Прагляд зыходнага тэксту старонкі Пухавіцкі раён

{{Адміністрацыйная адзінка
|Беларуская назва                 = Пухавіцкі раён
|Арыгінальная назва               = 
|Герб                             = 
|Сцяг                             = Flag of Marjina Horka.png
|Краіна                           = Беларусь
|Статут                           = раён 
|Гімн                             = 
|Уваходзіць у                     = [[Мінская вобласць]]
|Уключае                          = 
|Сталіца                          = [[Мар’іна Горка]]
|Буйныгорад                       = 
|Буйныягарады                     = 
|Раздзел                          = 
  |Назва раздзела                 = 
|Глава2                           = 
  |Назва главы2                   = 
|ВУП                              = 
  |Год ВУП                        = 
  |Месца па ВУП                   = 
  |ВУП на душу насельніцтва       = 
  |Месца па ВУП на душу насельніцтва = 
|Мова                             = 
|Мовы                             = <small>'''Родная мова:'''</small> [[Беларуская мова|беларуская]] 60,2 %, [[руская мова|руская]] 36,4 %<br/><small>'''Размаўляюць дома:'''</small> беларуская 30,92 %, руская 64,47 %<ref name="belstat2009" />
|Насельніцтва                     = 69&nbsp;427 чал.<ref name="belstat2009">[https://archive.today/20120523225241/belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/itogi1.php Вынікі перапісу 2009 года]</ref>
  |Год перапісу                   = 2009
  |Месца па насельніцтве          = 6
  |Шчыльнасць                     = 28,44
  |Месца па шчыльнасці            = 10
  |Нацыянальны склад              = [[беларусы]] — 84,66 %, <br /> [[рускія]] — 11,05 %, <br /> [[украінцы]] — 2,56 %, <br /> іншыя — 1,73 %<ref name="belstat2009" />
  |Канфесійны склад               = 
|Плошча                           = 2&nbsp;442,23<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010-15404.doc «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь»] (па стане на 1 студзеня 2011 г.)</ref>  
  |Месца па плошчы                = 4
|Максімальная вышыня              = 236
|Сярэдняя вышыня                  = 
|Мінімальная вышыня               = 
|Шырата                           = 
|Даўгата                          = 
|Карта                            = Miensk_province,_Puchavičy_district.svg
|Часавыпояс                       = [[UTC+2]]
|Абрэвіятура                      = 
|ISO                              = 
|FIPS                             = 
|Код аўтамабільных нумароў        = 
|Сайт                             = http://www.pukhovichi.minsk-region.by/
|Заўвагі                          =  
}}
'''Пухавіцкі раён''' ({{Lang-be-trans|Puchavicki rajon}}) — [[Раён|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. З 29 ліпеня 1925 года раённы цэнтр — [[Мар’іна Горка]]. З 17 чэрвеня 1924 года да 29 ліпеня 1925 года цэнтрам раёна была вёска [[Пухавічы (Пухавіцкі раён)|Пухавічы]].

Тэрыторыя раёна 2 442,23 км² (4-е месца ў вобласці). Колькасць насельніцтва — 65,7 тысячы чалавек (6-е месца ў вобласці). У раёне 13 сельсаветаў, 1 горад, 4 пасёлкі гарадскога тыпу, 304 сельскія населеныя пункты. Прадстаўнічым органам мясцовага самакіравання на тэрыторыі раёна з’яўляецца [[Пухавіцкі раённы Савет дэпутатаў]].

== Гісторыя ==
{{main|Гісторыя Пухавіцкага раёна}}

17 ліпеня 1924 года быў утвораны Пухавіцкі раён у складзе [[Мінская акруга|Мінскай акругі]] БССР з цэнтрам у мястэчку [[Пухавічы (Пухавіцкі раён)|Пухавічы]]. 20 жніўня 1924 года падзелены на 12 сельсаветаў: [[Балоцкі сельсавет|Балоцкі (Балачанскі, Балачоўскі)]], [[Блонскі сельсавет|Блонскі]], [[Блужскі сельсавет|Блужскі]], [[Дрычынскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Дрычынскі]], [[Кнорынскі сельсавет|Кнорынскі]], [[Навасёлкаўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Навасёлкаўскі]], [[Пудзецкаслабодскі сельсавет|Пудзецкаслабодскі]], [[Сінчанскі сельсавет|Сінчанскі]], [[Слабадскі сельсавет (Пухавіцкі раён, 1924—1925)|Слабадскі]], [[Суцінскі сельсавет|Суцінскі]], [[Талькаўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Талькаўскі]], [[Турынскі сельсавет|Турынскі]]. 29 ліпеня 1925 года цэнтр раёна перанесены ў пасёлак [[Мар’іна Горка]].

29 ліпеня 1925 г. адбыўся 1-ы раённы з’езд Саветаў, які прыняў рашэнне перанесці раённы цэнтр у Мар’іну Горку. Першым сакратаром райкама партыі тады працаваў Башко, старшынёй райвыканкома — Маркоўскі, сакратаром райкама камсамола — Садоўскі.
 
18 снежня 1925 года ўтвораны [[Пухавіцкі сельсавет]] і скасаваны Слабадскі сельсавет. 4 жніўня 1927 года да раёна далучаны [[Гарэлецкі сельсавет|Гарэлецкі]], [[Сяргеевіцкі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Сяргеевіцкі]], [[Цітвянскі сельсавет|Цітвянскі]] і [[Шацкі сельсавет]]ы скасаванага [[Шацкі раён (БССР)|Шацкага раёна]]. Пасля скасавання акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 года раён у прамым падпарадкаванні БССР. 18 студзеня 1931 года да раёна далучаны [[Азярычынскі сельсавет|Азярычынскі (Азярышчанскі)]], [[Дудзіцкі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Дудзіцкі]], [[Узлянскі сельсавет]]ы скасаванага [[Самахвалавіцкі раён|Самахвалавіцкага раёна]]; 8 ліпеня 1931 года — [[Задашчэнскі сельсавет|Задашчэнскі]], [[Селецкі сельсавет|Селецкі]], [[Слабадскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Слабадскі]] сельсаветы скасаванага [[Грэскі раён|Грэскага раёна]]; [[Абчацкі сельсавет|Абчацкі]], [[Голацкі сельсавет|Голацкі]], [[Дукорскі сельсавет|Дукорскі]], [[Замастоцкі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Замастоцкі]], [[Карзуноўскі сельсавет|Карзуноўскі]], [[Пярэжырскі сельсавет|Пярэжырскі]], [[Рудзенскі сельсавет]]ы і мястэчка [[Смілавічы]] скасаванага [[Смілавіцкі раён|Смілавіцкага раёна]]. 25 ліпеня 1931 года Абчацкі і Замастоцкі сельсаветы ўключаны ў гарадскую рысу горада [[Мінск]]а. У 1935 годзе скасаваны Талькаўскі сельсавет. 12 лютага 1935 года Задашчэнскі, Селецкі, Слабадскі сельсаветы перададзены адноўленаму Грэскаму раёну; Азярычынскі (Азярышчанскі), Гарэлецкі, Голацкі, Дрычынскі, Дудзіцкі, Дукорскі, Пудзецкаслабодскі, Пярэжырскі, Рудзенскі, Сяргеевіцкі, Узлянскі, Цітвянскі, Шацкі сельсаветы — адноўленаму [[Рудзенскі раён|Рудзенскаму раёну]]. 12 сакавіка 1935 года Рудзенскаму раёну перададзены таксама Карзуноўскі сельсавет, а Гарэлецкі і Пудзецкаслабодскі сельсаветы вернуты ў склад Пухавіцкага раёна. 15 красавіка 1935 года да раёна далучаны Задашчэнскі і Слабадскі сельсаветы Грэскага раёна. З 20 лютага 1938 года раён у складзе [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. 27 верасня 1938 года Мар’іна Горка атрымала статус гарадскога пасёлка. У 1939 годзе Кнорынскі сельсавет перайменаваны ў [[Варашылаўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Варашылаўскі]], зноў утвораны [[Талькаўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Талькаўскі сельсавет]].

У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] з чэрвеня 1941 года да пачатка ліпеня 1944 года тэрыторыя раёна была акупіравана нямецкімі войскамі. Пухавіччыну вызвалялі войскі [[1-ы Беларускі фронт|1-га]] і [[2-гі Беларускі фронт|2-га]] Беларускіх франтоў у ходзе праведзенай на другім этапе [[Аперацыя «Баграціён»|аперацыі «Баграціён»]], якая праходзіла з 29 чэрвеня да 4 ліпеня 1944 года.

У цэлым, па афіцыйных падліках, Пухавіцкі раён (у сённяшніх межах) страціў у Другой сусветнай вайне — 11 238 чалавек, з якіх 5895 чалавек мірнага насельніцтва, 4141 чалавек загінулі на франтах, 1192 чалавекі — у партызанскіх атрадах.

16 ліпеня 1954 года Пудзецкаслабодскі сельсавет перайменаваны ў [[Ананіцкі сельсавет|Ананіцкі]], Задашчэнскі сельсавет скасаваны. 17 снежня 1956 года да раёна далучаны Селецкі сельсавет Грэскага раёна, 20 студзеня 1960 года — гарадскі пасёлак [[Рудзенск]], [[Голацкі сельсавет|Голацкі]], [[Дрычынскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Дрычынскі]], [[Дукорскі сельсавет|Дукорскі]], [[Пярэжырскі сельсавет|Пярэжырскі]], [[Сяргеевіцкі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Сяргеевіцкі]], [[Цітвянскі сельсавет]]ы скасаванага Рудзенскага раёна, 1 красавіка 1960 года — Шацкі сельсавет [[Уздзенскі раён|Уздзенскага раёна]]. 5 мая 1962 года скасаваны Варашылаўскі сельсавет. 25 снежня 1962 года да раёна далучаны [[Любяцкі сельсавет|Любяцкі]] і [[Навапольскі сельсавет]]ы скасаванага Уздзенскага раёна. 4 студзеня 1964 года Слабадскі сельсавет перайменаваны ў [[Вецярэвіцкі сельсавет|Вецярэвіцкі]], скасаваны Селецкі сельсавет. 30 ліпеня 1966 года Любяцкі сельсавет перададзены ў склад адноўленага Уздзенскага раёна. 16 мая 1968 года ўтвораны [[Селецкі сельсавет]]. 15 чэрвеня 1972 года Сінчанскі сельсавет перайменаваны ў [[Амяльнянскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Амяльнянскі]], 16 жніўня 1973 года Балоцкі сельсавет — у [[Краснаакцябрскі сельсавет|Краснаакцябрскі]]. 31 сакавіка 1977 года Цітвянскі сельсавет перайменаваны ва [[Узлянскі сельсавет|Узлянскі]]. 29 снежня 1977 года пасёлак [[Праўдзінскі]] рэарганізаваны ў рабочы пасёлак. 23 ліпеня 1984 года Амяльнянскі сельсавет перайменаваны ў [[Дубраўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Дубраўскі]]. 24 студзеня 1986 года рабочы пасёлак [[Свіслач (Пухавіцкі раён)|Свіслач]] аднесены да катэгорыі гарадскіх пасёлкаў з утварэннем асобнага пассавета. 20 кастрычніка 1995 года горад Мар’іна Горка і Пухавіцкі раён былі аб’яднаны ў адну адміністрацыйную адзінку. 4 ліпеня 2002 года зацверджаны герб і сцяг Мар’інай Горкі і Пухавіцкага раёна. 29 верасня 2006 года скасаваны Гарэлецкі, Краснаакцябрскі, Селецкі і Сяргеевіцкі сельсаветы<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2006-116/2006-116(003-067).pdf Решение Минского областного Совета депутатов от 29 июня 2006 г. № 222 Об упразднении Горелецкого, Краснооктябрьского, Селецкого, Сергеевичского сельсоветов и изменении границ Новоселковского, Пуховичского, Ветеревичского сельсоветов и Правдинского поссовета Пуховичского района] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201022172917/https://pravo.by/pdf/2006-116/2006-116(003-067).pdf |date=22 кастрычніка 2020 }}</ref>. 30 кастрычніка 2009 года скасаваны Талькаўскі сельсавет<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2009-307/2009-307(002-019).pdf Решение Минского областного Совета депутатов от 30 октября 2009 г. № 219 Об изменении административно-территориального устройства Минской области] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210628095334/https://www.pravo.by/pdf/2009-307/2009-307(002-019).pdf |date=28 чэрвеня 2021 }}</ref>. 28 мая 2013 года скасаваны Ананіцкі, Вецярэвіцкі, Дрычынскі, Суцінскі, Узлянскі сельсаветы, Праўдзінскі пассавет, Рудзенскі і Свіслацкі пассаветы рэарганізаваны ў [[Рудзенскі сельсавет|Рудзенскі]] і [[Свіслацкі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Свіслацкі]] сельсаветы адпаведна<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области]</ref>.

== Геаграфія ==
[[Файл:Lake Matsiarynskae, Belarus.jpg|thumb|Мацяры́нскае возера|200пкс]]

Раён размешчаны ў цэнтральнай частцы Рэспублікі Беларусь (менавіта ў Пухавіцкім раёне знаходзіцца [[геаграфічны цэнтр Беларусі]]) ў паўднёва-ўсходняй частцы [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Мяжуе з [[Мінскі раён|Мінскім]], [[Слуцкі раён|Слуцкім]], [[Старадарожскі раён|Старадарожскім]], [[Уздзенскі раён|Уздзенскім]], [[Чэрвеньскі раён|Чэрвеньскім раёнамі]] Мінскай вобласці, [[Асіповіцкі раён|Асіповіцкім раёнам]] [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]].

Раён знаходзіцца ў межах [[Цэнтральнабярэзінская раўніна|Цэнтральнабярэзінскай раўніны]]. Паверхня плоскахвалістая, 90 % яе на вышыні 160—200 м, 7 % — вышэй за 200 м над узроўнем мора. Найвышэйшы пункт 236 м (на поўдзень ад вёскі [[Сяргеевічы (Пухавіцкі раён)|Сяргеевічы]]).

У Пухавіцкім раёне здабываюць [[торф]], бузы, пяскова-жвіровыя матэрыялы, будаўнічыя пяскі, гліну і суглінкі. Пераважаюць глебы: сельскагаспадарчых угоддзяў, дзярновападзолістыя забалочаныя (33 %), дзярнова-падзолістыя (31,8 %), тарфяныя-балотныя (23,8 %). Пад лесам (39,9 %) тэрыторыі раёна, пад балотам — 4,4 %.

Агульная плошча сельскагаспадарчых угоддзяў — 112 тыс. га, з іх асушаных — каля 38 тыс. га.

Сярэдняя тэмпература студзеня −6,9&nbsp;°C, ліпеня +17,9&nbsp;°C. Ападкаў выпадае 592 мм у год. Вегетацыйны перыяд 188 сутак.

Праз тэрыторыю раёна працякаюць рэкі [[Пціч (рака)|Пціч]], у якую ўпадаюць [[Асачанка]] (з прытокам [[Цепленька]]), [[Асінаўка (прыток Пцічы)|Асінаўка]], [[Вуж (рака)|Вуж]] (Вушанка), [[Грэбенка (рака)|Грэбенка]], [[Шаць]] (з прытокам [[Кавалёўка (басейн Дняпра)|Кавалёўка]]), і [[Свіслач (прыток Бярэзіны)|Свіслач]] з прытокамі [[Балачанка]], [[Волма (прыток Свіслачы)|Волма]], [[Жалязянка (прыток Свіслачы)|Жалязянка]], [[Сіняўка (рака)|Сіняўка]], [[Талька (рака)|Талька]] (з прытокам [[Суцінка]]), [[Цітаўка (прыток Свіслачы)|Цітаўка]]. Азёры: [[Сяргееўскае (возера, Пухавіцкі раён)|Сяргееўскае]], [[Мацярынскае]], [[Свяценскае]], [[Глухое (возера, Пухавіцкі раён)|Глухое]], [[Беліцкае (возера)|Беліцкае]], [[Сіняе (возера)|Сіняе]], [[Доўгае (возера, Пухавіцкі раён)|Доўгае]], [[Круглае (возера)|Круглае]], [[Сіняя Града]], [[Зужава]], [[Грымячае]]. Вадасховішчы: [[Земснарад]], [[Кавалёўка (вадасховішча)|Кавалёўка]], [[Чырвонагвардзейскае]].

== Сімволіка ==
{{main|Сцяг Мар’інай Горкі|Герб Мар’інай Горкі}}
[[Файл:Coat of Arms of Marjina Horka, Belarus.png|міні|Герб горада Мар’інай Горкі і Пухавіцкага раёна]]
[[Файл:Flag of Marjina Horka.png|міні|справа|Сцяг горада Мар’інай Горкі і Пухавіцкага раёна]]
Сцяг Пухавіцкага Раёна ўзяты з гербу г. Мар’іна Горка. Сцяг: прастакутнае палатно блакітнага колеру з суадносінамі бакоў 1:2, у цэнтры якога выява Багародзіцы ў чырвона-блакітных, адзеннях з белым покрывам. Сцяг зарэгістраваны ў Гербавым матрыкуле Рэспублікі Беларусь 22 ліпеня 2000 года № 42.

Герб раёна супадае з гербам горада Мар’іна Горка. Паходжанне назвы горада Мар’іна Горка сыходзіць у дахрысціянскія часы. Па легендзе, на ўзвышшы, калісьці размешчаным на месцы сучаснага горада, стаяла паганская бажніца. Тут ушаноўвалі нарачонай Сонца, багіні-мацюкай, заступніцы дзіцянараджэння [[Мара (багіня)|Мары]]. Герб зарэгістраваны ў Гербавым матрыкуле Рэспублікі Беларусь 22 ліпеня 2000 г. № 42.

== Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел ==
Станам на 28 мая 2013 года ў склад Пухавіцкага раёна ўваходзілі наступныя сельсаветы:<ref>[http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913n0058646&p1=1 Рашэнне Мінскага абласнога Савета дэпутатаў ад 28 мая 2013] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131211214923/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913n0058646&p1=1 |date=11 снежня 2013 }}</ref>

{|class="standard unsortable" style="text-align:left"
! align="center" | №
! align="center" | Сельсавет
! align="center" | Адм. цэнтр
! align="center" | Уключае
! align="center" | Насельніцтва
|-
| align=center | 1
| [[Блонскі сельсавет]]
| [[Блонь]]
| 13 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 2
| [[Блужскі сельсавет]]
| [[Блужа (аграгарадок)|Блужа]]
| 32 населеных пунктаў
| 907(2009)
|-
| align=center | 3
| [[Голацкі сельсавет]]
|[[Голацк]]
| 15 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 4
| [[Дубраўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Дубраўскі сельсавет]]
| [[Дубраўка (Дубраўскі сельсавет)|Дубраўка]]
| 15 населеных пунктаў
| 2 000 (2011)
|-
| align=center | 5
| [[Дукорскі сельсавет]]
| [[Дукора]]
| 37 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 6
| [[Навапольскі сельсавет]]
| [[Наваполле (Навапольскі сельсавет)|Наваполле]]
| 35 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 7
| [[Навасёлкаўскі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Навасёлкаўскі сельсавет]]
| [[Навасёлкі (Пухавіцкі раён)|Навасёлкі]]
| 28 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 8
| [[Пухавіцкі сельсавет]]
| [[Пухавічы (Пухавіцкі раён)|Пухавічы]]
| 31 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 9
| [[Пярэжырскі сельсавет]]
| [[Пярэжыр]]
| 19 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 10
| [[Рудзенскі сельсавет]]
| [[Рудзенск]]
| 14 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 11
| [[Свіслацкі сельсавет (Пухавіцкі раён)|Свіслацкі сельсавет]]
| [[Свіслач (Пухавіцкі раён)|Свіслач]]
| 2 населеных пункта
| 11 959 (2016)
|-
| align=center | 12
| [[Турынскі сельсавет]]
| [[Турын (Пухавіцкі раён)|Турын]]
| 29 населеных пунктаў
|
|-
| align=center | 13
| [[Шацкі сельсавет]]
| [[Шацк (Пухавіцкі раён)|Шацк]]
| 37 вёсак
|
|}

== Насельніцтва ==
<div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours">
<center><timeline>
ImageSize = width:auto height:220 barincrement:40
PlotArea = left:50 bottom:20 top:15 right:15
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = late
Colors =
  id:linegrey2 value:gray(0.9)
  id:linegrey value:gray(0.7)
  id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8)
  id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:120000
ScaleMajor = unit:year increment:20000 start:0 gridcolor:linegrey
ScaleMinor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey2
PlotData =
  color:cobar width:10
  bar:1933 from:0 till:100778
  bar:1959 from:0 till:76719
  bar:1970 from:0 till:75150
  bar:1979 from:0 till:72253
  bar:1989 from:0 till:77100
  bar:1994 from:0 till:81100
  bar:1999 from:0 till:79000
  bar:2002 from:0 till:76800
  bar:2008 from:0 till:70700
  bar:2009 from:0 till:69427
  bar:2016 from:0 till:65650
  bar:2017 from:0 till:65310
  bar:2018 from:0 till:64665
  bar:2019 from:0 till:64889
TextData=
  fontsize:10px pos:(10,195)
  text:
</timeline></center>
</div>
* [[1 студзеня]] [[1933]] год — 100,778 тыс.<ref>http://www.pukhovichi.minsk-region.by/ru/region/istoriya.html {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180201040722/http://www.pukhovichi.minsk-region.by/ru/region/istoriya.html |date=1 лютага 2018 }}</ref>
* [[1959]] год — 76 719.
* [[1970]] год — 75 150.
* [[1979]] год — 72 253.
* [[1989]] год — 77,1 тыс.
* [[1994]] год — 81,1 тыс. чал.{{sfn|Беларусь|1995}}
* [[1999]] год — 79 тыс.
* 1 студзеня 2002 года — 76,8 тыс. чал., гарадскога — 43,6 %.
* [[2008]] год — 70,7 тыс.
* [[2009]] год — 69 427 чалавек<ref name="belstat">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-6.pdf Перепись населения — 2009. Минская область] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20101030222404/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-6.pdf |date=30 кастрычніка 2010 }}{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>
* 1 студзеня [[2016]] год — 65,7 тысячы чалавек (з іх гарадскога — 30,2 тыс.чал., сельскага — 35,4 тыс.чал. і горада Мар’іна Горка — 21,3 тыс.чал.).
* [[2017]] год — 65 310 чалавек.
* [[2018]] год — 64 665 чалавек<ref>http://www.gorka.by/?p=51984</ref>.
* [[1 студзеня]] [[2019]] год — 64 889 чалавек (гарадское насельніцтва — 30&nbsp;020 чалавек, сельскае — 34&nbsp;869 чалавек)<ref>http://www.gorka.by/?p=51440</ref>.

Гарадскія паселішчы: [[Мар’іна Горка]], [[Рудзенск]], [[Свіслач (Пухавіцкі раён)|Свіслач]], [[Праўдзінскі]], [[Дружны (Пухавіцкі раён)|Дружны]]

== Рэлігія ==
{{main|Храмы Пухавіцкага раёна}}
На 1 студзеня 2017 года ў Пухавіцкім раёне налічвалася 33 рэлігійныя грамады, якія зарэгістраваны ў Мінскім абласным выканаўчым камітэце і пастаўлены на ўлік у Пухавіцкім райвыканкаме. З іх 20 праваслаўных грамадаў, 3 каталіцкія грамады, 5 рэлігійных грамадаў хрысціянаў веры евангельскай, 5 грамадаў евангельскіх хрысціянаў баптыстаў. Рэлігійную дзейнасць на тэрыторыі Пухавіцкага раёна ажыццяўляюць 23 святары, з іх: 14 — прадстаўнікі праваслаўнай канфесіі, 1 — каталіцкай, 4 пастара хрысціянаў веры евангельскай, 4 пастара рэлігійных грамадаў евангельскіх хрысціянаў баптыстаў.

<gallery>
Dudutki Museum Church (15537852093).jpg|[[Царква Святога Іаана Хрысціцеля (Пціч)|Царква Святога Іаана Хрысціцеля]]
Church of the Nativity of Virgin Mary in Pukhavichy 09.JPG|[[Царква Нараджэння Божай Маці (Пухавічы)|Царква Нараджэння Божай Маці]]
Carkva, Dudzičy.JPG|[[Царква Святой Ганны (Дудзічы)|Царква Святой Ганны]]
Church of Elias Prophet in Dukora 01.JPG|[[Царква Святога Ільі (Дукора)|Царква Святога Ільі]]
Пасёлак Дружны, Царква Святло Евангелля 2018 1.jpg|Дружны. Царква Святло Евангелля
Пасёлак Дружны, Царква ў гонар Раства Хрыстова 2018 2.jpg|[[Царква ў гонар Раства Хрыстова (Дружны)|Дружны. Царква ў гонар Раства Хрыстова]]
Błoń Church of Holy Trinity. Fencing.jpg|[[Царква Святой Тройцы (Блонь)|Царква Святой Троіцы ў Блоні]]
Marjina Horka, Patriarchate of Moscow Church (2012).jpg|Мар’іна Горка. Царква
Church of Antony Padua in Mar`ina Gorka 03.jpg|[[Касцёл Святога Антонія Падуанскага (Мар’іна Горка)|Мар’іна Горка. Касцёл Святога Антонія Падуанскага]]
Мар’іна Горка, Царква «Благадаць» 2.jpg| [[Царква Благадаць (Мар’іна Горка)|Царква Благадаць]]
Рудзенск. Дом малітвы евангельскiх хрысцiян баптыстаў 2.jpg|Рудзенск. Дом малітвы евангельскiх хрысцiян баптыстаў
Рудзенск. Царква Благадаць.jpg|Рудзенск. Царква Благадаць (ХВЕ)
Рудзенск, касцёл 2.jpg|[[Касцёл Святых апосталаў Пятра і Паўла (Рудзенск)|Рудзенск]]. Касцёл
</gallery>

== Эканоміка ==

=== Сельская гаспадарка ===
Сельская гаспадарка спецыялізуецца на малочна-мясной жывёлагадоўлі. У раёне пасевы зерневых культур, ільну, бульбы. Прадпрыемствы харчовай, паліўнай, хімічнай прамысловасці.

На 1 студзеня 2016 года пагалоўе кароў дойнага статка ў сельскагаспадарчых арганізацыях складае 16980 галоў. Вытворчасць малака за 2015 год склала 62,6 тыс. тон.

Сельскагаспадарчыя арганізацыі:
* СУП «Дукора-Агра»
* ААТ "Племянны завод «Індустрыя»
* ААТ «Зазерка»
* ААТ «Агра-Абярэг»
* ААТ «Аграсімвал»
* СГФ ААТ «Чырвоны май»
* СГФ ААТ «Мінскі малочны завод № 1» «Дрычын»
* ААТ «Голацк»
* ААТ «Вецярэвічы»
* ААТ «Ражджэственскае-Агра»
* ПСУ «Рудзенскае»

=== Прамысловая вытворчасць ===
Свіслацкі сельсавет з’яўляецца прамысловы цэнтр Пухавіцкага раёна, яго паступленні ў бюджэт складаюць каля 40 % ад усіх паступленняў Пухавіцкага раёна. Тымчасова, у пасялковым Савеце пражывае толькі каля 17 % ад колькасці насельніцтва Пухавіцкага раёна.

'''Прадпрыемствы:'''
* [[Пухавіцкі доследна-эксперыментальны завод|ААТ «Пухавіцкі доследна-эксперыментальны завод»]]
* [[Сяргеевіцкае (прадпрыемства)|Торфабрыкетнае прадпрыемства УП «Сяргеевіцкае»]] — найбуйны ў Беларусі торфаперапрацоўчы завод,
* Прадпрыемства металаапрацоўкі УП «Зеленаборскае»,
* Прадпрыемства па вытворчасці ўгнаенняў, харчавальных грунтоў і інш. ТАА «Флорабел»,
* [[Завод горнага воску|ААТ «Завод горнага воску»]],
* [[Рудзенск (прадпрыемства)|ААТ «Рудзенск»]],
* РУП «Эксперыментальная база „Свіслач“»,
* [[Аўгуст-Бел|ЗАТ «Аўгуст-Бел»]],
* Філіял «Белэнэргабудіндустрыя»,
* ТАА «Строй мантаж» — будаванне і грузаперавозкі,
* ААТ «Пухавіцкі камбінат хлебапрадуктаў»,
* [[Машхарчпрад (прадпрыемства)|ААТ «Машхарчпрад»]],
* ААТ «Пухавіцкі харчкамбинат»,
* ААТ «Пухавічы-лён»,
* РУП «Навукова-практычны цэнтр Нацыянальнай акадэміі Беларусі па харчы»,
* КП ДУП «Мар’інагорскі завод жалезабетонных вырабаў»,
* ТАА «Мароз Прадукт»,

=== Энергетыка ===
У раёне абслугоўваннем электрычных сетак, па якіх сёння ажыццяўляецца электразабеспячэнне больш за 1500 прадпрыемстваў і арганізацый і больш за 43 тысячы спажыўцоў (па дамовах з фізічнымі асобамі), займаецца Пухавіцкі раён электрасетак філіяла «Мінскія электрычныя сеткі» РУП «Мінскэнэрга».

У сярэдзіне шасцідзясятых гадоў у рэспубліцы пачалося буйное ператварэнне энергетычных падраздзяленняў пад адзіную сістэму кіраўніцтва. У выніку ў студзені 1968 года ў Пухавіцкім адміністрацыйным раёне былі створаны Мар’інагорскі і Рудзенскі РЭСы, на базе якіх у 1987 годзе і быў утвораны адзіны Пухавіцкі раён электрасетак.

Электрападстанцыя «Мар’іна Горка» (35/10КВ) была збудавана ў 1959 годзе. Потым у раёне з’явіліся падстанцыі «Талька», «Рудзенск», «Шацк». Сёння Пухавіцкі раён электраэнергіяй забяспечваюць 7 падстанцый 35/10 КВ і 4 падстанцыі 110/10 КВ. Працягласць электрычных сетак перавышае 2800 кіламетраў, з іх больш за 500 кіламетраў — кабельныя лініі.

Прадпрыемства абслугоўвае электрычныя сеткі мястэчак Дружны, Рудзенск, Праўдзінскі, мікрараёна Засвятое гарадскога пасёлка Свіслач, электрычныя сеткі ўсіх аграмястэчкаў і вёсак Пухавіцкага раёна, а таксама шэрага населеных пунктаў Уздзенскага раёна<ref>http://www.gorka.by/?p=41580</ref>.

На тэрыторыі раёна знаходзіцца [[Мінская ЦЭЦ-5]]. Размешчана 40 км ад [[Мінск|сталіцы рэспублікі,]] паблізу пасёлка Дружны. З’яўляецца самай маладой [[Электрычная станцыя|электрастанцыя]] Беларускай энергасістэмы і першая вялікая [[Цеплавая электрычная станцыя|цеплавая электрастанцыя]] ў [[Садружнасць Незалежных Дзяржаў|СНД]]. Электрычная магутнасць складае 729 МВт.

Унікальнасць станцыі заключаецца ў тым, што задумвалася яна як [[Атамная электрастанцыя|атамная ЦЭЦ]]. Аднак, пасля аварыі на [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] у 1986 годзе, будаўніцтва было прыпынена. Атамная станцыя была перапрафіліравана ў цеплаэлектрацэнтраль.

=== Транспарт ===

==== Чыгуначны ====
[[Файл:Marjina Horka railway station.jpg|thumb|Станцыя Пухавічы|200пкс]]
Праз тэрыторыю раёна праходзіць [[Мінскае аддзяленне Беларускай чыгункі]] [[Мінск]] — [[Гомель]].

Чыгуначныя станцыі і платформы Пухавіцкага раёна: [[Блужа (прыпыначны пункт)]], [[Весялоўскі (прыпыначны пункт)]], [[Вяленскі|Вяленскі (прыпыначны пункт)]], [[Вяндзеж (прыпыначны пункт)]], [[Дрычын (прыпыначны пункт)]], [[Зазерка (прыпыначны пункт)]], [[Майскі (прыпыначны пункт)]], [[Новае Сяло (прыпыначны пункт)]], [[Пухавічы (станцыя)]], [[Раўнаполле (прыпыначны пункт)]], [[Рудзенск (станцыя)]], [[Рыбцы (прыпыначны пункт)]], [[Седча (прыпыначны пункт)]], [[Талька (станцыя)]], [[Тэхнікум (прыпыначны пункт)]].

==== Аўтамабільны ====
Раён абслуговывае філіял ААТ «Мінаблаўтатранс» аўтапарк № 19 <ref>http://www.gorka.by/?p=46369</ref>.

Праз раён праходзяць:
* [[Магістраль М5|Дарога М-5]] рэспубліканскага значэння [[Мінск]] — [[Гомель]].
* [[Дарога Р59]], [[Лагойск]] — Мар’іна Горка.
* [[Дарога Р68]], [[Пухавічы (Пухавіцкі раён)|Пухавічы]] — [[Негарэлае]].
* [[Дарога Р69]], [[Смалявічы]] — [[Шацк (Пухавіцкі раён)|Шацк]].
* [[Дарога Р92]], Мар’іна Горка — [[Старыя Дарогі]].
[[Файл:Мар’іна Горка, аўтавакзал.jpg|thumb|Аўтавакзал — панарама|500пкс]]

=== Сувязь і камунікацыі ===
Паслугі электрасувязі на тэрыторыі Пухавіцкага раёна забяспечвае Пухавіцкі вузел электрасувязі. На сённяшні дзень прадпрыемства падае больш 70 відаў паслуг, асноўнымі з якіх з’яўляюцца: тэлефанія, Інтэрнэт, тэлебачанне.

У склад прадпрыемства ўваходзяць:
* 3 лінейна-кабельныя ўчасткі;
* 1 станцыйная ўчастак;
* участак продажаў паслуг;
* група тэхнічнай пашпартызацыі
* транспартная група
* група гаспадарчага забеспячэння

== Культура і грамадства ==
[[Файл:Pukhvichy Stroj stamp.jpg|thumb|[[Пухавіцкі строй]]]]
[[Файл:Manor house of Bonch-Osmolovsky in Bloń. Facade.jpg|thumb|Блонь ''Фасад будынка'']]
[[File:DUDUTKI OPEN AIR VILLAGE - BELARUS.jpg|thumb|Будынкі ганчарнай майстэрні і аўтарэтра. Фота 2008 г. Дудуткі]]
[[Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Пухавіцкага раёна]]

Каля Талькі праводзіцца штогадовы беларускі музычны фестываль «[[Талькаўскі фэст]]».

У Мар’інай Горцы праводзіцца штогадовы рэгіянальны фестываль песні і музыкі [[Майскі вальс (фестываль)|«Майскі вальс]]» на прыз народнага артыста Беларусі Ігара Лучанка.

=== Музеі ===
* [[Дудуткі]] — музейны комплекс старадаўніх народных рамёстваў і тэхналогій.
* [[Пухавіцкі раённы краязнаўчы музей]] — комплекс музеяў гісторыі Пухавіцкага раёна.
* [[Дукорскі маёнтак]] — музейны комплекс.

=== Спорт ===
На тэрыторыі Пухавіцкага раёна знаходзіцца 39 устаноў фізічнай культуры і спорту.

У раёне маецца футбольная каманда, якая ўваходзіць у Другую лігу чэмпіянату Беларусі — [[ФК Вікторыя Мар’іна Горка|ФК Вікторыя]]. З 2018 года ў чэмпіянаце Мінскай вобласці бярэ ўдзел клуб «Энергія» (Пухавіцкі р-н)<ref>http://www.ffmo.by/sorevnovaniya/chempionat-minskoy-oblasti {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190815220630/http://www.ffmo.by/sorevnovaniya/chempionat-minskoy-oblasti |date=15 жніўня 2019 }}</ref>. Раней у Першай лізе Беларусі ўдзельнічаў прафесійныя футбольныя каманды [[ФК Рудзенск]]. Матчы праходзяць на [[Гарадскі стадыён (Мар’іна Горка)|Гарадскім стадыёне]] ў г. Мар’іна Горка.

=== Памятныя мясціны ===
{{main|Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Пухавіцкага раёна}}
* [[Сядзіба Бонч-Асмалоўскіх (Блонь)|Сядзiбны дом Бонч-Асмалоўскiх у Блоні]]
* [[Сядзібна-паркавы комплекс Ельскіх (Замосце)|Сядзібна-паркавы комплекс Ельскіх]] у [[Замосце (Пухавіцкі раён)|Замосці]]

=== Страчаная спадчына ===
* Дудзічы. [[Сядзібна-паркавы комплекс Ельскіх (Дудзічы)|Сядзіба Ельскіх]] (XVIII ст.)
* Дудзічы. [[Царква Пакрова Багародзіцы (Дудзічы)|Царква Покрыва Багародзіцы]] (1776, грэка-каталіцкая)
* Мар’іна Горка. Царква Нараджэння Божай Маці (1874)
* Мар’іна Горка. Царква Св. Аляксандра Неўскага (1871)
* Дукора. Царква ў імя святых Пятра і Паўла (1845 г. — ?).
* Дукора. Палац Оштарпаў (XVIII ст.) Узарваны савецкімі партызанамі пад час Другой сусветнай вайны. Ваеннай патрэбы знішчэння палаца не было (каля 10 ахоўнікаў-паліцаяў адразу разбегліся пасля нападу партызан i супраціву не аказалі).
* Дукора. Царква Узвышэння Святога Крыжа (XVIII ст.; грэка-каталіцкая)
* Мар’іна Горка. [[Царква Успення маці Божай (Мар’іна Горка)|Царква Успення маці Божай]] (1871—1940)
* [[Русаковічы (Пухавіцкі раён)|Русаковічы]]. [[Сядзіба Вейсенгофаў (Русаковічы)|Сядзіба Вейсенгофаў]].

=== СМІ ===
[[Пухавіцкія навіны]] — раённая газета Пухавіцкага раёна. Выдаецца з 1930 года ў г. Мар’іна Горка.
<center><gallery widths="150" heights="150" caption="СМІ" perrow="10">
Мар’іна Горка, будынак рэдакцыі газеты «Пухавіцкія навіны».jpg|Будынак рэдакцыі газеты «Пухавіцкія навіны»
Мар’іна Горка, таблічка рэдакцыі газеты «Пухавіцкія навіны».jpg|Таблічка рэдакцыі газеты «Пухавіцкія навіны»
</gallery></center>

== Сацыяльная сфера ==

=== Адукацыя ===
[[Файл:Пасёлак Дружны, школа.jpg|міні|справа|Сярэдняя школа № 1 п. Дружны]]
{{main|Адукацыя ў Пухавіцкім раёне}}
У 2017/2018 навучальным годзе сетка адукацыйных устаноў раёна складае 51 установай адукацыі (26 устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, 18 устаноў дашкольнай адукацыі, 3 установы дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, 1 дапаможная школа-інтэрнат, 1 цэнтр карэкцыйна-развівальнага навучання і рэабілітацыі, 1 сацыяльна-педагагічны цэнтр, 1 аздараўленчы летнік «Лясная казка»), а таксама [[Пухавіцкая дзіцяча-юнацкая спартовая школа|ДУ «Пухавіцкая спецыялізаваная дзіцяча-юнацкая спартовая школа алімпійскага рэзерву»]], ДУ "Фізкультурна-аздараўленчы цэнтр «Вікторыя», ДУ "Фізкультурна-аздараўленчы комплекс «Энергія»<ref>http://pukhovichi.minsk-region.by/ru/cotsialnaya-sfera/obrazovanie.html {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20181005022004/http://www.pukhovichi.minsk-region.by/ru/cotsialnaya-sfera/obrazovanie.html |date=5 кастрычніка 2018 }}</ref>.

* [[Праўдзінскі дзяржаўны будаўнічы прафесійны ліцэй]]
* [[Мар’інагорскі дзяржаўны аграрна-тэхнічны каледж імя У. Е. Лабанка]]

=== Ахова здароўя ===
[[Файл:Мар’іна Горка. Мар’інагорская цэнтральная раённая бальніца.jpg|міні|справа|Мар’іна Горка. Будынак ЦРБ]]
На 2018 год установа аховы здароўя «[[Мар’інагорская цэнтральная раённая бальніца]]» складася з 43 лекава-прафілактычных устаноў:

* Цэнтральная раённая бальніца.
* 1 участковая бальніца.
* 3 гарадскія лякарні.
* 1 бальніца сястрынскага догляду.
* 3 паліклінікі.
* 7 медычных амбулаторый.
* 25 фельчарска-акушэрскіх пунктаў.
* 3 здраўпункты.<ref>http://mgorka-crb.by/o-bolnice/</ref>

== Вядомыя асобы ==
[[Файл:Міхась Чарот і Анатоль Вольны.jpg|міні|справа|Анатоль Вольны (злева) і Міхась Чарот, 1925. Мінск.]]
* [[Андрэй Піліпавіч Луцэвіч]] (1919, [[Зазерка]] — 1944)— Герой Савецкага Саюза (1944).
* [[Аляксандр Сяргеевіч Лабуш]] (31.10.1945, в. [[Пухавічы (Пухавіцкі раён)]]) — акцёр тэатра і кіно.
* [[Уладзімір Вікенцьевіч Бабук|Уладзімір Бабук]] (1897, [[Навасёлкі (Пухавіцкі раён)|Навасёлкі]] — 1977) — беларускі савецкі хірург.
* [[Мікалай Якаўлевіч Баркун|Мікалай Баркун]] (1937, [[Лешніца (Пухавіцкі раён)|Лешніца]]) — [[Герой Сацыялістычнай Працы]].
* [[Васіль Сцяпанавіч Барташэвіч]] (15.10.1915, [[Узляны]] — 2009) — жывапісец, чалец Саюза мастакоў СССР.
* [[Захар Якаўлевіч Бірала]] (15.02.1906, [[Раўнаполле]]) — беларускі паэт, сатырык.
* [[Андрэй Агеевіч Блажко]] (1895, [[Харэвічы]] (цяпер у межах в. [[Дукора]])) — арганізатар і кіраўнік [[Дукорскія партызаны|дукорскіх партызан]]
* [[Таіса Бондар]] (20 лютага 1945 [[Рудзенск]] — 19 снежня 2005) — беларуская пісьменніца, перакладчыца.
* [[Глеб Анатолевіч Бонч-Асмалоўскі]] (03.11.1890 (22.10), маёнтак Блонь (цяпер вёска [[Блонь]] — савецкі [[антраполаг]] і [[археолаг]] (спецыяліст па ранняму палеаліту); этнограф (народы Крыма і Каўказа); [[геолаг]], [[доктар гістарычных навук]].
* [[Радзівон Анатолевіч Бонч-Асмалоўскі]] (1884, [[Блонь]] — 1938) — эканаміст, публіцыст.
* [[Ванда Антонаўна Буцэвіч]]
* [[Анатоль Вольны]] (1902, [[Пухавічы (Пухавіцкі раён)]]) — беларускі паэт, празаік, кінадраматург, журналіст.
* [[Васіль Гарбацэвіч]] (19.04.1893, вёска Дукарка (цяпер [[Дукора]]) — беларускі драматург, мемуарыст, педагог. Заслужаны настаўнік БССР (1947).
* [[Міхаіл Львовіч Гебелеў]] (15.10.1905, [[Узляны]] — 15.08.1942, [[Мінск]]) — адзін з кіраўнікоў падполля ў Мінску ў 1941 — 1942 гадах.
* [[Таісія Іванаўна Доўнар]] (15.10.1944, [[Шацк (Пухавіцкі раён)|Шацк]]) — беларускі юрыст, доктар юрыдычных навук, прафесар БДУ.
* [[Уладзімір Дудзіцкі]] (сапр. Уладзімір Гуцька; 1910, [[Дудзічы (Пухавіцкі раён)|в. Дудзічы]] — пасля 1976) — [[Рэпрэсіі ў БССР|рэпрэсаваны]] беларускі [[паэт]], [[Проза|празаік]], [[Публіцыстыка|публіцыст]].
* [[Аляксандр Каралевіч Ельскі]] (10.09.1916 [[Замосце (Пухавіцкі раён)|Замосце]]) — беларускі [[гісторык]], [[краязнавец]], [[публіцыст]], адзін з першых гісторыкаў [[беларуская літаратура|беларускай літаратуры]] і збіральнікаў беларускіх [[рукапіс]]аў.
* [[Міхал Ксаверы Зыгмунт Ельскі|Міхал Ельскі]] (08.10.1831, [[Дудзічы (Пухавіцкі раён)|в. Дудзічы]] — 1904) — скрыпач, кампазітар, музычны пісьменнік.
* [[Марыя Андрэеўна Жыдовіч]] ([[Дукора]]) — мовазнавец.
* [[Іосіф Іосіфавіч Жыновіч]] (14.05.1907, вёска [[Арэшкавічы (Пухавіцкі раён)|Арэшкавічы]]) — прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.
* [[Яфрэм Іванавіч Карнейчык]] (17.03.1900, [[Турын (Пухавіцкі раён)|Турын]] — 18.1.1972) — беларускі [[гісторык]].
* [[Валерый Юр’евіч Каршакевіч]] (15.02.1988, [[Мар’іна Горка]]) — беларускі [[футбол|футбаліст]].
* [[Мікалай Іванавіч Каспяровіч|Мікалай Каспяровіч]] ([[1900]], [[Ізабалёва|в. Ізабалёва]]  — [[1937]]) — [[Рэпрэсіі ў БССР|рэпрэсаваны]] беларускі [[этнограф]], [[краязнавец]], [[Лексікаграфія|лексікаграф]], [[мастацтвазнавец]] і [[літаратуразнавец]].
* [[Генадзь Якаўлевіч Кляўко]] (1931, [[Варонічы (Пухавіцкі раён)|в. Варонічы]] — 1979) — беларускі [[паэт]], [[перакладчык]], дзіцячы [[Проза|празаік]], [[журналіст]].
* [[Іван Фадзеевіч Кудзелька]] (12.12.1891, [[Рудзенск]]) — партыйны і дзяржаўны дзеяч БССР.
* [[Алесь Іванавіч Лабанок|Алесь Лабанок]] (1944, [[Мар’іна Горка]] — 2005) — беларускі [[акцёр]].
* [[Юджын Лаянс]] (01.07.1898, [[Узляны]] — 07.01.1985)— амерыканскі журналіст і пісьменнік, стрыечны брат Давіда Сарнова.
* [[Іван Сцяпанавіч Лупіновіч]] (06.06.1900, [[Шацк (Пухавіцкі раён)|Шацк]]) — беларускі вучоны, заснавальнік Беларускага геаграфічнага таварыства, доктар сельскагаспадарчых навук.
* [[Іван Леапольдавіч Лысакоўскі]] (1921, [[Талька]]) — савецкі разведчык, генерал-маёр (1971), беларускі ваенны і дзяржаўны дзеяч, намеснік старшыні КДБ БССР (1966—1979).
* [[Уладзімір Аляксандравіч Мацкевіч]] (нар. 1947, [[Мар’іна Горка]]) — беларускі ваенны і дзяржаўны дзеяч, старшыня КДБ РБ (1995—2000).
* [[Аляксандр Андрэевіч Мікульчык]] (2 (14).8.1882, [[Шацк (Пухавіцкі раён)|Шацк]]) — беларускі паэт.
* [[Аркадзь Андрэевіч Моркаўка]] (26.1.1900, [[Зазер’е (Пухавіцкі раён)|в. Зазер’е]]) — беларускі [[паэт]].
* [[Ганна Піліпаўна Назарава]] — Герой Сацыялістычнай Працы.
* [[Якуб Наркевіч-Ёдка]] (1848, [[Турын (Пухавіцкі раён)|Турын]] — 1905) — беларускі фізік, медык, біёлаг.
* [[Шмуэль Вольфавіч Нігер]] (21.06.1883, [[Дукора]]) — літаратурны крытык і публіцыст.
* [[Валянцін Цімафеевіч Мыслівец|Валянцін Мыслівец]] (1937, [[Хазянінкі]]) — пісьменнік.
* [[Макар Паслядовіч|Макар Трафімавіч Паслядовіч]] (1906—1984, в. Караваева) — беларускі пісьменнік і перакладчык.
* [[Давід Сарноў]] (27.02.1891, [[Узляны]] — 12.12.1971, Вальхала, шт. [[Нью-Ёрк (штат)|Нью-Ёрк]], [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]) — амерыканскі сувязіст і бізнесмен, адзін з заснавальнікаў радыё і тэлевяшчання ў ЗША.
* [[Аляксандр Рыгоравіч Чарвякоў]] (08.03.1892, [[Дукора]]) — беларускі і савецкі дзяржаўны дзеяч, партыйны дзеяч РКП(б) і КП(б)Б.
* [[Міхась Чарот]] (1896, [[Рудзенск]] ) — пісьменнік і грамадскі дзеяч.
* [[Валерый Паўлавіч Ярашэўскі]] ([[Дукора]]) — дзяржаўны дзеяч.
* [[Фарух Шарыпаў]] — беларускі футбаліст.
* [[Сяргей Лізуноў]] — беларускі футбаліст.
* [[Васіль Далідовіч]] — беларускі футбаліст.
* [[Дзмітрый Куняўскі]] — беларускі футбаліст.
* [[Вадзім Мігаленя]] — беларускі футбаліст.
* [[Ала Васільеўна Ралькевіч]] — беларускі палітык.
* [[Уладзімір Аляксандравіч Андросік]] (1934, в. Бор) — [[Заслужаны будаўнік БССР]] (1976).

=== Ганаровыя грамадзяне Пухавіцкага раёна ===
[[Файл:Мар’іна Горка. Ганаровыя грамадзяне Пухавіцкага раёна.jpg|міні|справа|Раённая Дошка]]
* [[Арнольд Фёдаравіч Смеяновіч]] — беларускі вучоны ў галіне нейрахірургіі.
* [[Алесь Мікалаевіч Карлюкевіч]] — міністр інфармацыі Рэспублікі Беларусь (з 2017), беларускі краязнаўца, літаратуразнаўца, журналіст. Старшыня Саюза пісьменнкаў Беларусі.
* [[Ігар Міхайлавіч Лучанок]] — беларускі кампазітар і педагог.
* [[Яўген Васілевіч Мікульчык]] — беларускі грамадскі дзеяч, генерал-лейтэнант.
* [[Валерый Уладзіміравіч Бабук]] — беларускі спартсмен, трэнер.
* [[Сяргей Пятровіч Семяняка]] — беларускі спартсмен.
* [[Анатоль Іванавіч Усенка]] — беларускі спартсмен, трэнер<ref>http://www.pukhovichi.gov.by/be/regijon/ganarovyya-gramadzyane-pukhavitskaga-rajona.html {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190503082433/http://www.pukhovichi.gov.by/be/regijon/ganarovyya-gramadzyane-pukhavitskaga-rajona.html |date=3 мая 2019 }}</ref>.

== Гл. таксама ==
* [[Ігуменскі павет]]
* [[Рудзенскі раён]]
* [[Шацкі раён (БССР)|Шацкі раён, Беларусь]]
* [[Бакштанская воласць]]
* [[Дзіцячае сяло Скобраўка]]
* [[Свіслацкае княства]]
* [[Менскае княства]]
* [[Паўстанне 1863 года ў Ігуменскім павеце]]
* [[Спіс дэпутатаў Пухавіцкага раённага Савета дэпутатаў 28-га склікання]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. — ISBN 985-01-0251-9
* Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
* Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с.
* Алесь Карлюкевіч. Літаратурная карта Пухаўчыны. Краяўзнаўчы нарыс. — Мн., Тэхнапрынт, 1999. С. 47
* Алесь Карлюкевіч. Літаратурна-краязнаўчае падарожжа па Пухавіччане: Мар’іна Горка і блізкія ваколіцы // Полымя, № 9, 2010
* Алесь Карлюкевіч. Ад зямлі, якая нарадзіла ці натхняла. — Мн., Пйто, 2001. С. 22
* Алесь Карлюкевіч. Пухавіцкія сустрэчы // Маладосць, № 6, 2010
* Алесь Карлюкевіч. І марам волю дам: літаратурная карта Пухавіччыны. — Мн., БелЭн, 2011. С. 303
* Алесь Карлюкевіч. Літаратурна-краязнаўчае падарожжа па Беларусі: Пухавіцкі край // Роднае слова, № 3,4,6,7, 2017
* Алесь Карлюкевіч. Пухавіччына: літаратурнае гняздо Беларусі. — Мн., Адукацыя і выхаванне, 2020. С. 318
* {{Крыніцы/Беларусь: энцыклапедычны даведнік (1995)|Пухавіцкі раён|608—609}}

== Спасылкі ==
{{Commonscat-inline|Puchavičy District}}
{{OSM relation|70549|Пухавіцкі раён}}
* [http://www.pukhovichi.minsk-region.by/ Пухавіцкі раённы выканаўчы камітэт] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131112235925/http://www.pukhovichi.minsk-region.by/ |date=12 лістапада 2013 }} {{ref-ru}}
* [http://www.minsk-region.gov.by/ru/region/rajony-minskoj-oblasti/pukhovichskij-rajon Пухавіцкі раён на сайце Мінскага аблвыканкама] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170717171653/http://www.minsk-region.gov.by/ru/region/rajony-minskoj-oblasti/pukhovichskij-rajon |date=17 ліпеня 2017 }} {{ref-ru}}
* [http://www.mgorka.com/ Сайт Мар’інай Горкі]
* [https://www.facebook.com/puchavicki.rajon/ Краязнаўчы праект «Пухавіцкіраён.info»*]
* [http://pukhovichi-roo.by/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemid=7/ Образование района]

{{Пухавіцкі раён}}
{{Адміністрацыйны падзел Мінскай вобласці}}
{{Навігацыйная табліца з падгрупамі
|navbar       = plain
|загаловак    = Пухавіцкі раён у гістарычных адміністрацыйных адзінках
|базавы_стыль = background-color: {{Колер|Беларусь}};
|спіс1        = {{Менская акруга|child|загаловак=Пухавіцкі раён у [[Менская акруга|Менскай акрузе]] (1924—1930)}}
|спіс2        = {{Мінская вобласць БССР|child|загаловак=Пухавіцкі раён у [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]] (з 1938)}}
}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Пухавіцкі раён| ]]
[[Катэгорыя:Раёны, утвораныя ў 1924 годзе]]