Паазерскае зледзяненне

Еўропа ў апошні ледавіковы перыяд

Паазерскае зледзяненне, валдайскае зледзяненне, вістуліянскае зледзяненне — апошняе зледзяненне на тэрыторыі Еўропы ў плейстацэне, папярэднічала галацэну.

Доўжылася па розных ацэнках 105 ці 85 тыс. гадоў. Было самым халодным сярод плейстацэнавых зледзяненняў. Складалася з трох этапаў — анагляцыялу (раннеледавікоўя), пленігляцыялу (сярэдне- ці ўласна ледавікоўя) і катагляцыялу (позналедавікоўя).

На працягу анагляцыялу адбывалася паступовая (з «цёплымі» інтэрстадыяльнымі перапынкамі) змена міжледавіковага клімату на перыгляцыяльны. Пленігляцыял, у якім панавала шматгадовая мерзлата і іншыя крыягенныя з’явы, завяршыўся пашырэннем мацерыковага ледавіка.

Ледавік пакінуў пасля сябе свежы марэнны рэльеф і тоўшчу адкладаў сярэдняй магутнасцю каля 15 м. У катагляцыяле паскорана-рытмічнае пацяпленне прывяло да канчатковага знікнення пахаванага (мёртвага) лёду, шматгадовай мерзлаты і іншых прыкмет зледзянення. З адкладамі звязаны многія радовішчы жвіру, пяску, гліны.

На Беларусі зледзяненне ахоплівала тэрыторыю Паазер’я.

Літаратура

• Санько А. Ф. Паазерскае зледзяненне // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).