Сістэмай Каспас-Сарсат. Гэта тычыцца марскіх (МРБ), авіяцыйных (АРБ) і персанальных (ПРБ) радыёбуяў. У той жа самы час іншыя прылады (напрыклад сістэмы выжывання, а таксама перадатчыкі блізкага прывада), якія працуюць на частаце 121,5 Мгц і не патрабуюць спадарожнікавай апрацоўкі, не закрануты спыненнем спадарожнікавай апрацоўкі частаты 121,5 Мгц.

Рашэнне пра спыненне спадарожнікавай апрацоўкі частаты 121,5 Мгц было прынята ў кастрычніку 2000 г. на 25-й сесіі Савета Каспас-Сарсат (СКС-25).

Калі выратавальныя службы не пацвердзілі прыём сігналу Mayday, любы, хто яго чуў, павінен паўтарыць яго. Такім чынам можа быць забяспечана дапамога тым суднам, якія знаходзяцца па-за межамі прамой радыёсувязі з выратавальнымі службамі. З 1 студзеня 2005 г. таксама выкарыстоўваецца частата 406,025 Мгц.

Перадача несапраўднага сігналу бедства ў шматлікіх краінах лічыцца злачынствам. Гэта звязана з высокім коштам выратавальных аперацый і з рызыкай, якой могуць падвяргацца іх удзельнікі.

Гл. таксама

• Pan-pan
• ССН (сістэма сігналізацыі небяспекі)
• Sécurité