Чатырнаццатая папраўка да Канстытуцыі ЗША

Чатырнаццатая папраўка рэгламентуе выбарчую сістэму Злучаных Штатаў і пашырае правы грамадзян. Ратыфікавана 9 чэрвеня 1868 г.

Тэкст папраўкі

Раздзел 1. Усе асобы, народжаныя або натуралізаваныя ў Злучаных штатах і падпарадкаваныя іх юрысдыкцыі, з'яўляюцца грамадзянамі Злучаных Штатаў і таго штата, дзе яны пражываюць. Ніводзін штат не павінен выдаваць ці ўжываць законы, якія абмяжоўваюць прывілеі і льготы грамадзян Злучаных Штатаў; штат не можа пазбаўляць каго-небудзь жыцця, свабоды ці маёмасці без належнай прававой працэдуры; не можа адмаўляць асобе ў межах сваёй юрысдыкцыі ў аднолькавай абароне на аснове законаў.

Раздзел 2. Месцы ў Палаце прадстаўнікоў размяркоўваюцца паміж асобнымі штатамі паводле колькасці іх насельніцтва, у якую ўваходзяць усе жыхары кожнага штату, выключаючы не абкладзеных падаткам індзейцаў. Але, калі пры правядзенні выбараў Прэзідэнта і Віцэ-прэзідэнта Злучаных Штатаў, прадстаўнікоў у Кангрэс, службовых асоб выканаўчай ці судовай улады штату, або членаў легіслатуры штату, ў праве голасу будзе адмоўлена каму-небудзь з жыхароў мужчынскага полу якія дасягнулі ўзросту дваццаці аднаго года і якія з'яўляюцца грамадзянамі Злучаных Штатаў, або гэта права будзе абмежавана па якіх-небудзь іншых заснаваннях, за выключэннем удзелу ў мяцяжы ці ў іншым злачынстве, то норма прадстаўніцтва ад гэтага штату павінна быць паменшана ў той прапорцыі, у якой лічба такіх грамадзян мужчынскага полу суадносіцца з агульнай лічбай грамадзян мужчынскага полу гэтага штата, дасягнуўшых дваццаці аднаго года.

Раздзел 3. Ніводная асоба не можа быць сенатарам ці прадстаўніком у Кангрэсе, ці выбаршчыкам Прэзідэнта і Віцэ-прэзідэнта, або займаць якую-небудзь пасаду, грамадзянскую ці вайсковую, фэдэральнага ўзроўню, ці на якім-небудзь штатам, калі яно ў якасці члена Кангрэса ці службовай асобы Злучаных Штатаў, або члена легіслатуры якога-небудзь штату, або службовай асобы выканаўчай ці судовай улады штату, раней прыняўшы прысягу, што будзе падтрымваць Канстытуцыю Злучаных Штатаў, пасля ўдзельнічала у мяцяжы супраць Злучаных Штатаў, або аказвала дапамогу ці падтрымку іх ворагам. Але Кангрэс можа дзвюма трацінамі галасоў кожнай з палат ліквідаваць такое абмежаванне.

Раздзел 4. Правамернасць дзяржаўнага абавязку Злучаных Штатаў, прызнанага законам, уключаючы даўгавыя абавязанні па выплаце пенсій і выдачы ўзнагарод за службу пры заглушэнні мяцяжу ці паўстання, не ставіцца пад сумненне. Але ні Злучаныя Штаты, ні які-небудзь штат, не павінны прымаць на сябе абавязання, альбо выплочваць якія-небудзь абавязкі, прынятыя для аказання дапамогі мяцяжу супраць Злучаных Штатаў, або для задавальнення якіх-небудзь прэтэнзiй з нагоды страты ці вызвалення нявольніка; усе такія абавязкі, абавязанні і прэтэнзіі павінны лічыцца незаконнымі і несапраўднымі.

Раздзел 5. Кангрэс абавязаны забяспечваць выкананне гэтага артыкула праз прыняцце адпаведнага заканадаўства.

Section 1. All persons born or naturalized in the United States, and subject to the jurisdiction thereof, are citizens of the United States and of the state wherein they reside. No state shall make or enforce any law which shall abridge the privileges or immunities of citizens of the United States; nor shall any state deprive any person of life, liberty, or property, without due process of law; nor deny to any person within its jurisdiction the equal protection of the laws. Section 2. Representatives shall be apportioned among the several states according to their respective numbers, counting the whole number of persons in each state, excluding Indians not taxed. But when the right to vote at any election for the choice of electors for President and Vice President of the United States, Representatives in Congress, the executive and judicial officers of a state, or the members of the legislature thereof, is denied to any of the male inhabitants of such state, being twenty-one years of age, and citizens of the United States, or in any way abridged, except for participation in rebellion, or other crime, the basis of representation therein shall be reduced in the proportion which the number of such male citizens shall bear to the whole number of male citizens twenty-one years of age in such state. Section 3. No person shall be a Senator or Representative in Congress, or elector of President and Vice President, or hold any office, civil or military, under the United States, or under any state, who, having previously taken an oath, as a member of Congress, or as an officer of the United States, or as a member of any state legislature, or as an executive or judicial officer of any state, to support the Constitution of the United States, shall have engaged in insurrection or rebellion against the same, or given aid or comfort to the enemies thereof. But Congress may by a vote of two-thirds of each House, remove such disability. Section 4. The validity of the public debt of the United States, authorized by law, including debts incurred for payment of pensions and bounties for services in suppressing insurrection or rebellion, shall not be questioned. But neither the United States nor any state shall assume or pay any debt or obligation incurred in aid of insurrection or rebellion against the United States, or any claim for the loss or emancipation of any slave; but all such debts, obligations and claims shall be held illegal and void. Section 5. The Congress shall have power to enforce, by appropriate legislation, the provisions of this article.

Спасылкі

• Папраўкі да Канстытуцыі ЗША
• А. Берастоўскі і інш. Гісторыя ЗША ў дакументах: Пераклады на беларускую Мн., 2014
• Андрэй Берастоўскі. Гісторыя ЗША ў апавяданнях і дакументах. Мінск: выдавец А.М. Вараксін, 2019 - 176 с. ISBN 978-985-7220-59-5