Прагляд зыходнага тэксту старонкі Рэйхсмарынэ

{{Вайсковае фарміраванне
|назва               = Рэйхсмарынэ
|арыгінал            = {{lang-de|Reichsmarine}}
|выява               = [[Выява:Flag of Weimar Republic (war).svg|300пкс]]
|гады                = [[1921]]—[[1935]]
|краіна              = {{Сцягафікацыя|Веймарская рэспубліка}}<br/>{{Сцягафікацыя|Трэці рэйх}}
|у складзе           = {{Сцяг|Германія|Рэйхсвер}} [[Рэйхсвер]]
|тып                 = [[Ваенна-марскія сілы]]
|знакі_адрознення    = [[Файл:War Ensign of Germany (Proposed 1919).svg|35пкс]]&nbsp;— сцяг Рэйхсмарынэ (1919—1921, <small>на практыцы не выкарыстоўваўся</small>)<br/>[[Файл:War Ensign of Germany 1933-1935.svg|35пкс]]&nbsp;— сцяг Рэйхсмарынэ (1933—1935)
|вядомыя_камандзіры  = [[Адольф фон Трота]]<br/>[[Ганс Цэнкер]]<br/>[[Эрых Рэдэр]]
}}
'''Рэйхсмарынэ''' ({{Lang-de|Reichsmarine}}, флот [[Рэйх]]а, «дзяржаўны флот») — афіцыйная назва [[Ваенна-марскія сілы Германіі|германскіх ваенна-марскіх сіл]] з [[1921]] па [[1935]] гады, у часы [[Веймарская рэспубліка|Веймарскай рэспублікі]] і першыя гады [[Трэці рэйх|Трэцяга рэйха]].

У 1921 годзе гэтае імя атрымалі былыя [[Германскі імперскі флот|Імператарскія ваенна-марскія сілы]] ({{Lang-de|Kaiserliche Marine}}). У 1935 годзе, праз два гады пасля прыходу да ўлады нацыстаў, ВМС Германіі атрымалі назву [[Крыгсмарынэ]] ({{Lang-de|Kriegsmarine}}, «ваенны флот»).

== Гісторыя ==

=== Канец кайзерскага флоту ===
[[Файл:War_Ensign_of_Germany_(1919–1921).svg|справа|міні|150x150пкс|Эскіз сцяга, 1919 год (не выкарыстоўваўся)]]
[[Першая сусветная вайна]] скончылася для нямецкага флоту [[Затапленне Флоту адкрытага мора|затапленнем у Скапа-Флоу]].

=== Версаль ===
Па ўмовах [[Версальскі дагавор|Версальскага мірнага дагавора]] армія і флот Германіі падлягалі рэарганізацыі. Было дазволена мець у складзе флоту наступныя караблі:
{| class="wikitable"
!Тып
!Водазмяшчэнне, т
!Галоўны калібр
!У страі
!У рэзерве
|-
|[[Лінкар]]ы
| align="center" |10 000
| align="center" |280-мм
| align="center" |6
| align="center" |2
|-
|[[Лёгкі крэйсер|Лёгкія крэйсеры]]
| align="center" |6 000
| align="center" |150-мм
| align="center" |6
| align="center" |2
|-
|[[Эскадраны мінаносец|Эсмінцы]]
| align="center" |800
| align="center" |
| align="center" |12
| align="center" |4
|-
|[[Мінаносец|Мінаносцы]]
| align="center" |200
| align="center" |
| align="center" |12
| align="center" |4
|}
Дадаткова да гэтага дазволена была некаторая колькасць малых дапаможных судоў. [[Падводная лодка|Падводныя лодкі]] і авіяцыя былі пад забаронай.

=== Стварэнне новага флоту ===

==== Пачатак ====

===== Першыя караблі =====
[[Файл:Light_Cruiser_Emden_off_the_US_West_Coast_1930.jpg|справа|міні|200x200пкс|Першы карабель новага флоту лёгкі крэйсер «Эмдэн»]]
«Інвалідны» флот, пакінуты Германіі па ўмовах Версальскага мірнага дагавора, не мог задаволіць амбіцыі ваеннага і палітычнага кіраўніцтва пасляваеннай Германіі. Выкарыстанне састарэлых караблёў было б цяжка нават пры вядзенні абарончых дзеянняў паблізу германскага ўзбярэжжа і на [[Балтыйскае мора|Балтыцы]]. Наяўнасць хай невялікага, але эфектыўнага флоту пры ўзнікненні ў Еўропе ваеннага канфлікту магло б зрабіць Германію выгадным саюзнікам — максімум, на што мог разлічваць у той час нямецкі ўрад.

Галоўным бар’ерам на шляху пабудовы новых сучасных баявых караблёў на гэтым этапе былі нават не абмежаванні Версалю (па яго ўмовах Германія магла пачаць замену старых караблёў ужо ў пачатку [[1920-я|1920-х]]), а адсутнасць сродкаў. Цяжкія эканамічныя ўмовы ў Германіі, крызіс, які прывёў да спынення многіх прамысловых прадпрыемстваў і растучае беспрацоўе разам з палітычнай няўстойлівасцю прывялі да амаль поўнага замарожвання праграмы абнаўлення флоту. Не абышлі флот бокам і палітычныя эксцэсы пачатку 20-х (у прыватнасці, з-за абвінавачванняў ва ўдзеле ў [[Капаўскі путч|капаўскім путчы]] быў вымушаны падаць у адстаўку галоўнакамандуючы флотам [[адмірал]] [[Адольф фон Трота]]), што таксама не спрыяла росту прэстыжу флоту.

Першы карабель, лёгкі крэйсер «[[Эмдэн (крэйсер)|Эмдэн]]» (наўзамен старога «[[Ніёбе (крэйсер)|Ніёбе]]»), быў закладзены ў 1921 годзе. Праектаванне новага карабля ва ўмовах жорсткіх фінансавых абмежаванняў было немагчымым, таму пры пабудове выкарыстоўвалі праектную дакументацыю апошняга крэйсера, пабудаванага пры кайзеры. Фактычна гэта быў крэйсер тыпу «Кёнігсберг II»<ref name="tul">{{кніга
|аўтар        = Т. Тулейя, Д. Вудворд
|частка       = Приложение 1. Война на Северной Атлантике: теория
|загаловак    = Сумерки морских богов. Битва за Северную Атлантику
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = 
|выдавецтва   = 
|год          = 
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 
|серыя        = 
|isbn         = 
}}</ref>, аднак яго спуск на ваду ў 1925 годзе стаў для флоту падзеяй, знамянуючым вяртанне яго ранейшага статусу. Адразу пасля гэтага былі закладзены лёгкія крэйсеры серыі «K», ужо арыгінальнай распрацоўкі.

===== Пошук шляхоў развіцця флоту =====
У галіне тэорыі вайны на моры таксама вялася праца. Канцэпцыя выкарыстання флоту ў час Першай сусветнай вайны была падвергнутая дбайнаму крытычнага аналізу. Да вайны ў асяроддзі кіраўніцтва флотам, уключаючы адмірала [[Альфрэд фон Тырпіц|Тырпіца]], панавалі ідэі амерыканскага адмірала Альфрэда Мэхэна, апублікаваныя ў працы «Уплыў марскі сілы на гісторыю». У іх развівалася думка аб дамінуючай значэнні марскіх камунікацый для заваёвы марскога панавання, асаблівая роля пры гэтым адводзілася бітвы як вырашальнага моманту ў проціборстве флатоў.

У ходзе баявых дзеянняў у Першую сусветную вайну аднак высветлілася, што брытанскаму флоту для кантролю суднаходных шляхоў дастаткова было ўсталяваць далёкую блакаду Германіі, у той час як кайзераўскі флот, не маючы развітай сістэмы базіравання, мог дзейнічаць толькі ў абмежаванай прасторы Паўночнага мора і Балтыкі. Вялікую негатыўную ролю адыграла таксама асабліва кантынентальнае мысленне нямецкага вайсковага кіраўніцтва і стаўленне да флоту як да другараднага віду ўзброеных сіл, які не ўлічваўся ў вялікай стратэгіі.

Працы Вольфганга Вегенера аб неабходнасці стварэння акіянскага флоту з развітой сістэмай баз (у Нарвегіі і Францыі) для вядзення вайны на камунікацыях і ваеннага саюза з [[Злучаныя Штаты Амерыкі|Амерыкай]]<ref name="wegener">''В. Вегенер'' «Стратегия мировой войны», 1926.</ref> і Гроаса, дзе тэзісы аб вызначальнай ролі марской бітвы спалучаліся з ідэямі аб неабходнасці агульнай стратэгіі арміі і флоту<ref name="groos">''О. Гроос'' «Учение о морской войне в свете опыта мировой войны», 1928.</ref>, хоць і не сталі вызначальнымі, але выкліканая імі дыскусія шмат у чым аказала ўплыў на развіццё флоту<ref name="belli">{{кніга
|аўтар        = В. А. Белли, К. В. Пензин 
|частка       = 
|загаловак    = Боевые действия в Атлантике и на Средиземном море. 1939—1945 гг
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = 
|выдавецтва   =  
|год          = 
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 
|серыя        =
|isbn         = 
}}</ref><ref name="porten2">{{кніга
|аўтар        = Э. Портен
|частка       = 
|загаловак    = Германский флот во Второй мировой войне
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = 
|выдавецтва   = 
|год          = 
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 
|серыя        = 
|isbn         = 
}}</ref>.

==== «Кішэнныя лінкары» ====
[[Файл:Admiral_Scheer_in_Gibraltar.jpg|міні|200x200пкс|«Кішэнны лінкар» «Адмірал Шэер»]]

==== Абыход Версальскага дагавора ====

===== Таемнае фінансаванне =====
На сакрэтныя мерапрыемствы ў інтарэсах ВМФ выкарыстоўваліся сродкі з так званых «чорных фондаў». Яны фармаваліся ў абыход бюджэту — напрыклад, ад рэалізацыі ваенных лішкаў або з сум, прызначаных для абароны [[Рурская вобласць|Рурскай вобласці]]. Сродкі ішлі на фінансаванне праектаў па пераўзбраенні, у прыватнасці на пабудову тарпедных катараў і тральшчыкаў. Іншым праектам была праграма будаўніцтва падводных лодак за мяжой. Калі гэта выявілася ў 1928 годзе (так званая «{{Не перакладзена 5|Справа Ломана||de|Lohmann-Affäre (Weimarer Republik)}}»<ref>Капітан 1-га рангу Вальтэр Ломан быў адным з арганізатараў гэтых махінацый. Апроч іншага, фінансавалася стварэнне прапагандысцкіх фільмаў; прычынай скандалу сталі адкрыцці звольненага дырэктара кінастудыі, апублікаваныя ў друку.</ref>), у адстаўку былі вымушаныя падаць міністр абароны д-р [[Ота Геслер|Геслер]] і камандуючы ВМС адмірал [[Ганс Цэнкер|Цэнкер]].

З прыходам новага камандуючага флотам, адмірала [[Эрых Рэдэр|Рэдэра]], артыкулы, якія парушаюць ўмовы Версальскага мірнага дагавора, з дапамогай чыноўнікаў Дзяржаўнага Казначэйства і членаў бюджэтнага камітэта [[Рэйхстаг (Веймарская рэспубліка)|Рэйхстага]] былі «легалізаваныя» — уключаны ў бюджэт як «сакрэтныя».

===== Падводныя лодкі =====
Для захавання патэнцыялу падводнага флоту, які добра праявіў сябе ў вайне, кіраўніцтва Рэйхсмарынэ ў 1922 годзе набыло праз падстаўных асоб (канцэрн «Дэшымаг») галандскую фірму «Караблебудаўнічае канструктарскае бюро» ({{Lang-nl|Ingenieurskaantor voor Scheepsbouw, IvS}}), якая займалася праектаваннем караблёў. Яе штат быў дапоўнены нямецкімі спецыялістамі, як грамадзянскімі, так і звольненымі ў запас афіцэрамі флоту. У 1920-х гадах па заказах іншых дзяржаў было спраектавана некалькі тыпаў падводных лодак, гэтыя праекты пасля ляглі ў аснову караблебудаўнічай праграмы ў самой Германіі. Так былі пабудаваныя 750-тонная падводная лодка [[Е-1]] у [[Іспанія|Іспаніі]] і 250-тонная падводная лодка «Весіка» у [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. Распрацаваны праект 750-тонай падлодкі быў выкарыстаны пры стварэнні савецкіх лодак [[Падводныя лодкі тыпу «Сярэдняя»|тыпу «З»]] і паслужыў асновай для распрацоўкі нямецкіх лодак [[Падводныя лодкі тыпу IX|тыпу IX]], а фінская субмарына стала прамой папярэдніцай нямецкіх малых лодак [[Падводныя лодкі тыпу ІІ|тыпу II]].

У 1933 годзе ў Германіі была створана «Школа супрацьлодкавай абароны» ({{Lang-de|Unterseebootsabwehrschule, UAS}}), якая служыла таксама і для падрыхтоўкі асабовага складу будучага падводнага флоту. Першыя ўласныя падводныя лодкі, [[Падводныя лодкі тыпу ІІ|тыпу IIA]], былі закладзены за мяжой і ў разабраным выглядзе ва ўмовах найстрогай сакрэтнасці на пачатку [[1935]] года дастаўлены ў Германію (былі уведзены у строй адначасова з падпісаннем Лонданскага марскога пагаднення, які адмяніў гэтае абмежаванне).

===== Марская авіяцыя =====
Калі ў 1928 годзе ўрад санкцыянаваў набыццё для патрэб узброеных сіл некалькіх самалётаў («для эксперыментальных мэтаў»), кіраўніцтва флоту змагло атрымаць некалькі гідрапланаў. Абмежаванні Версалю прадугледжвалі для флоту наяўнасць некаторай колькасці супрацьпаветраных гармат, і самалёты былі атрыманы ў якасці «аб’ектаў для навучальных стрэльбаў». Усе работы па развіццю марской авіяцыі адбываліся ў абстаноўцы сакрэтнасці, спецыяльна для гэтага была створана падстаўная арганізацыя пад назвай «Авіяцыйныя паслугі». Па праграме ваенна-марскога флоту праходзіла навучанне пілотаў грамадзянскай авіяцыі, праектаваліся самалёты, распрацоўвалася радыёабсталяванне для іх. У 1933 годзе гэтая дзейнасць была згорнута (пасля перадачы ўсёй авіяцыі [[Герман Вільгельм Герынг|Герынгу]]).

=== Лонданскае марское пагадненне ===
У лістападзе 1932 года міністр абароны [[Курт фон Шлейхер|фон Шлейхер]] зацвердзіў доўгатэрміновую праграму мадэрнізацыі флоту, па якой планавалася будаўніцтва надводных караблёў, а таксама стварэнне арганізацыйных перадумоў для будаўніцтва падводных лодак і марской авіяцыі. Урад Гітлера, які прыйшоў праз некалькі месяцаў да ўлады, цалкам пераняў гэтыя планы.

[[16 сакавіка]] [[1935]] года Гітлер заявіў аб дэнансацыі абмежавальных артыкулаў Версальскага дагавора, што натуральным чынам выклікала негатыўную рэакцыю з боку [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] і [[Францыя|Францыі]]. У ходзе далейшых англа-германскіх кансультацый нямецкі бок прапанаваў абмежаваць уласны флот 35 % ад брытанскага. Гэтая ініцыятыва знайшла станоўчы водгук з боку Вялікабрытаніі, так як тэрмін дзеяння Вашынгтонскіх пагадненняў 1922 года ўжо мінаў, і падоўжыць іх ужо не ўяўлялася магчымым. Брытанскі ўрад быў вымушана заключаць сепаратныя пагадненні з іншымі марскімі дзяржавамі.

[[18 чэрвеня]] [[1935]] года дагавор паміж Вялікабрытаніяй і Германіяй быў падпісаны. Па яго ўмовах Германія добраахвотна абмяжоўвала свой флот па надводным караблям 35 % (па кожным класе асобна) ад брытанскага (уключаючы флаты краін [[Садружнасць нацый|Садружнасці]]) па водазмяшчэнні, па падводным лодкам — 45 %, прычым пры своечасовым апавяшчэнні танаж падводных лодак мог быць павялічаны да 100 % ад англійскага за кошт іншых класаў караблёў (у 1938 годзе так і было зроблена).

Для Германіі на момант падпісання гэта азначала (сумарны танаж па класах караблёў):

* Лінкары — 184 000 т
* [[Авіяносец|Авіяносцы]] — 47 000 т
* Цяжкія крэйсеры — 51 000 т
* Лёгкія крэйсеры — 67 000 т
* Эсмінцы — 52 000 т
* Падводныя лодкі — 23 700 т

Водазмяшчэнне лінкараў было абмежавана 35 000 т (як у Вялікабрытаніі — патрабаванне Вашынгтонскіх пагадненняў). Дадаткова да дамовы Германія праз год, [[3 верасня]] [[1936]] года, падпісала Лонданскі пратакол па падводным лодкам (абавязацельства выкарыстоўваць падводныя лодкі выключна ў рамках прызавога права).

[[9 ліпеня]] [[1935]] года ў Германіі было абвешчана аб новай караблебудаўнічай праграме.

На працягу 1935 года планавалася пачаць будаўніцтва:
* 2 лінкараў (водазмяшчэннем 26 000 т з гарматамі калібрам 283-мм)
* 2 крэйсераў (10 000 т, 203-мм)
* 16 эсмінцаў (1625 т, 127-мм, большая частка ўжо была закладзеная ў 1934—1935 гадах)
* 28 падводных лодак (20 × 250-тонных (некалькі з іх да таго часу ўжо было пабудавана), 6 × 500-тонных, 2 × 750-тонных)

У наступным годзе павінны былі быць закладзены дадатковыя лінкары і [[авіяносец]].

== Ваенная дактрына ==
[[Файл:Karte_des_Deutschen_Reiches,_Weimarer_Republik-Drittes_Reich_1919–1937.svg|справа|міні|200x200пкс|Карта Германіі пасля Першай сусветнай вайны]]
У выніку тэрытарыяльных змяненняў, якія адбыліся ў Еўропе пасля заканчэння Першай сусветнай вайны, у якасці натуральных праціўнікаў Германіі разглядаліся [[Польшча]] і звязаная з ёй саюзніцкім дагаворам Францыя. Прычынай гэтага былі так званы «[[Польскі калідор]]», які аддзяліў [[Усходняя Прусія|Усходнюю Прусію]] ад астатняй Германіі, і досыць нявызначаны статус [[Гданьск|Данцыга]] — «вольнага горада», тэрыторыі, якая знаходзілася пад кіраваннем [[Ліга Нацый|Лігі Нацый]] і населенай пераважна этнічнымі немцамі. Пагроза захопу Польшчай Данцыга і Усходняй Прусіі знаходзіла ўскоснае пацверджанне ростам узброеных сіл Польшчы і маючымся прэцэдэнтам — захопам [[Клайпеда|Мемеля]] літоўскімі і [[Вільнюс|Вільні]] польскімі войскамі ў 1922 годзе.

Зыходзячы з сітуацыі, якая склалася, кіраўніцтва ўзброенымі сіламі ў 1920-х гадах планавала наступныя варыянты вядзення баявых дзеянняў (у дачыненні да флоту)<ref name="raeder_doctr">{{кніга
|аўтар        = Э. Редер
|частка       = 
|загаловак    = Гросс-адмирал. Воспоминания командующего ВМФ Третьего рейха. 1935—1943 
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = 
|выдавецтва   = 
|год          = 
|том          = 
|старонкі     = 185—187
|старонак     = 
|серыя        = 
|isbn         = 
}}</ref>:

* '''Заходні абарончы варыянт.''' У выпадку нападу Польшчы на Данцыг і Усходнюю Прусію флот павінен быць нанесці ўдар у напрамку [[Гдыня|Гдыні]], дзейнічаючы супраць берагавых абарончых збудаванняў. Меркавалася таксама блакаваць порт Гдыні пастаноўкай мінных загарод.
* '''Балтыйскі абарончы варыянт.''' Дадзены варыянт разглядаў дзеянні супраць сумеснага флоту Польшчы і Францыі і абарону балтыйскага ўзбярэжжа. Планавалася закрыць уваход у [[Балтыйскае мора]] лёгкімі сіламі флоту і міннымі пастаноўкамі.
* '''Варыянт абароны германскага гандлю.''' Разглядаўся паўнавартасны ўдзел Францыі ў вайне супраць Германіі. Галоўным прыярытэтам флоту ў гэтым выпадку было аказанне дапамогі нямецкаму гандлёваму суднаходству з выкарыстаннем «кішэнных лінкараў».

Пазней у лік магчымых супернікаў на Балтыцы быў ўключаны [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]. Ва ўсіх варыянтах абавязковай умовай лічыўся нейтралітэт Вялікабрытаніі, вядзенне баявых дзеянняў супраць брытанскага флоту не разглядалася аж да 1938 года.

== Арганізацыя і склад флоту ==

=== Арганізацыйная структура ВМФ Германіі ===
Структура камандавання флотам у міжваенны перыяд змянялася. У [[1930-я|1930-х]] яна выглядала наступным чынам:

Іерархія камандавання<ref name="plat">{{кніга
|аўтар        = А. В. Платонов, Ю. В. Апальков
|частка       = 
|загаловак    = Боевые корабли Германии 1939—1945
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = 
|выдавецтва   = 
|год          = 
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 
|серыя        =
|isbn         = 
}}</ref>:
* Упраўленне ВМФ (''Marineleitung'')
** Агульнае марское ўпраўленне (''Allgemeine Marineamt'')
** Адміністрацыйнае ўпраўленне (''Marineverwaltungsamt'')
** Упраўленне узбраенняў (''Marinewaffenamt'')
** Упраўленне канструкцый (''Marinekonstruktionsamt'')

=== Камандаванне флотам (''Flottenkommando'') (Кіль) ===
* Камандуючы лінейнымі караблямі (''Befehlshaber der Linienschiffe'') (база ў [[Вільгельмсгафен]]е)
** Лінейны карабель [[SMS Schlesien (1906)|Сілезія]] (Флагманскі карабель лінейных караблёў)
** Лінейны карабель [[SMS Hannover (1905)|Гановер]]
** Лінейны карабель [[SMS Schleswig-Holstein (1906)|Шлезвіг-Гальштэйн]] (Флагманскі карабель Рэйхсмарынэ)
** Лінейны карабель [[SMS Hessen|Гесэн]]
* Камандуючы разведвальнымі сіламі (''Befehlshaber der Aufklärungsstreitkräfte'') (база ў [[Кіль (горад)|Кілі]])
** Лёгкі крэйсер [[Königsberg (1927)|Кёнісгберг]] (Флагманскі карабель разведвальных сіл)
** Лёгкі крэйсер [[Emden (1925)|Эмдэн]]
** Лёгкі крэйсер [[Leipzig (1929)|Ляйпцыг]]
** Лёгкі крэйсер [[Köln (1928)|Кёльн]]
** 1-я флатылія мінаносцаў (''I. Torpedobootsflottille'') ([[Свінауйсце|Свінэмюндэ]])
*** Мінаносец [[Möwe (мінаносец)|Чайка]]
*** Мінаносец [[Greif (мінаносец)|Грыфон]]
*** Мінаносец [[Seeadler (мінаносец)|Арлан]]
*** Мінаносец [[Albatros (мінаносец)|Альбатрос]]
*** Мінаносец [[Kondor (мінаносец)|Кондар]]
*** Мінаносец [[Falke (мінаносец)|Сокал]]
** 2-я флатылія тарпедных катэраў (''II. Torpedobootsflottille'') (Вільгельмсгафен)
*** Мінаносец [[Wolf (мінаносец)|Воўк]]
*** Мінаносец [[Iltis (мінаносец)|Тхор]]
*** Мінаносец [[Jaguar (мінаносец)|Ягуар]]
*** Мінаносец [[Leopard (мінаносец)|Леапард]]
*** Мінаносец [[Luchs (мінаносец)|Рысь]]
*** Мінаносец [[Tiger (мінаносец)|Тыгр]]
** 1-я флатылія тральшчыкаў (''1. Minensuchhalbflottille'') (Кіль)

=== Камандаванне Марской станцыяй Паўночнага мора ===
* Дывізіёны марской артылерыі (''Marineartillerieabteilungen'') у Кілі, Свінэмюндэ і [[Балтыйск|Пілау]]
* Аўтамабільнае падраздзяленне (''Fahrzeugverband'') у Кілі
* Берагавая разведка (''Küstennachrichtenwesen'')
* Інспекцыя марской адукацыі (''Inspektion des Bildungswesens der Marine'')
* Тарпедна-мінная інспекцыя (''Inspektion des Torpedo — und Minenwesens'')

=== Камандаванне Марской станцыяй Балтыйскага мора ===
* Дывізіёны марской артылерыі (''Marineartillerieabteilungen'') у Вільгельмсгафене, Куксгафене і Эмдэне
* Аўтамабільнае падраздзяленне (''Fahrzeugverband'')
* Берагавая разведка (''Küstennachrichtenwesen'')
* Інспекцыя марской артылерыі (''Inspektion der Marineartillerie'')
* Інспекцыя марскіх дэпо (''Marinedepotinspektion'')

=== Склад флоту ===

==== Караблі, пакінутыя Германіі пасля вайны ====

===== Лінкары (браняносцы) =====
[[Файл:Schlesien_and_Schleswig-Holstein.jpg|справа|міні|200x200пкс|Лінкары «Шлезіен» і «Шлезвіг-Гальштэйн», 1930 год]]
* [[Браняносцы тыпу «Дойчланд»|Тып «Дойчланд»]](прэ-дредноўты):
** «[[Лінкор «Шлезіен»|Шлезіен]]» — уведзены ў строй у 1908 г.
** «[[Шлезвіг-Гальштэйн (лінкар)|Шлезвіг-Гальштэйн]]» — уведзены ў строй у 1908 г.
** «Гановер»
* [[Браняносцы тыпу «Браўншвейг»|Тып «Браўншвейг»]]:
** «Браўншвейг»
** «Эльзас»
** «Гесэн»
** «Лотрынген»
** «Пройсэн»
* Тып «Вітэльсбах»:
** «Цэрынген»

===== Лёгкія крэйсеры =====
* [[Бронепалубные крэйсера тыпу «Газелле»|Тып «Газеле»]]:
** «[[Ніёбе (крэйсер)|Ніёбе]]» (раззброены, у рэзерве) — уведзены ў строй у 1900 годзе, прададзены [[Каралеўства Югаславія|Югаслаўскаму каралеўству]] ў 1925 годзе.
** «[[SMS Nymphe (1900)|Німфе]]»
** «Тэтыс»
** «Амазоне»
** «Медуза»
** «Аркона»
* Тып «Брэмен»:
** «Гамбург»
** «[[SMS Berlin (1903)|Берлін]]»

===== Малыя караблі =====
* 12 мінаносцаў тыпу V-1
* 18 мінаносцаў тыпу S-138
* 4 тарпедныя катары тыпу «LM»
* 38 тральшчыкаў тыпу «M»
* 8 малых тральшчыкаў тыпу «FM»
* [[Кананерская лодка]] «Пантэра»

==== Караблі новай пабудовы (1920—1935) ====

===== Цяжкія крэйсеры =====
* Тып «[[Цяжкія крэйсеры тыпу «Дойчланд»|Дойчланд]]» («кішэнныя лінкары»):
** «[[Цяжкі крэйсер «Дойчланд»|Дойчланд]]» — уведзены ў строй у 1933 г.
** «[[Цяжкі крэйсер «Адмірал Шэер»|Адмірал Шэер]]» — уведзены ў строй у 1934 г.
** «[[Цяжкі крэйсер «Адмірал граф Шпее»|Адмірал граф Шпее]]» — закладзены ў 1932 г., уведзены ў строй у 1936 г.

===== Лёгкія крэйсеры =====
* Тып «Эмдэн»:
** «[[Emden (1925)|Эмдэн]]» — уведзены ў строй у 1925 годзе.
* Тып [[Лёгкія крэйсера тыпу «K»|«K»:]]
** «[[Кёнігсберг (крэйсер)|Кёнігсберг]]» — уведзены ў строй у 1927 годзе.
** «[[Карлсруэ (крэйсер)|Карлсруэ]]» — уведзены ў строй у 1927 годзе.
** «[[Кёльн (крэйсер)|Кёльн]]» — уведзены ў строй у 1928 годзе.
* Тып «Ляйпцыг»:
** «[[Лёгкі крэйсер «Ляйпцыг» (1931)|Ляйпцыг]]» — уведзены ў строй у 1929 годзе.
** «[[Лёгкі крэйсер «Нюрнберг» (1935)|Нюрнберг]]» — уведзены ў строй у 1934 годзе.

===== Малыя караблі =====
* 6 мінаносцаў тыпу «Мёве»
* 6 мінаносцаў тыпу «Ільціс»
* 13 тарпедных катараў тыпаў S-1, S-2, S-6, S-10 (1930—1935)
* Вучэбна-артылерыйскія караблі «[[Брэмзе (карабель)|Брэмзе]]» і «[[Брумер (карабель)|Брумер]]» (фактычна мінныя загараджальнікі).
Акрамя таго, у 1934—1935 гадах былі закладзены першыя эсмінцы (тып «1934»), якія ўступілі ў строй у 1937 годзе.

=== Галоўнакамандуючыя ===
[[Файл:Erich_Raeder.jpg|міні|195x195пкс|Грос-адмірал Эрых Рэдэр]]
* Віцэ-адмірал [[Адольф фон Трота]] (да сакавіка 1920)
* Контр-адмірал [[Уільям Міхаэліс]] (сакавік — жнівень 1920)
* Адмірал [[Паўль Бенке]] (верасень 1920 — верасень 1924)
* Адмірал [[Ганс Цэнкер]] (кастрычнік 1924 — верасень 1928)
* Адмірал [[Эрых Рэдэр]] (з кастрычніка 1928, затым галоўнакамандуючы [[Крыгсмарынэ]] да 1943 года)

== Званні ==
; Сцяг-афіцэры
* [[Грос-адмірал]] (''Großadmiral'')
* [[Генерал-адмірал]] (''Generaladmiral'')
* [[Адмірал]] (''Admiral'')
* [[Віцэ-адмірал]] (''Vizeadmiral'')
* [[Контр-адмірал]] (''Konteradmiral'')
* [[Камандор]] (''Kommodore'')

; Штабс-афіцэры
* [[Капітан 1-га рангу|Капітан мора]] (''Kapitän zur See'')
* [[Капітан 2-га рангу|Капітан фрэгата]] (''Fregattenkapitän'')
* [[Капітан 3-га рангу|Капітан карвета]] (''Korvettenkapitän'')

; Обер-афіцэры
* [[Капітан-лейтэнант]] (''Kapitänleutnant'')
* [[Старшы лейтэнант]] (''Oberleutnant zur See'')
* [[Лейтэнант|Марскі лейтэнант]] (''Leutnant zur See'')

; Мічманы
* [[Мічман|Старшы прапаршчык мора]] (''Oberfähnrich zur See'')
* [[Мічман|Прапаршчык мора]] (''Fähnrich zur See'')
* [[Курсант|Марскі кадэт]] (''Seekadett'')

; Унтэр-афіцэры
* [[Штабс-боцман]] (''Stabsbootsmann'')
* [[Обер-боцман]] (''Oberbootsmann'')
* [[Боцман]] (''Bootsman'')
* [[Обер-маат]] (''Obermaat'')
* [[Маат (званне)|Маат]] (''Maat'')

; Радавыя
* [[Матрос-штабс-яфрэйтар]] (''Matrosenstabsgefreiter'')
* [[Матрос-обер-яфрэйтар]] (''Matrosenobergefreiter'')
* [[Старшы матрос|Матрос-яфрэйтар]] (''Matrosengefreiter'')
* [[Матрос]] (''Matrose'')

== Гл. таксама ==
* [[Германскі імперскі флот|Кайзерліхмарынэ]]
* [[Крыгсмарынэ]]
* [[Версальскі дагавор|Версальскі мірны дагавор]]
* [[Веймарская рэспубліка]]
* [[Рэйхсвер]]

== Заўвагі ==
{{Reflist}}

== Літаратура ==
* {{кніга
|аўтар        = Ф. Руге
|частка       = 
|загаловак    = Война на море, 1939—1945
|арыгінал     = 
|спасылка     = http://www.ozon.ru/context/detail/id/1280880/
|выданне      = 
|месца        = СПб.
|выдавецтва   = Полигон
|год          = 2002
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 392
|серыя        = Военно-историческая библиотека
|isbn         = 5-89173-027-8
}}
* {{кніга
|аўтар        = Э. Редер
|частка       = 
|загаловак    = Гросс-адмирал. Воспоминания командующего ВМФ Третьего рейха. 1935—1943 
|арыгінал     = 
|спасылка     = http://www.ozon.ru/context/detail/id/1705414/
|выданне      = 
|месца        = М.
|выдавецтва   = Центрполиграф
|год          = 2004
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 489
|серыя        = За линией фронта. Мемуары
|isbn         = 5-9524-1014-6
}}
* {{кніга
|аўтар        = Т. Тулейя, Д. Вудворд
|частка       = 
|загаловак    = Сумерки морских богов. Битва за Северную Атлантику
|арыгінал     = 
|спасылка     = http://www.ozon.ru/context/detail/id/941039/
|выданне      = 
|месца        = М.
|выдавецтва   = АСТ
|год          = 2001
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 640
|серыя        = Военно-историческая библиотека
|isbn         = 5-17-010655-6
}}
* {{кніга
|аўтар        = Э. Портен
|частка       = 
|загаловак    = Германский флот во Второй мировой войне
|арыгінал     = 
|спасылка     = http://www.ozon.ru/context/detail/id/139786/
|выданне      = 
|месца        = Екатеринбург
|выдавецтва   = Зеркало
|год          = 1997
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 240
|серыя        = Морские битвы крупным планом
|isbn         = 
}}
* {{кніга
|аўтар        = А. В. Платонов, Ю. В. Апальков
|частка       = 
|загаловак    = Боевые корабли Германии 1939—1945
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = 
|выдавецтва   = 
|год          = 
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 
|серыя        =
|isbn         = 
}}
* {{кніга
|аўтар        = В. Франк
|частка       = 
|загаловак    = Морские волки. Германские подводные лодки во Второй мировой войне
|арыгінал     = 
|спасылка     = http://www.ozon.ru/context/detail/id/1403236/
|выданне      = 
|месца        = М.
|выдавецтва   = Центрполиграф
|год          = 2004
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 336
|серыя        =
|isbn         = 5-9524-0330-1
}}
* {{кніга
|аўтар        = В. А. Белли, К. В. Пензин 
|частка       = 
|загаловак    = Боевые действия в Атлантике и на Средиземном море. 1939—1945 гг
|арыгінал     = 
|спасылка     = 
|выданне      = 
|месца        = М.
|выдавецтва   = Воениздат 
|год          = 1967
|том          = 
|старонкі     = 
|старонак     = 
|серыя        =
|isbn         = 
}}

== Спасылкі ==
* [http://ship.bsu.by Сайт «Энциклопедия кораблей»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150502194723/http://ship.bsu.by/ |date=2 мая 2015 }}{{Ref-ru}}
* [http://www.battleships.spb.ru Сайт «Боевые корабли мира»]{{Ref-ru}}

[[Катэгорыя:Ваенна-марскія сілы гістарычных дзяржаў]]
[[Катэгорыя:Веймарская рэспубліка]]
[[Катэгорыя:Ваенна-марскі флот Германіі]]