Перайсці да зместу

Хірон

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Хірон
Χείρων
Хірон навучае Ахіла ігры на ліры
Хірон навучае Ахіла ігры на ліры
Міфалогія Старажытнагрэчаская міфалогія
Тлумачэнне імя Рука
Пол мужчынскі пол
Бацька Кронас
Маці Філіра
Браты і сёстры Зеўс і Dolops[d]
Жонка Харыкло
Дзеці Гіпа
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Хіро́н (стар.-грэч.: Χείρων, Хейрон, «рука») у старажытнагрэчаскай фесалійскай міфалогіі[1] — кентаўр, сын Кронаса і Філіры[2], першапачаткова надзелены неўміручасцю. Гесіёду прыпісвалася паэма «Навучанні Хірона»[3]. Яго жонкай была Харыкло, а дачкой — Гіпа.

У адрозненне ад большасці кентаўраў, якія славіліся буянствам, схільнасцю да п'янства і варожасцю да людзей, Хірон быў мудрым і добрым. Ён жыў на гары Пеліёне. Быў вучнем Апалона і Артэміды. У сваю чаргу вучыў вельмі шматлікіх герояў — Ясона (для падарожжа якога стварыў першы нябесны глобус), а таксама Дыяскураў, Ахіла[4] (які лічыўся яго нашчадкам), якога ён карміў ільвіным мясам, магчыма, Арфея і іншых. Навучаў медыцынскаму мастацтву Асклепія[5] і Патрокла[6], а паляўнічаму — Актэона. Удзельнік індыйскага паходу Дыяніса[7]. Падарыў Пелею дзіду з ясеню[8].

Быў асабістым сябрам Геракла. Абхоплены каханнем, да яго прыйшоў Геракл і жыл у пячоры[9]. Быў смяротна паранены атручанай стралой, выпадкова пушчанай Гераклам. Або Геракл ненаўмысна паразіў яго выстралам з лука[10], параніўшы яго ў калена, або яго нагу зачапіла выпушчаная ім страла Геракла[11]. Паводле некаторых аўтараў, ён пасяліўся ў Малеі, дзе загінуў ад стралы Геракла[12]. Малея — гэта або мыс у Лаканіцы, або горад у Фесаліі.

Зведаўшы страшныя пакуты, адмовіўся ад сваёй неўміручасці, перадаўшы яго Праметэю.

Змешчаны на небе ў выглядзе сузор’я Кентаўра[13], ці Стральца.

Зноскі

  1. Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.593; Гл. Титаномахия, фр.11 Бернабе; Псеўда-Апаладор. Міфалагічная бібліятэка I 2, 4; II 5, 4.11; III 4, 4; 10, 3; 13, 3.5-6.8
  2. Тытанамахія, фр.6 Іўлін-Уайт; Псеўда-Апаладор. Міфалагічная бібліятэка I 2, 4
  3. фр.283-285 М.-У.
  4. Гарацый. Эподы 13, 11-18
  5. Гамер. Іліяда IV 219
  6. Гамер. Іліяда XI 832
  7. Нон. Дзеянні Дыяніса XIV 51
  8. Гамер. Іліяда XVI 143; XIX 390; Стасін. Кіпрыі, фр.5 Іўлін-Уайт
  9. Псеўда-Эратасфен. Катастэрызмы 40
  10. Дыядор Сіцылійскі. Гістарычная бібліятэка IV 12, 8
  11. Авідзій. Фасты V 398
  12. Псеўда-Апаладор. Міфалагічная бібліятэка II 5, 4
  13. Псеўда-Эратасфен. Катастэрызмы 40; Гігін. Астраномія II 38, 1