Міхаіл Восіпавіч Біч: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
+ {{ізаляваны артыкул|сірата1}}
шаблон
Радок 1: Радок 1:
{{ізаляваны артыкул|сірата1}}
{{ізаляваны артыкул|сірата1}}
{{Картка:Асоба
__NOTOC__
|імя =
⚫
[[Image:Міхаіл Восіпавіч Біч 1960-я.jpg|thumb|Міхаіл Біч (1960-я)]]
|арыгінал_імя =
[[Image:Міхаіл Восіпавіч Біч.jpg|thumb|Міхаіл Біч]]
|партрэт = Міхаіл Восіпавіч Біч.jpg
⚫
'''Міхаіл Восіпавіч БІЧ''' ([[27 мая]] [[1937]], в. Мілявічы, цяпер Мастоўскі р-н Гродзенскай вобл. — [[17 мая]] [[1999]]), беларускі гісторык.
|памер =
|подпіс =
|апісанне =
|імя пры нараджэнні =
|род дзейнасці = [[гісторык]]
|дата нараджэння = {{Датанараджэння|27|05|1937}}
|месца нараджэння = в. [[Мілявічы]], [[Мастоўскі раён]]
|грамадзянства =
|падданства =
|дата смерці = {{Датасмерці|17|05|1999}}
|месца смерці =
|бацька = Восіпа Пятровіч Біч
|маці = Ганна Антонаўна Біч
|муж =
|жонка =
|дзеці =
|узнагароды і прэміі =
|сайт =
}}

⚫
[[Image:Міхаіл Восіпавіч Біч 1960-я.jpg|thumb|left|Міхаіл Біч (1960-я)]]

⚫
'''Міхаіл Восіпавіч БІЧ''' ([[27 мая]] [[1937]], в. Мілявічы, цяпер [[Мастоўскі раён]] Гродзенскай вобл. — [[17 мая]] [[1999]]), беларускі гісторык.

⚫
Нарадзіўся ў сялянскай сям’і Восіпа Пятровіча і Ганны Антонаўны Бічоў. Скончыў Дзярэчынскую сярэднюю школу, у 1953 г. праз конкурс 8-м чалавек на месца паступіў на гістарычны факультэт БДУ, які скончыў з адзнакай у 1958 г. Працаваў настаўнікам у сельскіх школах Пастаўскага і Мастоўскага раёнаў. Планаваў паступаць у аспірантуру пры гістарычным факультэце Мінскага педінстытута, потым паступаў у аспірантуру пры Інстытуце гісторыі, дзе на іспытах не хапіла аднаго бала. Рэферат і адказы на іспытах спадабаліся загадчыку сектарам гісторыі Беларусі эпохі капіталізму праф. [[Канстанцін Іванавіч Шабуня|К. І. Шабуні]], які прыняў М. Біча на працу на пасаду малодшага навуковага супрацоўніка. М. Біч распрацоўваў тэму «Грамадска-палітычны рух у Беларусі ў 1900—1917 г.» — акрэсліў кірунак сваіх даследаванняў гісторыяй рабочага і сацыял-дэмакратычнага руху ў 2-й пал. 19 — пач. 20 ст.

⚫
У 1970 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму: «Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883—1903 г.», якая ў 1973 г. выйшла манаграфіяй. У 1971 г. М. В. Біч быў абраны на пасаду старшага навуковага супрацоўніка. Пасля публікацыі манаграфіі амаль дзесяцігоддзе вывучаў рабочы рух у Беларусі ў 1861—1907 г. У 1984 г. у вынікам даследаванняў выйшла манаграфія «Рабочее движение в Белоруссии в 1861—1904 г.», якая была абароненая як доктарская дысертацыя (1984). З ліпеня 1983 г. М. В. Біч загадчыкам сектара гісторыі Беларусі перыяду капіталізму. Потым сектар змяніў сваю назву і быў пераўтвораны ў аддзел гісторыі Беларусі кан. 18 — пач. 20 ст. З 1989 г. кіраваў аддзелам на грамадскіх пачатках, бо быў абраны намеснікам дырэктара Інстытута гісторыі АН БССР па навуковай рабоце. Разам з вывучэннем рабочага класа і буржуазіі ён даследаваў дзейнасць буржуазных і дробнабуржуазных партыяў і груповак, а таксама народніцкі рух, перыядычны друк Беларусі і праблемы нацыянальнага Адраджэння пач. 20 ст.

⚫
Адначасова быў намеснікам старшыні вучонага Савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацыяў, створаным пры Інстытуце гісторыі НАН Беларусі, сябрам Савета па абароне дысертацый пры Дзяржпедуніверсітэце, уваходзіў у склад навуковага Савета інстытута. Апроч гэтага, М. В. Біч на працягу 4 гадоў узначальваў экспертны савет Вышэйшага атэстацыйнага камітэта Рэспублікі Беларусь па гістарычных навуках і мастацтвазнаўству. Шэсць аспірантаў пад ягоным кіраўніцтвам абаранілі кандыдацкія дысертацыі.

⚫
Апроч 2-х манаграфій, аўтар раздзелаў ў 7 калектыўных кнігах: Гісторыя Беларускай ССР. Т. 2. (Мінск, 1972), Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов (Киев, 1978), Достижения исторической науки в БССР за 60 лет (Минск, 1979), История рабочего класса Белорусской ССР. В 4-х томах. Т.1 (Минск, 1984), Асвета і педагагічная думка ў Беларусі са старажытных часоў да 1917 г. (Мінск, 1985), Полоцк: исторический очерк. 2-е изд. (Минск, 1987), Нарысы гісторыі Беларусі. У 2-х частках. Ч. І. (Мінск, 1987). Таксама аўтар 54 артыкулаў у навуковых выданнях і 230 артыкулаў у энцыклапедычных выданнях, 4-х вучэбных дапаможнікаў і 5 праграмаў для сярэдняй школы па гісторыі Беларусі.




⚫
Нарадзіўся ў сялянскай сям'і Восіпа Пятровіча і Ганны Антонаўны Бічоў. Скончыў Дзярэчынскую сярэднюю школу, у 1953 г. праз конкурс 8-м чалавек на месца паступіў на гістарычны факультэт БДУ, які скончыў з адзнакай у 1958 г. Працаваў настаўнікам у сельскіх школах Пастаўскага і Мастоўскага раёнаў. Планаваў паступаць у аспірантуру пры гістарычным факультэце Мінскага педінстытута, потым паступаў у аспірантуру пры Інстытуце гісторыі, дзе на іспытах не хапіла аднаго бала. Рэферат і адказы на іспытах спадабаліся загадчыку сектарам гісторыі Беларусі эпохі капіталізму праф. [[Канстанцін Іванавіч Шабуня|К. І. Шабуні]], які прыняў М. Біча на працу на пасаду малодшага навуковага супрацоўніка. М. Біч распрацоўваў тэму "Грамадска-палітычны рух у Беларусі ў 1900–1917 г." — акрэсліў кірунак сваіх даследаванняў гісторыяй рабочага і сацыял-дэмакратычнага руху ў 2-й пал. 19 – пач. 20 ст.


⚫
У 1970 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму: "Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883 – 1903 г.", якая ў 1973 г. выйшла манаграфіяй. У 1971 г. М. В. Біч быў абраны на пасаду старшага навуковага супрацоўніка. Пасля публікацыі манаграфіі амаль дзесяцігоддзе вывучаў рабочы рух у Беларусі ў 1861–1907 г. У 1984 г. у вынікам даследаванняў выйшла манаграфія "Рабочее движение в Белоруссии в 1861–1904 г.", якая была абароненая як доктарская дысертацыя (1984). З ліпеня 1983 г. М. В. Біч загадчыкам сектара гісторыі Беларусі перыяду капіталізму. Потым сектар змяніў сваю назву і быў пераўтвораны ў аддзел гісторыі Беларусі кан. 18 – пач. 20 ст. З 1989 г. кіраваў аддзелам на грамадскіх пачатках, бо быў абраны намеснікам дырэктара Інстытута гісторыі АН БССР па навуковай рабоце. Разам з вывучэннем рабочага класа і буржуазіі ён даследаваў дзейнасць буржуазных і дробнабуржуазных партыяў і груповак, а таксама народніцкі рух, перыядычны друк Беларусі і праблемы нацыянальнага Адраджэння пач. 20 ст.


⚫
Адначасова быў намеснікам старшыні вучонага Савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацыяў, створаным пры Інстытуце гісторыі НАН Беларусі, сябрам Савета па абароне дысертацый пры Дзяржпедуніверсітэце, уваходзіў у склад навуковага Савета інстытута. Апроч гэтага, М. В. Біч на працягу 4 гадоў узначальваў экспертны савет Вышэйшага атэстацыйнага камітэта Рэспублікі Беларусь па гістарычных навуках і мастацтвазнаўству. Шэсць аспірантаў пад ягоным кіраўніцтвам абаранілі кандыдацкія дысертацыі.


⚫
Апроч 2-х манаграфій, аўтар раздзелаў ў 7 калектыўных кнігах: Гісторыя Беларускай ССР. Т. 2. (Мінск, 1972), Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов (Киев, 1978), Достижения исторической науки в БССР за 60 лет (Минск, 1979), История рабочего класса Белорусской ССР. В 4-х томах. Т.1 (Минск, 1984), Асвета і педагагічная думка ў Беларусі са старажытных часоў да 1917 г. (Мінск, 1985), Полоцк: исторический очерк. 2-е изд. (Минск, 1987), Нарысы гісторыі Беларусі. У 2-х частках. Ч. І. (Мінск, 1987). Таксама аўтар 54 артыкулаў у навуковых выданнях і 230 артыкулаў у энцыклапедычных выданнях, 4-х вучэбных дапаможнікаў і 5 праграмаў для сярэдняй школы па гісторыі Беларусі.


{{Hider
{{Hider
|hidden = 1
|hidden = 1
|title = {{вызнч|1=Бібліяграфія}}<small><ref>Смалянчук А. Спіс навуковых публікацый...</ref></small>
|title = {{вызнч|1=Бібліяграфія}}<small><ref>Смалянчук А. Спіс навуковых публікацый…</ref></small>
|content =
|content =

=== 1966 ===
=== 1966 ===
* О роли и значении национальных движений в России в начале ХХ в. // Вопросы истории и археологии. Материалы Х конференции по общественным наукам. – Минск, 1966.
* О роли и значении национальных движений в России в начале ХХ в. // Вопросы истории и археологии. Материалы Х конференции по общественным наукам. — Минск, 1966.
* У змаганні за лепшую долю (да 60-годдзя газеты “Наша доля”) // Полымя. – 1966. – № 8.
* У змаганні за лепшую долю (да 60-годдзя газеты «Наша доля») // Полымя. — 1966. — № 8.


=== 1967 ===
=== 1967 ===
* Стагоддзі жыцця і барацьбы (да 900-годдзя Мінска) // Полымя. 1967. - № 6.
* Стагоддзі жыцця і барацьбы (да 900-годдзя Мінска) // Полымя. 1967. — № 6.
* Левые народники в Минске на рубеже ХIX – ХХ вв. Отношение РСДРП к неонародничеству // Доклады к ХI конференции молодых учёных Белорусской ССР. – Минск, 1967.
* Левые народники в Минске на рубеже ХIX — ХХ вв. Отношение РСДРП к неонародничеству // Доклады к ХI конференции молодых учёных Белорусской ССР. — Минск, 1967.


=== 1969 ===
=== 1969 ===
* Крах апартуністычнай тактыкі эканамізму (Да пытання аб ідэйных сувязях сацыял-дэмакратычнага эканамізму і паліцэйскага сацыялізму) // Весці АН БССР. – 1969. - № 2.
* Крах апартуністычнай тактыкі эканамізму (Да пытання аб ідэйных сувязях сацыял-дэмакратычнага эканамізму і паліцэйскага сацыялізму) // Весці АН БССР. — 1969. — № 2.
* Возникновение СДКПиЛ. Отношение её к РСДРП и к социал-демократическому движению в Белоруссии (1893 – 1903 гг.) // Вопросы истории. Тезисы докладов ХII конференции молодых учёных Белорусской ССР. – Минск, 1969.
* Возникновение СДКПиЛ. Отношение её к РСДРП и к социал-демократическому движению в Белоруссии (1893—1903 гг.) // Вопросы истории. Тезисы докладов ХII конференции молодых учёных Белорусской ССР. — Минск, 1969.


=== 1970 ===
=== 1970 ===
* На шляху да марксізму // Полымя. 1970. - № 3.
* На шляху да марксізму // Полымя. 1970. — № 3.
* Агент з групы "Вызваленне працы" // Полымя. – 1970. - № 3.
* Агент з групы «Вызваленне працы» // Полымя. — 1970. — № 3.
* "Настаўнік жыцця..." // Полымя. – 1970. - № 3.
* «Настаўнік жыцця…» // Полымя. — 1970. — № 3.
* Ленінская "Искра" і Беларусь // Полымя. – 1970. - № 12.
* Ленінская «Искра» і Беларусь // Полымя. — 1970. — № 12.


=== 1972 ===
=== 1972 ===
* Нацыянальны склад прамысловага пралетарыяту Беларусі ў канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. // Весці АН БССР. – 1972. - № 4.
* Нацыянальны склад прамысловага пралетарыяту Беларусі ў канцы ХІХ — пачатку ХХ ст. // Весці АН БССР. — 1972. — № 4.
* Гісторыя Беларускай ССР. – Т. 2. – Мінск, 1972. ''Раздзелы'':
* Гісторыя Беларускай ССР. — Т. 2. — Мінск, 1972. ''Раздзелы'':
** Пашырэнне марксізму і ўзнікненне марксісцкіх арганізацый (у сааўтарстве з З.Абезгаузам).
** Пашырэнне марксізму і ўзнікненне марксісцкіх арганізацый (у сааўтарстве з З.Абезгаузам).
** Уздым рабочага руху (1901 – 1904 гг.).
** Уздым рабочага руху (1901—1904 гг.).
** Сацыял-дэмакратычны рух. Узнікненне бальшавіцкіх арганізацый на Беларусі.
** Сацыял-дэмакратычны рух. Узнікненне бальшавіцкіх арганізацый на Беларусі.
** Дробнабуржуазныя партыі і групоўкі (1901 – 1904 гг.).
** Дробнабуржуазныя партыі і групоўкі (1901—1904 гг.).
** Друк (1900 – 1914 гг.).
** Друк (1900—1914 гг.).
** ''Гіст.карта'': Насельніцтва і адміністрацыйны падзел Беларусі ў канцы ХІХ ст. // Гісторыя Беларускай ССР. – Т. 2. – Мінск, 1972.
** ''Гіст.карта'': Насельніцтва і адміністрацыйны падзел Беларусі ў канцы ХІХ ст. // Гісторыя Беларускай ССР. — Т. 2. — Мінск, 1972.


=== 1973 ===
=== 1973 ===
* Канстанцін Іванавіч Шабуня (Людзі савецкай навукі) // Весці АН БССР. – 1973. - № 1.
* Канстанцін Іванавіч Шабуня (Людзі савецкай навукі) // Весці АН БССР. — 1973. — № 1.
* Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883 – 1903 гг. – Минск, 1973.
* Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883—1903 гг. — Минск, 1973.
* У адзіным страі. ІІ з’езд РСДРП і фарміраванне бальшавізму ў Беларусі // Звязда. – 1973. – 29 ліпеня.
* У адзіным страі. ІІ з’езд РСДРП і фарміраванне бальшавізму ў Беларусі // Звязда. — 1973. — 29 ліпеня.
* Беларуская савецкая энцыклапедыя. – Т. 1 – 12. – Мінск, 1969 – 1975. ''61 артыкул, у т.л.'':
* Беларуская савецкая энцыклапедыя. — Т. 1 — 12. — Мінск, 1969—1975. ''61 артыкул, у т.л.'':
** Беларуская сацыялістычная грамада. – Т. 2 (у сааўтарстве з У .Палуянам)
** Беларуская сацыялістычная грамада. — Т. 2 (у сааўтарстве з У .Палуянам)
** "Зямля і воля" (падпольная арганізацыя пачатку 60-х г. ХІХ ст.). – Т. 4.
** «Зямля і воля» (падпольная арганізацыя пачатку 60-х г. ХІХ ст.). — Т. 4.
** "Зямля і воля" (падпольная арганізацыя 70-х г. ХІХ ст. – Т. 4.
** «Зямля і воля» (падпольная арганізацыя 70-х г. ХІХ ст. — Т. 4.
** Мінск. Гістарычны нарыс (1861 – 1917). – Т. 7.
** Мінск. Гістарычны нарыс (1861—1917). — Т. 7.
** "Народная воля". – Т. 7.
** «Народная воля». — Т. 7.
** Народніцтва. – Т. 7.
** Народніцтва. — Т. 7.
** "Наша Ніва". – Т. 7.
** «Наша Ніва». — Т. 7.
** Рабочая партыя палітычнага вызвалення Расіі. – Т. 9.
** Рабочая партыя палітычнага вызвалення Расіі. — Т. 9.
** Рабочы саюз Літвы. – Т. 9.
** Рабочы саюз Літвы. — Т. 9.
** "Чорны перадзел". – Т. 11.
** «Чорны перадзел». — Т. 11.
** Дробнабуржуазныя і буржуазныя партыі і групоўкі (1901 – 1904). – Т. 12.
** Дробнабуржуазныя і буржуазныя партыі і групоўкі (1901—1904). — Т. 12.
* Беларуская ССР. Кароткая энцыклапедыя. – Т. 1. – Мінск, 1978.
* Беларуская ССР. Кароткая энцыклапедыя. — Т. 1. — Мінск, 1978.
** 4 артыкулы па гісторыі рабочых арганізацыяў.
** 4 артыкулы па гісторыі рабочых арганізацыяў.


=== 1978 ===
=== 1978 ===
* Борьба за единство революционных действий на Украине и в Белоруссии в период создания пролетарской партии в России // Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов. – Киев, 1978.
* Борьба за единство революционных действий на Украине и в Белоруссии в период создания пролетарской партии в России // Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов. — Киев, 1978.
* Боевое взаимодействие братских народов в 1905 – 1907 гг. // Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов. – Киев, 1978.
* Боевое взаимодействие братских народов в 1905—1907 гг. // Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов. — Киев, 1978.


=== 1979 ===
=== 1979 ===
* Историография истории Белоруссии в эпоху капитализма // Достижения исторической науки в БССР за 60 лет. – Минск, 1979.
* Историография истории Белоруссии в эпоху капитализма // Достижения исторической науки в БССР за 60 лет. — Минск, 1979.
* Сімпозіум гісторыкаў рабочага класа // Весці АН БССР. – 1979. - № 3.
* Сімпозіум гісторыкаў рабочага класа // Весці АН БССР. — 1979. — № 3.


=== 1980 ===
=== 1980 ===
* Кніга пра выдатнага беларускага гісторыка // Весці АН БССР. - № 2.
* Кніга пра выдатнага беларускага гісторыка // Весці АН БССР. — № 2.
* Минск. Энциклопедический справочник. – Минск, 1980.
* Минск. Энциклопедический справочник. — Минск, 1980.
** 20 артыкулаў па гісторыі рэвалюцыйнага руху.
** 20 артыкулаў па гісторыі рэвалюцыйнага руху.


=== 1981 ===
=== 1981 ===
* О методике статистического исследования рабочего движения (на материале Белоруссии) // Рабочий класс центра страны и Сибири (конец ХІХ – начало ХХ в.). – Новосибирск, 1981.
* О методике статистического исследования рабочего движения (на материале Белоруссии) // Рабочий класс центра страны и Сибири (конец ХІХ — начало ХХ в.). — Новосибирск, 1981.
* Прамысловасць Беларусі ў другой палавіне ХІХ ст. // Весці АН БССР. – 1981. - №2.
* Прамысловасць Беларусі ў другой палавіне ХІХ ст. // Весці АН БССР. — 1981. — № 2.


=== 1983 ===
=== 1983 ===
* Рабочее движение в Белоруссии в 1861 – 1904 гг. – Минск, 1983.
* Рабочее движение в Белоруссии в 1861—1904 гг. — Минск, 1983.


=== 1984 ===
=== 1984 ===
* История рабочего класса Белорусской ССР. – Т. 1. – Минск, 1984. ''Раздзелы'':
* История рабочего класса Белорусской ССР. — Т. 1. — Минск, 1984. ''Раздзелы'':
** Введение (у сааўтарстве з К.Шабуней).
** Введение (у сааўтарстве з К.Шабуней).
** Борьба рабочих на разночинском этапе освободительного движения.
** Борьба рабочих на разночинском этапе освободительного движения.
** Социал-демократическая агитация и борьба рабочих в начале пролетарского этапа освободительного движения (1895 – 1900 гг.).
** Социал-демократическая агитация и борьба рабочих в начале пролетарского этапа освободительного движения (1895—1900 гг.).
** Борьба за создание пролетарской партии нового типа. Образование организаций РСДРП в Белоруссии.
** Борьба за создание пролетарской партии нового типа. Образование организаций РСДРП в Белоруссии.
** Переход к массовой политической борьбе.
** Переход к массовой политической борьбе.
** Начало революции. Рабочее движение в январе-сентябре 1905 г.
** Начало революции. Рабочее движение в январе-сентябре 1905 г.
** Пролетариат Белоруссии в период Всероссийской октябрьской стачки и Декабрьского вооружённого восстания.
** Пролетариат Белоруссии в период Всероссийской октябрьской стачки и Декабрьского вооружённого восстания.
** Рабочее движение в период отступления революции.
** Рабочее движение в период отступления революции.
** Заключение.
** Заключение.
* Гісторыя расійскага пралетарыяту // Весці АН БССР. – 1984. - № 4 (у сааўтарстве з З.Абезгаузам)
* Гісторыя расійскага пралетарыяту // Весці АН БССР. — 1984. — № 4 (у сааўтарстве з З.Абезгаузам)
* Рабочий клас России от зарождения до начала ХХ в. // История СССР. – 1984. - № 2.
* Рабочий клас России от зарождения до начала ХХ в. // История СССР. — 1984. — № 2.
* ''Гіст.карта'': Социал-демократические организации в Белоруссии. 1905 – 1907 гг. // История рабочего класа БССР. – Т. 1. – Минск, 1984 (у сааўтарстве з У.Філяковым)
* ''Гіст.карта'': Социал-демократические организации в Белоруссии. 1905—1907 гг. // История рабочего класа БССР. — Т. 1. — Минск, 1984 (у сааўтарстве з У.Філяковым)
* ''Гіст.карта'': Рабочее движение в городах и местечках Белоруссии. 1905 – май 1907 гг. // История рабочего класа БССР. – Т. 1. – Минск, 1984 (у сааўтарстве з У.Філяковым).
* ''Гіст.карта'': Рабочее движение в городах и местечках Белоруссии. 1905 — май 1907 гг. // История рабочего класа БССР. — Т. 1. — Минск, 1984 (у сааўтарстве з У.Філяковым).


=== 1985 ===
=== 1985 ===
* Асвета і педагагічная думка ў Беларусі са старажытных часоў да 1917 г. – Мінск, 1985. ''Раздзелы'':
* Асвета і педагагічная думка ў Беларусі са старажытных часоў да 1917 г. — Мінск, 1985. ''Раздзелы'':
** Грамадска-педагагічны рух, рэвалюцыйна-асветніцкая дзейнасць народнікаў.
** Грамадска-педагагічны рух, рэвалюцыйна-асветніцкая дзейнасць народнікаў.
** Барацьба партыі бальшавікоў за народную асвету.
** Барацьба партыі бальшавікоў за народную асвету.
* Працоўныя Беларусі ў першай расійскай рэвалюцыі // Весці АН БССР. – 1985. - № 6.
* Працоўныя Беларусі ў першай расійскай рэвалюцыі // Весці АН БССР. — 1985. — № 6.
* Вяршыня рэвалюцыйнай хвалі (Да 80-годдзя Снежаньскага ўзброенага паўстання) // Мінская праўда. 1985. – 21 снежня.
* Вяршыня рэвалюцыйнай хвалі (Да 80-годдзя Снежаньскага ўзброенага паўстання) // Мінская праўда. 1985. — 21 снежня.


=== 1986 ===
=== 1986 ===
* "Стары змаганец" (Да 100-годдзя А.Л.Бурбіса) // Мастацтва Беларусі. – 1986. – № 3.
* «Стары змаганец» (Да 100-годдзя А. Л. Бурбіса) // Мастацтва Беларусі. — 1986. — № 3.
* Революционные события 1905 – 1907 гг. в Белоруссии // Пролог Великого Октября. – Минск, 1986.
* Революционные события 1905—1907 гг. в Белоруссии // Пролог Великого Октября. — Минск, 1986.
* В борьбе за осуществление ленинских идей // Коммунист Белоруссии. – 1986. - № 9.
* В борьбе за осуществление ленинских идей // Коммунист Белоруссии. — 1986. — № 9.


=== 1987 ===
=== 1987 ===
* Начало рабочего движения. Революція 1905 – 1907 гг. // Полоцк. Исторический очерк. Минск, 1987 (у сааўтарстве з Н.Манісам).
* Начало рабочего движения. Революція 1905—1907 гг. // Полоцк. Исторический очерк. Минск, 1987 (у сааўтарстве з Н.Манісам).
* Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва. – Т. 4. – Мінск, 1987.
* Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва. — Т. 4. — Мінск, 1987.
** 2 артыкулы.
** 2 артыкулы.
* Брест. Энциклопедический справочник. – Минск, 1987.
* Брест. Энциклопедический справочник. — Минск, 1987.
** 7 артыкулаў па гісторыі рэвалюцыйнага руху.
** 7 артыкулаў па гісторыі рэвалюцыйнага руху.


=== 1988 ===
=== 1988 ===
* К.Каліноўскі як рэвалюцыйны дэмакрат // Весці АН БССР. – 1988. - № 1.
* К.Каліноўскі як рэвалюцыйны дэмакрат // Весці АН БССР. — 1988. — № 1.
* За мужыцкую праўду // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. – 1988. - № 1.
* За мужыцкую праўду // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. — 1988. — № 1.
* Ад родных ніў. Грамадска-палітычныя погляды К.Каганца // Полымя. – 1988. - №3.
* Ад родных ніў. Грамадска-палітычныя погляды К.Каганца // Полымя. — 1988. — № 3.
* Расійскі пралетарыят у прыяд новага рэвалюцыйнага ўздыму // Весці АН БССР. – 1988. - № 6.
* Расійскі пралетарыят у прыяд новага рэвалюцыйнага ўздыму // Весці АН БССР. — 1988. — № 6.
* За волю, за правду (К 150-летию со дня рождения К.Калиновского) // Сельская газета. – 1988. – 2 февраля.
* За волю, за правду (К 150-летию со дня рождения К.Калиновского) // Сельская газета. — 1988. — 2 февраля.
* Жизнь, отданная борьбе (К.Калиновскитй в советской историографии) // Знамя юности. – 1988. – 7 февраля.
* Жизнь, отданная борьбе (К.Калиновскитй в советской историографии) // Знамя юности. — 1988. — 7 февраля.
* Рэформа 1861 г. на Беларусі. Паўстанне 1863 г. К.Каліноўскі – Тэлеурок 1986 – 1989 г. (8 перадачаў).
* Рэформа 1861 г. на Беларусі. Паўстанне 1863 г. К.Каліноўскі — Тэлеурок 1986—1989 г. (8 перадачаў).
* І з'езд партыі // Кола дзён. – Мінск, 1988.
* І з’езд партыі // Кола дзён. — Мінск, 1988.
* Витебск. Энциклопедический справочник. – Минск, 1988.
* Витебск. Энциклопедический справочник. — Минск, 1988.
** 13 артыкулаў па гісторыі рэвалюцыйнага руху.
** 13 артыкулаў па гісторыі рэвалюцыйнага руху.


=== 1989 ===
=== 1989 ===
* Из плена старых догм // Коммунист Белоруссии. – 1989. - № 1.
* Из плена старых догм // Коммунист Белоруссии. — 1989. — № 1.
* Кастусь Каліноўскі ў беларускай савецкай гістарыяграфіі // Кастусь Каліноўскі. – Гродна, 1989.
* Кастусь Каліноўскі ў беларускай савецкай гістарыяграфіі // Кастусь Каліноўскі. — Гродна, 1989.
* К.Каліноўскі і паўстанне 1863 г. у працах беларускіх савецкіх гісторыкаў // Весці АН БССР. – 1989. - № 3.
* К.Каліноўскі і паўстанне 1863 г. у працах беларускіх савецкіх гісторыкаў // Весці АН БССР. — 1989. — № 3.
* Концепция слияния наций принесла вред // Вопросы истории. – 1989. - № 5.
* Концепция слияния наций принесла вред // Вопросы истории. — 1989. — № 5.
* Канцэпцыя праўды // Літаратура і мастацтва. – 1989. – 9 верасня.
* Канцэпцыя праўды // Літаратура і мастацтва. — 1989. — 9 верасня.
* Старое віно ў новыя мяхі // Настаўніцкая газета. – 1989. – 25 студзеня.
* Старое віно ў новыя мяхі // Настаўніцкая газета. — 1989. — 25 студзеня.
* Родная мова: грамадскі статус // Настаўніцкая газета. – 1989. – 25 сакавіка.
* Родная мова: грамадскі статус // Настаўніцкая газета. — 1989. — 25 сакавіка.
* Борец за счастье народное // Вечерний Минск. – 1989. – 22 марта.
* Борец за счастье народное // Вечерний Минск. — 1989. — 22 марта.
* Беларусь у пачатку ХХ ст. // Настаўніцкая газета. – 1989. – 14 кастрычніка.
* Беларусь у пачатку ХХ ст. // Настаўніцкая газета. — 1989. — 14 кастрычніка.
* На шляху да партыі новага тыпу. – Мінск, 1989 (у сааўтарстве).
* На шляху да партыі новага тыпу. — Мінск, 1989 (у сааўтарстве).
* Гродно. Энциклопедический справочник. – Минск, 1989.
* Гродно. Энциклопедический справочник. — Минск, 1989.
** 25 артыкулаў па гісторыі сацыял-дэмакратычнага і рабочага руху.
** 25 артыкулаў па гісторыі сацыял-дэмакратычнага і рабочага руху.


=== 1990 ===
=== 1990 ===
* О разработке новой концепции дооктябрьской истории КПСС // Вопросы истории. – 1990. – № 11.
* О разработке новой концепции дооктябрьской истории КПСС // Вопросы истории. — 1990. — № 11.
* Станаўленне беларускага пісьменства ў ХІХ – пачатку ХХ ст. // Тэзісы дакладаў і паведамленняў міжнароднай канферэнцыі “Славяне: ХІ. Адзінства і многастайнасць. Секцыя 4. Гістарычнае адзінства і многастайнасць культурнага развіцця славянскіх народаў. – Мінск, 1990.
* Станаўленне беларускага пісьменства ў ХІХ — пачатку ХХ ст. // Тэзісы дакладаў і паведамленняў міжнароднай канферэнцыі "Славяне: ХІ. Адзінства і многастайнасць. Секцыя 4. Гістарычнае адзінства і многастайнасць культурнага развіцця славянскіх народаў. — Мінск, 1990.
* Развитие капитализма в промышленности. Положение промышленных рабочих и рабочее движение в Белоруссии. 1861 – 1900 / Зборнік дакументаў і матэрыялаў. – Мінск, 1990. (Прадмова).
* Развитие капитализма в промышленности. Положение промышленных рабочих и рабочее движение в Белоруссии. 1861—1900 / Зборнік дакументаў і матэрыялаў. — Мінск, 1990. (Прадмова).
* Дзе карані нігілізму // Звязда. – 1990. – 23 студзеня.
* Дзе карані нігілізму // Звязда. — 1990. — 23 студзеня.


=== 1991 ===
=== 1991 ===
* Канцэпцыя гістарычнай адукацыі ў сярэдняй школе Беларусі // Настаўніцкая газета. – 1991. – 30 верасня. (у сааўтарстве).
* Канцэпцыя гістарычнай адукацыі ў сярэдняй школе Беларусі // Настаўніцкая газета. — 1991. — 30 верасня. (у сааўтарстве).
* Хай народзіцца ісціна // Літаратура і мастацтва. – 1991. – 22 лютага.
* Хай народзіцца ісціна // Літаратура і мастацтва. — 1991. — 22 лютага.
* Нягледзечы на ідэалагічны прэсінг (Гісторыя вызваленчага руху на Беларусі ў асвятленні У.М.Ігнатоўскага) // Навіны БелАН. – 1991. – 21 чэрвеня.
* Нягледзечы на ідэалагічны прэсінг (Гісторыя вызваленчага руху на Беларусі ў асвятленні У. М. Ігнатоўскага) // Навіны БелАН. — 1991. — 21 чэрвеня.
* У крывым люстэрку. К.Каліноўскі: праўда і вымыслы // Настаўніцкая газета. – 1991. – 17 ліпеня; 24 ліпеня; 27 ліпеня.
* У крывым люстэрку. К.Каліноўскі: праўда і вымыслы // Настаўніцкая газета. — 1991. — 17 ліпеня; 24 ліпеня; 27 ліпеня.
* Нацыянальны нігілізм і беларуская гістарыяграфія // З гісторыяй на “Вы”. – Мінск, 1991.
* Нацыянальны нігілізм і беларуская гістарыяграфія // З гісторыяй на «Вы». — Мінск, 1991.
* Гомель. Энциклопедический справочник. – Минск, 1991.
* Гомель. Энциклопедический справочник. — Минск, 1991.
** 29 артыкулаў па гісторыі сацыял-дэмакратычнага і рабочага руху.
** 29 артыкулаў па гісторыі сацыял-дэмакратычнага і рабочага руху.
* Праграма па гісторыі Беларусі для сярэдняй школы. – Мінск, 1991.
* Праграма па гісторыі Беларусі для сярэдняй школы. — Мінск, 1991.


=== 1992 ===
=== 1992 ===
* Гісторыя Беларусі: ХХ стагоддзе (для Х-ХІ класаў). – Мінск, 1992 (у сааўтарстве з У.Сідарцовым, В.Фаміным). ''Раздзелы'':
* Гісторыя Беларусі: ХХ стагоддзе (для Х-ХІ класаў). — Мінск, 1992 (у сааўтарстве з У.Сідарцовым, В.Фаміным). ''Раздзелы'':
** Прадмова.
** Прадмова.
** Рэвалюцыя 1905 – 1907 гг. на Беларусі.
** Рэвалюцыя 1905—1907 гг. на Беларусі.
** Сацыяльна-эканамічнае развіццё. Сталыпінскія рэформы. Грамадскі рух.
** Сацыяльна-эканамічнае развіццё. Сталыпінскія рэформы. Грамадскі рух.
** Беларусь у перыяд першай сусветнай вайны. Лютаўская рэвалюцыя.
** Беларусь у перыяд першай сусветнай вайны. Лютаўская рэвалюцыя.
** Культура Беларусі ў пачатку ХХ ст.
** Культура Беларусі ў пачатку ХХ ст.
* Неабходныя тлумачэнні. Да выхаду ў свет навучальнага дапаможніка “Гісторыя Беларусі. ХХ стагоддзе” // Настаўніцкая газета. – 1992. – 26 жніўня. (у сааўтарстве).
* Неабходныя тлумачэнні. Да выхаду ў свет навучальнага дапаможніка «Гісторыя Беларусі. ХХ стагоддзе» // Настаўніцкая газета. — 1992. — 26 жніўня. (у сааўтарстве).
* Праблема дзяржаўнасці Беларусі ў беларускай савецкай гістарыяграфіі // Беларусь у Вялікім княстве Літоўскім. Матэрыялы міжнароднага круглага стала. – Мінск, 1992.
* Праблема дзяржаўнасці Беларусі ў беларускай савецкай гістарыяграфіі // Беларусь у Вялікім княстве Літоўскім. Матэрыялы міжнароднага круглага стала. — Мінск, 1992.
* Праекты базавых праграм для сярэдніх навучальных устаноў. Гісторыя. – Мінск, 1992.
* Праекты базавых праграм для сярэдніх навучальных устаноў. Гісторыя. — Мінск, 1992.
* Праграма па гісторыі Беларусі ад старажытных часоў да 1917 г. Прадмова // Программы дисциплин социально-гуманитарного профиля для средних специальных учебных заведений Минсельхозпрома Республики Беларусь. – Минск, 1992.
* Праграма па гісторыі Беларусі ад старажытных часоў да 1917 г. Прадмова // Программы дисциплин социально-гуманитарного профиля для средних специальных учебных заведений Минсельхозпрома Республики Беларусь. — Минск, 1992.


=== 1993 ===
=== 1993 ===
* Гісторыя Беларусі: ХХ стагоддзе (для Х-ХІ класаў). Выданне 2-е, перапрацаванае. – Мінск, 1993 (у сааўтарстве з У.Сідарцовым, В.Фаміным). ''Раздзелы'':
* Гісторыя Беларусі: ХХ стагоддзе (для Х-ХІ класаў). Выданне 2-е, перапрацаванае. — Мінск, 1993 (у сааўтарстве з У.Сідарцовым, В.Фаміным). ''Раздзелы'':
** Прадмова.
** Прадмова.
** Рэвалюцыя 1905 – 1907 гг. на Беларусі.
** Рэвалюцыя 1905—1907 гг. на Беларусі.
** Сацыяльна-эканамічнае развіццё. Сталыпінскія рэформы. Грамадскі рух.
** Сацыяльна-эканамічнае развіццё. Сталыпінскія рэформы. Грамадскі рух.
** Беларусь у перыяд першай сусветнай вайны. Лютаўская рэвалюцыя.
** Беларусь у перыяд першай сусветнай вайны. Лютаўская рэвалюцыя.
** Культура Беларусі ў пачатку ХХ ст.
** Культура Беларусі ў пачатку ХХ ст.
* Гісторыя Беларусі. Канец XVIII – 1917 г. (для 8 класа). – Мінск, 1993.
* Гісторыя Беларусі. Канец XVIII — 1917 г. (для 8 класа). — Мінск, 1993.
* Гісторыя Беларусі. Кароткі нарыс (у 5 частках). Для вайскоўцаў. – Ч. 3. Канец XVIII ст. – 1917 г. – Мінск, 1993.
* Гісторыя Беларусі. Кароткі нарыс (у 5 частках). Для вайскоўцаў. — Ч. 3. Канец XVIII ст. — 1917 г. — Мінск, 1993.
* Беларускае Адраджэнне ў ХІХ – пачатку ХХ ст. Гістарычныя асаблівасці, узаемаадносіны з іншымі народамі (ХІ Міжнародны з’езд славістаў. Даклады). – Мінск, 1993.
* Беларускае Адраджэнне ў ХІХ — пачатку ХХ ст. Гістарычныя асаблівасці, узаемаадносіны з іншымі народамі (ХІ Міжнародны з’езд славістаў. Даклады). — Мінск, 1993.
* Аб нацыянальнай канцэпцыі гісторыі і гістарычнай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь // Беларускі гістарычны часопіс. – 1993. - № 1.
* Аб нацыянальнай канцэпцыі гісторыі і гістарычнай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь // Беларускі гістарычны часопіс. — 1993. — № 1.
* Аграрнае і нацыянальнае пытанне ў паўстанні 1863 г. на Беларусі // Беларускі гістарычны часопіс. – 1993. - № 3.
* Аграрнае і нацыянальнае пытанне ў паўстанні 1863 г. на Беларусі // Беларускі гістарычны часопіс. — 1993. — № 3.
* Дзяржаўнасць Беларусі: станаўленне, страта, барацьба за аднаўленне. ІХ – 1918 г. // Беларуская мінуўшчыны. – 1993. - № 5-6.
* Дзяржаўнасць Беларусі: станаўленне, страта, барацьба за аднаўленне. ІХ — 1918 г. // Беларуская мінуўшчыны. — 1993. — № 5-6.
* Гісторыя вызваленчага руху на Беларусі ў ХІХ – пачатку ХХ ст. у асвятленні У.М.Ігнатоўскага // Акадэмік У.М.Ігнатоўскі: матэрыялы навуковых чытанняў, прысвечаных 110-годдзю з дня нараджэння. – Мінск, 1993.
* Гісторыя вызваленчага руху на Беларусі ў ХІХ — пачатку ХХ ст. у асвятленні У. М. Ігнатоўскага // Акадэмік У. М. Ігнатоўскі: матэрыялы навуковых чытанняў, прысвечаных 110-годдзю з дня нараджэння. — Мінск, 1993.
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 1. – Мінск, 1993. Артыкулы'':
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 1. — Мінск, 1993. Артыкулы'':
** Абрамовіч Эміль Абрамавіч (у сааўтарстве з Ф.Ігнатовічам).
** Абрамовіч Эміль Абрамавіч (у сааўтарстве з Ф.Ігнатовічам).
** Агурскі Самуіл Хаімавіч.
** Агурскі Самуіл Хаімавіч.
** Антысемітызм (у сааўтарстве з У.Семянюком).
** Антысемітызм (у сааўтарстве з У.Семянюком).
** Аршанская рабочая арганізацыя 1898 – 1900 г.
** Аршанская рабочая арганізацыя 1898—1900 г.
** Аршанскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Ліпецкім).
** Аршанскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Ліпецкім).
** Аршанскія выступленні працоўных 1905 г.
** Аршанскія выступленні працоўных 1905 г.
** Ашмянская рабочая арганізацыя.
** Ашмянская рабочая арганізацыя.
** Ашмянскія выступленні працоўных 1905 г.
** Ашмянскія выступленні працоўных 1905 г.
** Ашмянскія забастоўкі гарбароў 1898 г.
** Ашмянскія забастоўкі гарбароў 1898 г.
** Ашмянскія маёўкі рабочых 1896 г.
** Ашмянскія маёўкі рабочых 1896 г.
** Бабкоў Уладзімір Яўхімавіч.
** Бабкоў Уладзімір Яўхімавіч.
** Бабруйскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Савіцкім, П.Башко).
** Бабруйскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Савіцкім, П.Башко).
** Бабруйскія выступленні працоўных 1905 г.
** Бабруйскія выступленні працоўных 1905 г.
** Балоціна Анісся Давыдаўна.
** Балоціна Анісся Давыдаўна.
** Бараньскія выступленні працоўных 1905 г.
** Бараньскія выступленні працоўных 1905 г.
** Барысаўскія выступленні працоўных 1904 – 1907 г.
** Барысаўскія выступленні працоўных 1904—1907 г.
** Беларуская сацыялістычная грамада (у сааўтарстве з С.Рудовічам).
** Беларуская сацыялістычная грамада (у сааўтарстве з С.Рудовічам).
** ''Гіст.карта'': Насельніцтва Беларусі і сумежных тэрыторый у канцы ХІХ ст. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 1. – Мінск, 1993.
** ''Гіст.карта'': Насельніцтва Беларусі і сумежных тэрыторый у канцы ХІХ ст. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 1. — Мінск, 1993.


=== 1994 ===
=== 1994 ===
* Нарысы гісторыі Беларусі. Частка І. – Мінск, 1994. ''Раздзелы'':
* Нарысы гісторыі Беларусі. Частка І. — Мінск, 1994. ''Раздзелы'':
** Буржуазныя рэформы. Пераход да капіталістычнай гаспадаркі.
** Буржуазныя рэформы. Пераход да капіталістычнай гаспадаркі.
** Паўстанне 1863 г. на Беларусі.
** Паўстанне 1863 г. на Беларусі.
** Фарміраванне беларускай нацыі.
** Фарміраванне беларускай нацыі.
** Класавая барацьба. Узнікненне палітычных арганізацый і партый.
** Класавая барацьба. Узнікненне палітычных арганізацый і партый.
** Рэвалюцыя 1905-1907 гг. на Беларусі.
** Рэвалюцыя 1905—1907 гг. на Беларусі.
** Развіццё эканомікі. Сталыпінскія рэформы на Беларусі.
** Развіццё эканомікі. Сталыпінскія рэформы на Беларусі.
** Барацьба за нацыянальнае Адраджэнне.
** Барацьба за нацыянальнае Адраджэнне.
** Беларусь у час першай сусветнай вайны.
** Беларусь у час першай сусветнай вайны.
** Лютаўская рэвалюцыя на Беларусі.
** Лютаўская рэвалюцыя на Беларусі.
* Эвалюцыя рабочага руху на Гродзеншчыне ў канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. // Беларускі гістарычны часопіс. – 1995. - № 4.
* Эвалюцыя рабочага руху на Гродзеншчыне ў канцы ХІХ — пачатку ХХ ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — 1995. — № 4.
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 2. – Мінск, 1994. ''Артыкулы'':
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 2. — Мінск, 1994. ''Артыкулы'':
** Бешанковіцкая рабочая арганізацыя 1899 – 1900 г.
** Бешанковіцкая рабочая арганізацыя 1899—1900 г.
** Брэсцкае тайнае таварыства рабочых і рамеснікаў.
** Брэсцкае тайнае таварыства рабочых і рамеснікаў.
** Брэсцкая арганізацыя Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве (ППС у Літве).
** Брэсцкая арганізацыя Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве (ППС у Літве).
** Брэсцкая арганізацыя РСДРП (у сааўтарстве з А.Марозавай).
** Брэсцкая арганізацыя РСДРП (у сааўтарстве з А.Марозавай).
** Брэсцкі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА ( у сааўтарстве з Э.Савіцкім).
** Брэсцкі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Савіцкім).
** Брэсцкія выступленні працоўных 1905 г.
** Брэсцкія выступленні працоўных 1905 г.
** Брэсцкія выступленні салдат 1905 г. (у сааўтарстве з У.Філяковым).
** Брэсцкія выступленні салдат 1905 г. (у сааўтарстве з У.Філяковым).
** БУНД (1897 – 1907, гістарыяграфія БУНДА).
** БУНД (1897—1907, гістарыяграфія БУНДА).
** Бурбіс Алесь.
** Бурбіс Алесь.
** Быхаўская сацыял-дэмакратычная арганізацыя 1900 г.
** Быхаўская сацыял-дэмакратычная арганізацыя 1900 г.
** Бычковы.
** Бычковы.
** Бярэзінскія выступленні працоўных 1905 г.
** Бярэзінскія выступленні працоўных 1905 г.
** Вігдорчык Мікалай Абрамавіч.
** Вігдорчык Мікалай Абрамавіч.
** Віцебскі рэвалюцыйны гурток.
** Віцебскі рэвалюцыйны гурток.
** Віцебскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з П.Башко, Э.Савіцкім).
** Віцебскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з П.Башко, Э.Савіцкім).
** Віцебскія выступленні рабочых 1905 г.
** Віцебскія выступленні рабочых 1905 г.
** Віцебскія палітычныя выступленні рабочых 1899 г.
** Віцебскія палітычныя выступленні рабочых 1899 г.


=== 1995 ===
=== 1995 ===
* Якім быць падручніку па гісторыі (завочны “круглы стол”) // Беларускі гістарычны часопіс. – 1995. - № 4.
* Якім быць падручніку па гісторыі (завочны «круглы стол») // Беларускі гістарычны часопіс. — 1995. — № 4.
* Роздум з нагоды дня незалежнасці // Культура. – 1995. – 26 ліпеня – 1 жніўня.
* Роздум з нагоды дня незалежнасці // Культура. — 1995. — 26 ліпеня — 1 жніўня.
* Беларусь. Энцыклапедычны даведнік. – Мінск, 1995.
* Беларусь. Энцыклапедычны даведнік. — Мінск, 1995.
** Гістарыяграфія гісторыі Беларусі.
** Гістарыяграфія гісторыі Беларусі.
** Паўстанне 1863-1864 г. у Польшчы, на Беларусі і ў Літве.
** Паўстанне 1863—1864 г. у Польшчы, на Беларусі і ў Літве.
* Праграмы па гісторыі для базавых агульнаадукацыйных школ. Праграма па гісторыі для 8 класа. – Мінск, 1995.
* Праграмы па гісторыі для базавых агульнаадукацыйных школ. Праграма па гісторыі для 8 класа. — Мінск, 1995.
* Праграмы для сярэдніх навучальных устаноў. Гісторыя. Гісторыя Беларусі (канец XVIII – пачатак ХХ ст.). – Мінск, 1995.
* Праграмы для сярэдніх навучальных устаноў. Гісторыя. Гісторыя Беларусі (канец XVIII — пачатак ХХ ст.). — Мінск, 1995.


=== 1996 ===
=== 1996 ===
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 3. – Мінск, 1996. ''Артыкулы'':
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 3. — Мінск, 1996. ''Артыкулы'':
** Гістарыяграфія гісторыі Беларусі (Станаўленне нацыянальнай гістарыяграфічнай канцэпцыі, Гістарыяграфія гісторыі Беларусі 19 – пачатку 20 ст. у працах 1920 –1990-х г.).
** Гістарыяграфія гісторыі Беларусі (Станаўленне нацыянальнай гістарыяграфічнай канцэпцыі, Гістарыяграфія гісторыі Беларусі 19 — пачатку 20 ст. у працах 1920 −1990-х г.).
** "Гоман" (рэвалюцыйная народніцкая група ў Пецярбургу ў 1880-я г.).
** «Гоман» (рэвалюцыйная народніцкая група ў Пецярбургу ў 1880-я г.).
** Гомельская арганізацыя РСДРП.
** Гомельская арганізацыя РСДРП.
** Гомельская сацыял-дэмакратычная група.
** Гомельская сацыял-дэмакратычная група.
** Гомельскі гурток самаадукацыі.
** Гомельскі гурток самаадукацыі.
** Гомельскі камітэт РСДРП 1898 – 1900 г.
** Гомельскі камітэт РСДРП 1898—1900 г.
** Гомельскі камітэт сацыял-дэмакратаў-інтэрнацыяналістаў.
** Гомельскі камітэт сацыял-дэмакратаў-інтэрнацыяналістаў.
** Гомельскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з П.Башко).
** Гомельскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з П.Башко).
** "Гомон" (нелегальны часопіс, орган бел.фракцыі партыі “Народная воля”).
** «Гомон» (нелегальны часопіс, орган бел.фракцыі партыі «Народная воля»).
** Гродзенская арганізацыя Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве (ППС у Літве).
** Гродзенская арганізацыя Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве (ППС у Літве).
** Гродзенская дэманстрацыя рабочых 1903 г.
** Гродзенская дэманстрацыя рабочых 1903 г.
** Гродзенская забастоўка рабочых тытунёвай фабрыкі 1903 – 1904 г.
** Гродзенская забастоўка рабочых тытунёвай фабрыкі 1903—1904 г.
** Гродзенская палітычная забастоўка 1905 г.
** Гродзенская палітычная забастоўка 1905 г.
** Гродзенская рабочая арганізацыя.
** Гродзенская рабочая арганізацыя.
** Гродзенская стачка работніц тытунёвай фабрыкі 1899 г.
** Гродзенская стачка работніц тытунёвай фабрыкі 1899 г.
** Гродзенскі перасылачны пункт нелегальнай палітычнай літаратуры.
** Гродзенскі перасылачны пункт нелегальнай палітычнай літаратуры.
** Гродзенскі рабочы камітэт Польскай сацыялістычнай партыі.
** Гродзенскі рабочы камітэт Польскай сацыялістычнай партыі.
** Гродзенскі рэвалюцыйны гурток.
** Гродзенскі рэвалюцыйны гурток.
** Гродзенскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з У.Палуянам).
** Гродзенскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з У.Палуянам).
** Гродзенскія выступленні салідарнасці рабочых з палітвязнямі 1905 г.
** Гродзенскія выступленні салідарнасці рабочых з палітвязнямі 1905 г.
** Гродзенскія забастоўкі 1905 г.
** Гродзенскія забастоўкі 1905 г.
** Гродзенскія кастрычніцкія палітычныя выступленні 1905 г.
** Гродзенскія кастрычніцкія палітычныя выступленні 1905 г.
** Грынявіцкі Інгат Яўхімавіч.
** Грынявіцкі Інгат Яўхімавіч.
** Каганец Карусь.
** Каганец Карусь.
* Туман дылетанцтва і тэндэнцыйнасці // Голас Радзімы. – 1996. – 12 верасня. (рэцэнзія).
* Туман дылетанцтва і тэндэнцыйнасці // Голас Радзімы. — 1996. — 12 верасня. (рэцэнзія).
* Эвалюцыя ідэі дзяржаўнасці ў вызваленчым руху Беларусі ў канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. // Голас Радзімы. – 1996. – 28 сакавіка; 4 красавіка; 11 красавіка.
* Эвалюцыя ідэі дзяржаўнасці ў вызваленчым руху Беларусі ў канцы ХІХ — пачатку ХХ ст. // Голас Радзімы. — 1996. — 28 сакавіка; 4 красавіка; 11 красавіка.


=== 1997 ===
=== 1997 ===
* “Всеподданейший отчёт Виленского, Гродненского и Ковенского генерал-губернатора…”. 1904 г. Прадмова и каментарыі // Беларускі гістарычны часопіс. – 1997. - № 2 (публікацыя дакумента ў сааўтарстве з В.Пічуковым).
* «Всеподданейший отчёт Виленского, Гродненского и Ковенского генерал-губернатора…». 1904 г. Прадмова и каментарыі // Беларускі гістарычны часопіс. — 1997. — № 2 (публікацыя дакумента ў сааўтарстве з В.Пічуковым).
* З прапанаванай канцэпцыяй пагадзіцца не магу // Беларуская мінуўшчына. – 1997. - № 3.
* З прапанаванай канцэпцыяй пагадзіцца не магу // Беларуская мінуўшчына. — 1997. — № 3.
* "Заходнерусізм" і беларускі нацыянальны рух: гістарыяграфічны аспект // Беларусь паміж Усходам і Захадам. Частка 1. Беларусіка. – Мінск, 1997.
* «Заходнерусізм» і беларускі нацыянальны рух: гістарыяграфічны аспект // Беларусь паміж Усходам і Захадам. Частка 1. Беларусіка. — Мінск, 1997.
* "...І думаў аб самастойнасці Літвы" // Беларуская мінуўшчына. – 1997. - № 5.
* «…І думаў аб самастойнасці Літвы» // Беларуская мінуўшчына. — 1997. — № 5.
* Пошук ісціны ці шальмаванне? // Голас Радзімы. – 1997. – 11 снежня; 18 снежня.
* Пошук ісціны ці шальмаванне? // Голас Радзімы. — 1997. — 11 снежня; 18 снежня.
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 4. – Мінск, 1997. ''Артыкулы'':
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 4. — Мінск, 1997. ''Артыкулы'':
** Канстытуцыйна-каталіцкая партыя Літвы і Беларусі.
** Канстытуцыйна-каталіцкая партыя Літвы і Беларусі.
** Карповіч Пётр Уладзіміравіч.
** Карповіч Пётр Уладзіміравіч.
Радок 288: Радок 318:


=== 1998 ===
=== 1998 ===
* Гісторыя Беларусі. Канец XVIII – 1917 г. Вучэбны дапаможнік для 8 класа агульнаадукацыйнай школы. – Мінск, 1998.
* Гісторыя Беларусі. Канец XVIII — 1917 г. Вучэбны дапаможнік для 8 класа агульнаадукацыйнай школы. — Мінск, 1998.
* Гістарыяграфічныя “навацыі” ў навучальнай літаратуры // Беларускі гістарычны агляд. – Т. 5. – Сшытак 2 (9). – Снежань 1998 (рэцэнзія).
* Гістарыяграфічныя «навацыі» ў навучальнай літаратуры // Беларускі гістарычны агляд. — Т. 5. — Сшытак 2 (9). — Снежань 1998 (рэцэнзія).


=== 1999 ===
=== 1999 ===
* Ад ідэі аднаўлення Рэчы Паспалітай да барацьбы за стварэнне незалежнай беларускай дзяржавы // Unia Lubelska i tradycji integracyjne w Europie Środkowowschodniej. – Lublin, 1999.
* Ад ідэі аднаўлення Рэчы Паспалітай да барацьбы за стварэнне незалежнай беларускай дзяржавы // Unia Lubelska i tradycji integracyjne w Europie Środkowowschodniej. — Lublin, 1999.
* Няспраўджаныя амбіцыі і абяцанні // Штогоднік Інстытута гісторыі НАН Беларусі. 1999. – Мінск, 1999. (рэцэнзія) (у сааўтарстве з Г.Галенчанкам, І.Ігнаценкам, У.Снапкоўскім).
* Няспраўджаныя амбіцыі і абяцанні // Штогоднік Інстытута гісторыі НАН Беларусі. 1999. — Мінск, 1999. (рэцэнзія) (у сааўтарстве з Г.Галенчанкам, І.Ігнаценкам, У.Снапкоўскім).
* "Паданьне" Максіма Гарэцкага Начальніку Сярэдняй Літвы генералу Люцыяну Жэлігоўскаму ад 1 ліпеня 1921 г. Публікацыя, заўвагі і каментарыі // Штогоднік Інстытута гісторыі НАН Беларусі. 1999. – Мінск, 1999.
* «Паданьне» Максіма Гарэцкага Начальніку Сярэдняй Літвы генералу Люцыяну Жэлігоўскаму ад 1 ліпеня 1921 г. Публікацыя, заўвагі і каментарыі // Штогоднік Інстытута гісторыі НАН Беларусі. 1999. — Мінск, 1999.
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 5. – Мінск, 1999. ''Артыкулы'':
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 5. — Мінск, 1999. ''Артыкулы'':
** Магілёўскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з П.Башко).
** Магілёўскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з П.Башко).
** Мазырская арганізацыя РСДРП.
** Мазырская арганізацыя РСДРП.
Радок 301: Радок 331:
** Мінская аб’яднаная арганізацыя РСДРП.
** Мінская аб’яднаная арганізацыя РСДРП.
** Мінская акруговая сялянская арганізацыя пры РСДРП.
** Мінская акруговая сялянская арганізацыя пры РСДРП.
** Мінская рабочая арганізацыя 1894 – 1897 г.
** Мінская рабочая арганізацыя 1894—1897 г.
** Мінская яўрэйская сацыял-дэмакратычная група.
** Мінская яўрэйская сацыял-дэмакратычная група.
** Мінскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Ліпецкім).
** Мінскі сацыял-дэмакратычны камітэт БУНДА (у сааўтарстве з Э.Ліпецкім).
** Мінскія сацыял-дэмакратычныя гурткі.
** Мінскія сацыял-дэмакратычныя гурткі.
** Народніцтва (у сааўтарстве з М.Сакаловай).
** Народніцтва (у сааўтарстве з М.Сакаловай).
** Паўночна-заходняя абласная арганізацыя Партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў.
** Паўночна-заходняя абласная арганізацыя Партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў.
** Паўстанне 1863 – 1864 г.
** Паўстанне 1863—1864 г.
** Польская сацыялістычная партыя ў Літве.
** Польская сацыялістычная партыя ў Літве.
** Прыбылёва-Корба Ганна Паўлаўна.
** Прыбылёва-Корба Ганна Паўлаўна.


=== 2001 ===
=== 2001 ===
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. – Т. 6. – Мінск, 2001. ''Артыкулы'':
* Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. — Т. 6. — Мінск, 2001. ''Артыкулы'':
** Рабочы клас (да 1917 г.).
** Рабочы клас (да 1917 г.).
** Рабочы рух (да 1917 г.).
** Рабочы рух (да 1917 г.).
** Расійская імперыя (у сааўтарстве з В.Грыгор’евай, А.Філатавай, М.Сакаловай, У.Філяковым).
** Расійская імперыя (у сааўтарстве з В.Грыгор’евай, А.Філатавай, М.Сакаловай, У.Філяковым).
** Сацыялістычная партыя Белай Русі.
** Сацыялістычная партыя Белай Русі.
|frame-style = border: thin solid #e0e0e0; margin: 1em 1% 0 1%;
|frame-style = border: thin solid #e0e0e0; margin: 1em 1 % 0 1 %;
|title-style = text-align: left; color: black; background-color: white; font-weight: normal; padding: 1px 15px 1px 15px;
|title-style = text-align: left; color: black; background-color: white; font-weight: normal; padding: 1px 15px 1px 15px;
|content-style = color: black; background-color: white; text-align: left; padding: 3px 15px 3px 15px;
|content-style = color: black; background-color: white; text-align: left; padding: 3px 15px 3px 15px;

Версія ад 19:02, 14 жніўня 2010

Міхаіл Восіпавіч Біч
Файл:Міхаіл Восіпавіч Біч.jpg
Род дзейнасці гісторык
Дата нараджэння 27 мая 1937
Месца нараджэння в. Мілявічы, Мастоўскі раён
Дата смерці 17 мая 1999
Месца смерці
Грамадзянства
Бацька Восіпа Пятровіч Біч
Маці Ганна Антонаўна Біч
Альма-матар
Файл:Міхаіл Восіпавіч Біч 1960-я.jpg
Міхаіл Біч (1960-я)

Міхаіл Восіпавіч БІЧ (27 мая 1937, в. Мілявічы, цяпер Мастоўскі раён Гродзенскай вобл. — 17 мая 1999), беларускі гісторык.

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і Восіпа Пятровіча і Ганны Антонаўны Бічоў. Скончыў Дзярэчынскую сярэднюю школу, у 1953 г. праз конкурс 8-м чалавек на месца паступіў на гістарычны факультэт БДУ, які скончыў з адзнакай у 1958 г. Працаваў настаўнікам у сельскіх школах Пастаўскага і Мастоўскага раёнаў. Планаваў паступаць у аспірантуру пры гістарычным факультэце Мінскага педінстытута, потым паступаў у аспірантуру пры Інстытуце гісторыі, дзе на іспытах не хапіла аднаго бала. Рэферат і адказы на іспытах спадабаліся загадчыку сектарам гісторыі Беларусі эпохі капіталізму праф. К. І. Шабуні, які прыняў М. Біча на працу на пасаду малодшага навуковага супрацоўніка. М. Біч распрацоўваў тэму «Грамадска-палітычны рух у Беларусі ў 1900—1917 г.» — акрэсліў кірунак сваіх даследаванняў гісторыяй рабочага і сацыял-дэмакратычнага руху ў 2-й пал. 19 — пач. 20 ст.

У 1970 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму: «Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883—1903 г.», якая ў 1973 г. выйшла манаграфіяй. У 1971 г. М. В. Біч быў абраны на пасаду старшага навуковага супрацоўніка. Пасля публікацыі манаграфіі амаль дзесяцігоддзе вывучаў рабочы рух у Беларусі ў 1861—1907 г. У 1984 г. у вынікам даследаванняў выйшла манаграфія «Рабочее движение в Белоруссии в 1861—1904 г.», якая была абароненая як доктарская дысертацыя (1984). З ліпеня 1983 г. М. В. Біч загадчыкам сектара гісторыі Беларусі перыяду капіталізму. Потым сектар змяніў сваю назву і быў пераўтвораны ў аддзел гісторыі Беларусі кан. 18 — пач. 20 ст. З 1989 г. кіраваў аддзелам на грамадскіх пачатках, бо быў абраны намеснікам дырэктара Інстытута гісторыі АН БССР па навуковай рабоце. Разам з вывучэннем рабочага класа і буржуазіі ён даследаваў дзейнасць буржуазных і дробнабуржуазных партыяў і груповак, а таксама народніцкі рух, перыядычны друк Беларусі і праблемы нацыянальнага Адраджэння пач. 20 ст.

Адначасова быў намеснікам старшыні вучонага Савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацыяў, створаным пры Інстытуце гісторыі НАН Беларусі, сябрам Савета па абароне дысертацый пры Дзяржпедуніверсітэце, уваходзіў у склад навуковага Савета інстытута. Апроч гэтага, М. В. Біч на працягу 4 гадоў узначальваў экспертны савет Вышэйшага атэстацыйнага камітэта Рэспублікі Беларусь па гістарычных навуках і мастацтвазнаўству. Шэсць аспірантаў пад ягоным кіраўніцтвам абаранілі кандыдацкія дысертацыі.

Апроч 2-х манаграфій, аўтар раздзелаў ў 7 калектыўных кнігах: Гісторыя Беларускай ССР. Т. 2. (Мінск, 1972), Исторические корни дружбы и единения украинского и белорусского народов (Киев, 1978), Достижения исторической науки в БССР за 60 лет (Минск, 1979), История рабочего класса Белорусской ССР. В 4-х томах. Т.1 (Минск, 1984), Асвета і педагагічная думка ў Беларусі са старажытных часоў да 1917 г. (Мінск, 1985), Полоцк: исторический очерк. 2-е изд. (Минск, 1987), Нарысы гісторыі Беларусі. У 2-х частках. Ч. І. (Мінск, 1987). Таксама аўтар 54 артыкулаў у навуковых выданнях і 230 артыкулаў у энцыклапедычных выданнях, 4-х вучэбных дапаможнікаў і 5 праграмаў для сярэдняй школы па гісторыі Беларусі.





Зноскі

  1. ↑ Смалянчук А. Спіс навуковых публікацый…

Літаратура

  • Каробушкіна Т. Таленавіты гісторык Беларусі // Гістарычны Альманах, Т.6, 2002;
  • Смалянчук А. Міхась Восіпавіч Біч // БГА. Т.6, сш. 1-2(10-11). Снеж. 1999.
  • Смалянчук А. Спіс навуковых публікацый Міхася Восіпавіча Біча // Гістарычны Альманах, Т.6. 2002.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Міхаіл_Восіпавіч_Біч&oldid=522021"