Прагляд зыходнага тэксту старонкі Марсель Альбер

{{Ваенны дзеяч
|поўнае імя     = Марсель Альбер
|арыгінал імя = Marcel Olivier Albert
|перыяд жыцця   = {{ДН|25|11|1917}}—{{ДС|23|8|2010}} (92 года)
|месца нараджэння = [[Парыж]], [[Францыя]]
|месца смерці = [[Тэхас]], [[ЗША]]
|партрэт = Marcel Albert in uniform.jpg
|подпіс = Марсель Альбер у апошнія гады службы ў ВПС Францыі
|мянушка =
|прыналежнасць = {{Сцягафікацыя|Францыя}}
|гады службы =[[1938]]—[[1948]]
|званне = [[капітан]]
|род войскаў = [[Ваенна-паветраныя сілы Францыі]]
|камандаваў =
|частка = [[Нармандыя-Нёман]]
|бітвы = [[Другая сусветная вайна]]
|узнагароды = {{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Медаль Залатая Зорка}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Кавалер Вялікага крыжа ордэна Ганаровага легіёна}} {{!}}{{!}} {{Вялікі афіцэр ордэна Ганаровага легіёна}} {{!}}{{!}} {{Кавалер ордэна Вызвалення, Францыя}}
{{!}}-
{{!}} {{Ваенны Крыж 1939-1945, Францыя}} {{!}}{{!}} {{Медаль Супраціўлення з разеткай, Францыя}}{{!}}{{!}} {{Чэхаславацкі Ваенны крыж 1939}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Ордэн Леніна}} {{!}}{{!}} {{Ордэн Чырвонага Сцяга}} {{!}}{{!}} {{Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені}}
{{!}}}
|сувязі =
|у адстаўцы = бізнесмен
}}
'''Марсель Альбер''' ({{lang-fr|Marcel Olivier Albert}}; [[25 лістапада]] [[1917]] — [[23 жніўня]] [[2010]]) — [[Францыя|французскі]] лётчык, удзельнік баёў на [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларусі]] ў гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай айчыннай вайны]], [[Герой Савецкага Саюза]], заслужаны лётчык Францыі<ref name="БС">{{кніга
|аўтар          = 
|частка         = Альбер Марсель
|загаловак      = Биографический справочник
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданне        = 
|месца          = Мн.
|выдавецтва     = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки
|год            = 1982
|том            = 5
|старонкі       = 19
|старонак       = 737
|серыя          = 
|isbn           = 
|тыраж          = 
}}.</ref>.

== Біяграфія ==

=== Асабістае жыццё. Пачатак вайны ===
Нарадзіўся ў [[Парыж]]ы ў шматдзетнай сям'і рабочых. Па заканчэнні школы працаваў на заводзе фірмы «Рэно». Ва Узброеных сілах Францыі з 24 сакавіка 1938 года. У лістападзе 1942 года з групе першых добраахвотнікаў адпраўляецца ў Савецкі Саюз у складзе авіягрупы «[[Нармандыя-Нёман]]». Першы нямецкі самалёт у небе СССР збівае 16 чэрвеня 1943 г.. Адным з першых адмаўляецца ад тактыкі вядзення адзіночнага бою. Да кастрычніка 1944 года на рахунку Марселю Альбера 23<ref name=pr>Паводле БЭ ў 18 тамах. Т.1., Мн., 1996, С.272.</ref> збітыя варожыя самалёты і 193 баявыяылеты<ref name="БС"/>.

== Званне Героя СССР. Пасля вайны ==
Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 27 лістапада 1944 года за мужнасць, гераізм і вайсковую доблесць, праяўленыя ў баях з нямецка-фашысцкімі акупантамі грамадзяніну Французскай Рэспублікі старэйшаму лейтэнанту Марселю Альберу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка».

Пасля заканчэння вайны працягнуў службу ў ВПС Францыі, у 1948 годзе сыходзіць у адстаўку, жэніцца на амерыканцы і з'яжджае ў [[ЗША|Амерыку]], дзе даволі паспяхова кіруе сеткай [[рэстаран]]аў. Пражываў у [[Фларыда (штат)|штаце Фларыда]] (ЗША). Апошнія гады жыў у доме састарэлых у горадзе [[Харлінген (Тэхас)|Харлінген]], [[Тэхас|штат Тэхас]], ЗША. Памёр [[23 жніўня]] [[2010]] года, на 93-м годзе жыцця.

== Вядомыя паветраныя перамогі ==
{| class="wikitable"
! Мадэль збітага самалёта !! Дата !! Дзе служыў !! Чым кіраваў !! Дзе збіў
|-
|[[Dornier Do 17|Do-17]] || [[14 мая]] [[1940]] || GC 1/3 || [[Dewoitine D.520]] || Поўнач [[Шалон-ан-Шампань|кантона Suippes]] (Францыя)
|-
|[[Focke-Wulf Fw 189|Fw-189]] || [[16 чэрвеня]] [[1943]] || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-1]] || ''Brusna—Mekovaïa (СССР)''
|-
|[[Messerschmitt Bf 110|Me-110]] || [[14 ліпеня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || Ягадная
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || [[17 ліпеня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || Ягадная—Краснікова
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || 17 ліпеня 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || ''Beloto''—[[Арол (горад)|Арол]]
|-
|[[Junkers Ju 88|Ju-88]] || [[19 ліпеня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Краснікова]]
|-
|[[Junkers Ju 87|Ju-87]] || [[31 жніўня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Ельня (горад)|Ельня]]
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || [[1 верасня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || Ельня
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || [[17 верасня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || 10 км на захад ад Ельні
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || [[22 верасня]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || 30 км пд.-у. [[Смаленск]]а
|-
|[[Henschel Hs 126|Hs-126]] || [[4 кастрычніка]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Краснае]] ([[Ніжагародская вобласць]])
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]]<ref>Згодна сцвярджэнням, апублікаваным, напрыклад, на сайце [http://www.aviationartstore.com/albert_2.htm aviationartstore] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100323145654/http://aviationartstore.com/albert_2.htm |date=23 сакавіка 2010 }}, у гэтым баі Марсэль Альбер збіў славутага нямецкага аса Ганса Філіпса (Hans Philips), які атрымаў перамогу ў 216 (!) (паводле [http://www.angelfire.com/extreme4/worldaces/GermanAces.htm іншых дадзеных], 206) паветраных баях.

(…''On October 12, 1943, Marcel and his squadron were attacking German bombers, when Focke Wulf's bounced them. In a head on attack Albert shot down the German ace Hans Phillips, which at the time had 216 aerial victories to his credit'' …)</ref> || [[12 кастрычніка]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Варнавінскі раён|Горкі]]
|-
|[[Junkers Ju 88|Ju-88]] || [[15 кастрычніка]] 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || 10 км на поўнач ад пас. [[Варнавінскі раён|Горкі]]
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || 15 кастрычніка 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || 7 км на поўнач ад пас. [[Варнавінскі раён|Горкі]]
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || 15 кастрычніка 1943 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || 7 км на поўнач ад пас. [[Варнавінскі раён|Горкі]]
|-
|[[Junkers Ju 87|Ju-87]] || [[16 кастрычніка]] [[1944]] || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Неўскае|Pillupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Junkers Ju 87|Ju-87]] || [[16 кастрычніка]] 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Неўскае|Pillupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || 16 кастрычніка 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || на паўднёвы ўсход ад [[Несцераў|Stallupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Henschel Hs 129|Hs-129]] || [[18 кастрычніка]] 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || на поўдзень ад [[Несцераў (Калінінградская вобласць)|Stallupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Henschel Hs 129|Hs-129]] || 18 кастрычніка 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || на поўдзень ад [[Несцераў (Калінінградская вобласць)|Stallupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Focke-Wulf Fw 190|Fw-190]] || 18 кастрычніка 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || [[Несцераў (Калінінградская вобласць)|Stallupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Messerschmitt Bf 109|Me-109]] || [[23 кастрычніка]] 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || 8 км паўднёвей [[Несцераў (Калінінградская вобласць)|Stallupönen]] (Усходняя Германія)
|-
|[[Messerschmitt Bf 109|Me-109]] || [[26 кастрычніка]] 1944 || [[Нармандыя-Нёман]] || [[Як-9]] || на паўднёвы ўсход ад [[Несцераў (Калінінградская вобласць)|Stallupönen]] (Усходняя Германія)
|}

== Узнагароды ==
* Кавалер Вялікага крыжа [[Ордэн Ганаровага легіёна|ордэна Ганаровага легіёна]] (дэкрэт ад 12 красавіка 2010 года) <ref>[http://www.legiondhonneur.fr/shared/fr/promo/lh/jo20100414lhmilitaire.html Décret du 12 avril 2010 portant élévation dans l'ordre de la Légion d'honneur.]{{Недаступная спасылка}} {{ref-fr}}</ref>
* [[Вялікі афіцэр]] [[Ордэн Ганаровага легіёна|ордэна Ганаровага легіёна]] (12 лістапада 2009 года)
* Кампаньён [[Ордэн Вызвалення, Францыя|ордэна Вызвалення]] (11 красавіка 1944 г.)
* Ваенны крыж 1939—1945 (15 пальмавых галін, 3 пазалочаныя зоркі)
* Медаль Супраціву з разеткай
* [[Герой Савецкага Саюза]] (СССР, 27 лістапада 1944)
* [[Ордэн Леніна]] (СССР, 27 лістапада 1944)
* [[Ордэн Чырвонага Сцяга]] (СССР)
* [[Ордэн Айчыннай вайны]] I ступені (СССР, 11 сакавіка 1985 гады)
* [[Ордэн Айчыннай вайны]] II ступені (СССР, 24 жніўня 1943 г. Газета «Известия» № 200 (8193). Указ ад 1943/08/24]</ref>
* [[Ваенны крыж (Чэхаславакія, 1939)|Ваенны крыж]] (Чэхаславакія)

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Warheroes|id=1648}}
* [https://web.archive.org/web/20010224042334/http://aces.boom.ru/france/albert1.htm Біяграфія М. Альбера на сайце «Чырвоныя Сокалы».]
* [http://www.airwar.ru/history/aces/ace2ww/pilot/albert.html Марсель Альбер.]
* [http://normandieniemen.free.fr/Marcel_Albert.htm Біяграфія М. Альбера на сайце музея авіяпалка «Нармандыя-Нёман»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20060821002519/http://normandieniemen.free.fr/Marcel_Albert.htm |date=21 жніўня 2006 }} {{ref-fr}}
* [http://www.aviationartstore.com/albert_2.htm Captain Marcel Albert. Top French Ace of WW II] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100323145654/http://aviationartstore.com/albert_2.htm |date=23 сакавіка 2010 }} {{ref-en}}
* [http://members.chello.be/kurt.weygantt/worldwariiaces.index.html_marcelalbert.htm Marcel Albert] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20061214150339/http://members.chello.be/kurt.weygantt/worldwariiaces.index.html_marcelalbert.htm |date=14 снежня 2006 }} Биография Героя на бельгийском сайте «Chello.be»{{ref-en}}
* [http://hilvvs.com/avio/post_1208085244.html Марсель Альбер] на hilvvs.com
* [http://www.ordredelaliberation.fr/fr_compagnon/8.html Біяграфія на сайце ордэна Вызвалення] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090601065555/http://www.ordredelaliberation.fr/fr_compagnon/8.html |date=1 чэрвеня 2009 }}{{ref-fr}}

{{DEFAULTSORT:Альбер}}
[[Катэгорыя:Французскія лётчыкі Другой сусветнай вайны]]
[[Катэгорыя:Лётчыкі Вялікай Айчыннай вайны]]
[[Катэгорыя:Нармандыя-Нёман]]