Плаціна Каракая
| Плаціна Каракая | |
|---|---|
 | |
| Краіна |
 Турцыя |
| Месцазнаходжанне | |
| Рака | Еўфрат |
| Статус | дзейнічае |
| Гады ўводу агрэгатаў | 1987 |
| Асноўныя характарыстыкі | |
| Электрычная магутнасць, МВт | 1800 |
| Характарыстыкі абсталявання | |
| Колькасць і марка турбін | 6 |
| Магутнасць генератараў, МВт | 6×300 |
| На карце | |
  Плаціна Каракая | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Плаціна Каракая[2] (турэцк.: Karakaya Barajı) — буйное гідразбудаванне ў Турцыі, пабудаванае на рацэ Еўфрат і закончанае ў 1987 годзе; адна з 21 плаціны Паўднёва-Усходняга Анаталійскай праекта (турэцк.: Güneydoğu Anadolu Projesi, GAP). Плаціна ГЭС выпрацоўвае электраэнергію з дапамогай шасці генератараў па 300 МВт, з агульнай устаноўленай магутнасць да 1800 МВт[3]. Канструктыўнай асаблівасцю пабудовы з'яўляецца размяшчэнне машыннай залы непасрэдна «ў целе» плаціны, пад яе водаскідамі.
Штогод пры спадзе ўзроўню вады ў вадасховішчы з вады з'яўляецца «самотны мінарэт», які застаўся з часоў перасялення жыхароў адной з вёсак. Нягледзячы на 30 гадоў, якія прайшлі з моманту затаплення, ён не разбурыўся і не нахіліўся.
Канструкцыя
[правіць | правіць зыходнік]У склад гідраэлектрастанцыі Каракая ўваходзіць бетонная арачна-гравітацыйная плаціна вышынёй у 173 м; магутнасць самой ГЭС складае 1800 МВт: яе даюць 6 гідраагрэгатаў па 300 МВт кожны. Вадасховішча Каракая менш, чым у плаціны Атацюрка, але яно таксама вельмі вялікае: яго плошча складае 298 квадратных кіламетраў, а аб'ём — 9,5 кубічных кіламетраў. У плаціны ёсць і «цікавая асаблівасць», нехарактэрная для большасці ГЭС — гэта размяшчэнне машыннай залы з гідраагрэгатамі непасрэдна «ў целе» плаціны, пад яе водаскідамі.
Канфлікт з Іракам і Сірыяй
[правіць | правіць зыходнік]Рака Еўфрат з'яўляецца важнай крыніцай вады, якая выкарыстоўваецца ў сельскагаспадарчых і тэхнічных мэтах, як у Сірыі, так і ў Іраку — яшчэ на стадыі планавання ўрады абедзвюх краін выказалі занепакоенасць з нагоды праекту будаўніцтва плаціны Каракая. У выніку перамоў быў падпісаны дагавор, які гарантаваў мінімальны паток вады праз плаціну ў 500 м3 (18 000 кубічных футаў).
Перасяленне
[правіць | правіць зыходнік]На думку Багуміла Тэрмінскага, выказанай ім у 2013 годзе, будаўніцтва плаціны Каракая прывяло да вымушанага перасялення з рэгіёну прыкладна 30 000 чалавек.
У адным з затопленых паселішчаў — у якім, па словах мясцовых жыхароў, пражывала 600 сем'яў — застаўся стаяць «самотны мінарэт»: пры запаўненні вадасховішча ў 1984 годзе было вырашана разбурыць вёску і мячэць у ёй. У сувязі з сезоннымі перападамі ўзроўню вады ў вадасховішчы, летам адзін з мінарэтаў, які застаўся стаяць, цалкам «узнікае» з-пад вады і прыцягвае ўвагу мноства як мясцовых, так і замежных турыстаў. Нягледзячы на тое, што з моманту затаплення прайшло больш за 30 гадоў, «самотны мінарэт» не нахіліўся і не разбурыўся — дзякуючы гэтаму ён стаў сімвалам для жыхароў рэгіёну, якія штогод святкуюць яго «з'яўленне». Існуе ідэя прызнаць мінарэт гістарычным будынкам і аднавіць[4].
Экалагічны стан возера
[правіць | правіць зыходнік]Возера, створанае плацінай Каракая, з'яўляецца адным з найважнейшых вадаёмаў рэгіёну: вада з яго выкарыстоўваецца для арашэння палёў, а само яно — для рыбалоўства. Вынікі хімічнага аналізу вады з возера паказалі, што яно было забруджана рознымі цяжкімі металамі: гэтыя дадзеныя былі пацверджаны аналізам донных адкладаў і жабернай тканіны мясцовых рыб. Прычынай забруджвання можа з'яўляцца сельскагаспадарчая актыўнасць у рэгіёне[5].
Зноскі
- ↑ Geographic Names Server — 2018.
- ↑ Каскад на Евфрате. Битва за воду(недаступная спасылка). Пресс-служба РусГидро (21 верасня 2011). Архівавана з першакрыніцы 15 красавіка 2017. Праверана 14 красавіка 2017.
- ↑ Terminski 2012—2013.
- ↑ "'Yalnız minare' 30 yıldır ayakta". Bursada Bugün. 2017-05-15. Архівавана з арыгінала 16 мая 2017. Праверана 2017-05-15. Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2017. Праверана 28 красавіка 2018.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2017. Праверана 28 красавіка 2018.
- ↑ Murat Ozmen, Abbas Güngördü, Zehra Kucukbay, R. Elif Güler Monitoring the Effects of Water Pollution on Cyprinus carpio in Karakaya Dam Lake, Turkey(англ.) // Ecotoxicology. — 2006-03-01. — В. 2. — Т. 15. — С. 157-169. — ISSN 0963-9292. — DOI:10.1007/s10646-005-0045-1(недаступная спасылка)
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Bogumil Terminski. Development-Inducer Displacement and Resettlement:Theoretocal Framevorks and Current challenges / Researsh Paper. — Geneva, 2012—2013.(недаступная спасылка)