Лахор

Лахор
Краіна	Пакістан
Каардынаты	31°32′59″ пн. ш. 74°20′37″ у. д.HGЯO
Першая згадка	X стагоддзе
Плошча	1172 км²
Вышыня цэнтра	217 ± 1 м
Насельніцтва	7 129 629 чалавек (2010)
Часавы пояс	UTC+5:30
Тэлефонны код	042
Паштовыя індэксы	54000
Афіцыйны сайт	lahore.gov.pk
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лахо́р (урду: لاہور, англ.: Lahore, панджаб.: لہور) — другі па велічыні горад Пакістана. На левым беразе р. Раві. Адміністрацыйны цэнтр правінцыі Пенджаб.

Гісторыя

Горад узнік у I стагоддзі. У 1099—1114 і 1153—1886 гадах быў сталіцай дзяржавы Газневідаў. Пры дэлійскіх султанах і Вялікіх Маголах — цэнтр Пенджабскага намесніцтва; часта быў часовай рэзідэнцыяй Вялікіх Маголаў, у 1799—1849 гадах — сталіца Сікхскай дзяржавы. У перыяд англійскага панавання (1849—1947) — цэнтр Лахорскай вобласці і аднайменнай акругі Брытанскай Індыі. Пасля ўтварэння Пакістана Лахор у 1947—1955 гадах адміністрацыйны цэнтр правінцыі Пенджаб, у 1955—1970 — вобласці Лахор і правінцыі Заходні Пакістан, з ліпеня 1970 года — адміністрацыйны цэнтр правінцыі Пенджаб.

Эканоміка

Станам на 2008 год, па парытэце пакупніцкай здольнасці валавы ўнутраны прадукт горада ацэньваўся ў 40 мільярдаў долараў ЗША пры чаканых сярэдніх тэмпах росту 5,6 %. Знаходзіцца на адным узроўні з эканамічным цэнтрам Пакістана Карачы, Лахор мае эканоміку роўную 51 % ад аб’ёмаў эканомікі Карачы.^[2] Паводле ацэнак, уклад Лахора ў нацыянальную эканоміку складае 11,5 %, а ў эканоміку правінцыі Пенджаб — 19 %.

Лахор — буйная прамысловая агламерацыя, якая налічвае каля 9000 прамысловых аб’ектаў. Лахор у першыя дзесяцігоддзі XXI ст. пераходзіць ад апрацоўчай прамысловасці да сферы паслуг. Каля 42 % яго рабочай сілы працуе ў сферы фінансаў, банкаўскай справы, нерухомасці, грамадскіх, культурных і сацыяльных паслуг. Горад з’яўляецца найбуйнейшым у Пакістане цэнтрам вытворчасці праграмнага забеспячэння і абсталявання, і тут расце індустрыя зборкі камп’ютараў. Лахор заўсёды быў цэнтрам выдавецкай справы, 80 % кніг Пакістана выдаюцца ў Лахоры, і гэта найбуйнейшы цэнтр літаратурнай, адукацыйнай і культурнай дзейнасці Пакістана^[3].

Насельніцтва

Паводле перапісу 2017 года, насельніцтва Лахора складала 11 126 285 чалавек^[4], і за амаль 20 год яно вырасла амаль на палову (у 1998 годзе насельніцтва горада складала 6 318 745 чалавек). Лахор — другі буйнейшых горад Пакістана (пасля Карачы) і 26 у свеце.

Год	Насельніцтва (чал.)
1891	159.947
1931	400.075
1972	2.198.890
1981	2.988.486
1998	5.209.088
2017	11.126.285

94 % насельніцтва складаюць мусульмане, 5,8 % — хрысціяне; доля паслядоўнікаў іншых рэлігій вельмі малая. Частка хрысціян жыве на тэрыторыі хрысціянскага квартала Ёханабада.

Мова

Пенджаб — родная мова правінцыі і найбольш распаўсюджаным мовай у Лахоры. Пенджаб — асноўны сродак зносін як у горадзе, так і ў прылеглых сельскіх раёнах. Пенджабская мова не мае афіцыйнага статусу ў Лахоры, і некаторыя пенджабскія актывісты патрабуюць прызнання пенджабскай мовы. Англійская мова становіцца ўсё больш папулярнай сярод адукаваных і маладых людзей дзякуючы свайму афіцыйнаму статусу ва ўрадзе і статусу пераважнай мовы для бізнесу. Многія панджабі, якія размаўляюць у Лахоры, вядомыя як панджабі-маджскі дыялект. Паводле перапісу 1998 года, 86,2 % (6 896 000 чалавек) насельніцтва складаюць пенджабцы; 10,2 % ці 816 000 размаўляюць на ўрду, а сарайкі (0,4 %) налічваюць каля 32 000 чалавек.

Транспарт

Асноўная сістэма грамадскага транспарту Лахора знаходзіцца ў падпарадкаванні транспартнай кампаніі Лахора (LTC) і ўпраўлення грамадскага транспарту Пенджаба (PMTA). Аснова яго сеткі грамадскага транспарту — метробус Лахора PMTA і аранжавая лінія цягнікоў метро Лахора. LTC і PMT таксама кіруюць шырокай аўтобуснай сеткай, забяспечваючы аўтобусную сувязь з многімі часткамі горада. Аранжавая лінія метро цягнецца на 27,1 км вакол горада і працуе з хуткасцю 80 км/г.

Таксама па горадзе курсуюць маламесныя маршрутныя фургоны-аўтобусы, рыкшы і мота-рыкшы, таксі (даступны міжнародныя сэрвісы як Uber або Careem).

Чыгунка

Станцыя Лахор-Джанкшн служыць галоўнай чыгуначнай станцыяй Лахора і асноўным вузлом для ўсіх службаў Пакістанскіх чыгунак на поўначы Пакістана.

Аэрапорт

За 15 км ад цэнтра горада знаходзіцца міжнародны аэрапортам імя Алама Ікбал (Allama Iqbal International Airport). Станам на 2009 год, пасажыраабарот аэрапорта склаў 3 192 904 чалавек, ёсць 3 тэрміналы. Рэйсы ажыццяўляюцца ў большасць буйных гарадоў Азіі і Еўропы, сярод іх Дубай, Абу-Дабі, Маскат, Бангкок, Амстэрдам, Пекін, Токіа, Лондан (Хітраў), Капенгаген, Франкфурт, Эр-Рыяд і іншыя.

Адукацыя і культура

Універсітэт Пенджаба

Славутасці

Крыніцы

↑ Pakistan: largest cities and towns and statistics of their population(недаступная спасылка) World Gazetteer (англ.) (ням.) (фр.) (ісп.)
↑ PricewaterhouseCoopers Media Centre - Emerging market city economies set to rise rapidly in global GDP rankings says PricewaterhouseCoopers LLP (нявызн.). web.archive.org (13 мая 2013). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2012. Праверана 7 лютага 2024.
↑ Wayback Machine (нявызн.). web.archive.org. Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2010. Праверана 7 лютага 2024.
↑ Final Results (Census-2017) | Pakistan Bureau of Statistics (нявызн.). web.archive.org (17 кастрычніка 2021). Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2021. Праверана 11 лютага 2024.

[1] Pakistan: largest cities and towns and statistics of their population(недаступная спасылка) World Gazetteer (англ.) (ням.) (фр.) (ісп.)

[2] PricewaterhouseCoopers Media Centre - Emerging market city economies set to rise rapidly in global GDP rankings says PricewaterhouseCoopers LLP (нявызн.). web.archive.org (13 мая 2013). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2012. Праверана 7 лютага 2024.

[3] Wayback Machine (нявызн.). web.archive.org. Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2010. Праверана 7 лютага 2024.

[4] Final Results (Census-2017) | Pakistan Bureau of Statistics (нявызн.). web.archive.org (17 кастрычніка 2021). Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2021. Праверана 11 лютага 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]