Прагляд зыходнага тэксту старонкі Крымскія татары

{{Этнічная група
 | group     = Крымскія татары<br/>''qırımtatarlar, къырымтатарлар'
 | image     = [[Выява:Love, Peace, Traditions.jpg|300px]]
 | caption   = Крымскія татары 
 | poptime   = 452000
 | popplace  =
{{Сцягафікацыя|Расія}} — 2 тыс.
{{Сцягафікацыя|Украіна}} — 305 тыс.
{{Сцягафікацыя|Турцыя}} — 99 тыс.
{{Сцягафікацыя|Узбекістан}} — 5 тыс.
{{Сцягафікацыя|Таджыкістан}} — 9,8 тыс.
{{Сцягафікацыя|Румынія}} — 22 тыс.
{{Сцягафікацыя|Балгарыя}} — 5,7 тыс.
 | langs     = [[Крымскататарская мова|крымскататарская]] 
 | rels      = [[іслам]]
 | related   = [[татары]], [[беларускія татары]]
}}
'''Кры́мскія тата́ры''' (саманазва: ''qırımtatarlar, къырымтатарлар'') — [[Цюркскія мовы|цюркамоўны]] народ, які насяляе [[Крым]]. У выніку міграцыйных працэсаў і прымусовага перасялення ў [[СССР|савецкі]] час буйныя абшчыны крымскіх татар узніклі ў краінах [[Цэнтральная Азія|Цэнтральнай Азіі]], Румыніі, Балгарыі, Турцыі і г. д. Агульная колькасць (на 2013 г.) — 452 тысячы чал<ref>[http://www.joshuaproject.net/peoples.php?peo3=11434 Tatar, Crimean]</ref>.

Крымскія татары адыгралі значную ролю ў фарміраванні [[беларускія татары|беларускіх татар]]. У [[2009]] годзе ў [[Беларусь|Беларусі]] жыло 12 чалавек, якія вызначалі сваю тоеснасць як крымскія татары<ref>[https://web.archive.org/web/20100918165045/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.8-0.pdf belstat.gov.by]</ref>.

== Рассяленне ==
Пражываюць у асноўным у Крыме (каля 253 тыс. у 2001 г<ref>{{Cite web|url=http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/crimea/|title=Про кількість та склад населення Автономної Республіки Крим за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року|lang=uk|publisher=Державний комітет статистики України|date=3 мая 2017}}</ref>) і прылеглых раёнах [[Украіна|Украіны]], а таксама ў [[Турцыя|Турцыі]], [[Румынія|Румыніі]] (20,3 тыс. у 2011 годзе<ref>{{Cite web|url=http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/REZULTATE-DEFINITIVE-RPL_2011.pdf|language=ro|date=3 мая 2017|publisher=Institutul naţional de statistică|title=Rezultate definitive ale Recensământului Populaţiei şi al Locuinţelor – 2011|access-date=1 мая 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717125951/http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/REZULTATE-DEFINITIVE-RPL_2011.pdf|archive-date=17 ліпеня 2013|url-status=dead}}</ref>), [[Узбекістан]]е (90 тыс., ацэнкі ад 10 тыс. у 2000 г.<ref>{{Кніга|спасылка=https://vk.com/doc182471489_380577795?hash=d92bdd99c1baa148b2&dl=61effd109309fe90ed|загаловак=Этнический атлас Узбекистана|старонкі=206|год=2002|выдавецтва=Институт «Открытое общество» - Фонд содействия - Узбекистан|isbn=5-862800-10-7}}</ref> да 100 тыс.<ref>{{артыкул|спасылка=https://jamestown.org/program/crimean-tatars-divide-ukraine-and-russia/|загаловак=Crimean Tatars Divide Ukraine and Russia|выданне=Eurasia Daily Monitor|volume=6|нумар=121|аўтар=Kuzio, T.|год=2009}}</ref>), [[Расія|Расіі]] (2449 у 2010 г.<ref>{{Cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_10.php|title=Всероссийская перепись населения 2010 г.|date=3 мая 2017|lang=ru|publisher=Демоскоп weekly}}</ref>, у асноўным у [[Краснадарскі край|Краснадарскім краі]]), [[Балгарыя|Балгарыі]] (3 тыс.).

== Мова ==
Размаўляюць на [[Крымскататарская мова|крымскататарскай мове]].

== Этнагенез ==
[[Этнагенез]] крымскіх татар праходзіў незалежна ад [[татары|волжскіх татар]].

Крымскія татары сфарміраваліся як народ у Крыме і з’яўляюцца нашчадкамі розных народаў, якія мігравалі на тэрыторыю паўвострава. Асноўныя этнічныя групы, якія засялялі ў розныя часы Крым і якія прынялі ўдзел у фарміраванні крымскага народа — гэта таўры, скіфы, сарматы, аланы, булгары (протабалгары), грэкі, готы, хазары, печанегі, полаўцы, італьянцы, чаркесы, малаазійскія туркі.

Пасля прыняцця ханам Узбекам ісламу ў якасці дзяржаўнай рэлігіі, мусульманства стала актыўна распаўсюджвацца ў Крыме.

У выніку перавагі на тэрыторыі [[Паўвостраў|паўвострава]] атрымаў імя «татары» палавецкамоўнага насельніцтва і ісламскай рэлігіі пачаліся працэсы асіміляцыі і кансалідацыі стракатага этнічнага кангламерату ў адзіную крымскую нацыю. На працягу некалькіх стагоддзяў склалася сучаснае нацыянальнае аблічча крымскіх татараў і крымскататарская мова на аснове палавецкай мовы.

Крымскататарскі народ складаецца з трох субэтнасаў: таты (цэнтральны Крым), ялыбойцы (паўднёвы бераг Крыма) і нагаі (стэпавы Крым). Гэтыя субэтнасы размаўляюць на розных дыялектах крымскататарскай мовы, якія належаць да розных груп цюркскай сям’і.

{{зноскі}}

{{Commonscat|Crimean Tatars}}
{{Цюркскія народы}}

{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:Цюркскія народы]]
[[Катэгорыя:Народы Еўропы]]
[[Катэгорыя:Народы Украіны]]
[[Катэгорыя:Народы Крыма]]
[[Катэгорыя:Дэпартаваныя народы]]
[[Катэгорыя:Крымскія татары| ]]