Барыс Рафаілавіч Тасман
| Барыс Тасман | |
|---|---|
 | |
| Род дзейнасці | журналістыка |
| Дата нараджэння | 13 лістапада 1954 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 25 чэрвеня 2022 (67 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
Барыс Рафаілавіч Тасман (13 лістапада 1954, Мінск — 25 чэрвеня 2022, Мінск) — беларускі журналіст, спартыўны аглядальнік, аналітык і публіцыст.
Аўтар праблемных публікацый і журналісцкіх расследаванняў пра спартыўную галіну Беларусі, гісторык спорту.
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзіўся 13 лістапада 1954 года ў Мінску ў яўрэйскай сям’і. Маці Рыва Яўсееўна (Плоц) — карэнная мянчанка, падчас Другой Сусветнай вайны страціла на фронце бацьку і двух братоў. Працавала ў Мінску бухгалтаркай. Бацька, дзед і прадзед — ураджэнцы мястэчка Лебедзева (Маладзечанскі раён). Бацька Рафаіл Мееравіч — ветэран і інвалід вайны, 40 год адпрацаваў на мінскім заводзе «Ударнік». Адна з сясцёр бацькі і ягоная цётка загінулі ў Мінскім гета ў 1942 годзе[1].
Скончыў мінскую сярэднюю школу № 23. Вучыўся ў Палітэхнічным інстытуце, але не скончыў. Працаваў грузчыкам на «Паліграфкамбінаце імя Якуба Коласа», рабочым у зборачным цаху заводу «Ударнік», у лабараторыі Белдзіправадгасу. Скончыў вечаровае аддзяленне геафаку БДУ (1980)[2].
З 1981 года па 1994 год — настаўнік геаграфіі ў мінскіх школах № 117 і 46. Стварыў у СШ № 46 першы ў Мінску школьны музей касманаўтыкі (1987—1994)[3], які адкрываў беларускі касманаўт Уладзімір Кавалёнак[4][5].
Памёр 25 чэрвеня 2022 года ў Мінску ад анкалагічнай хваробы[6].
Журналістыка[правіць | правіць зыходнік]
З дзяцінства цікавіўся спортам, «марыў пра спартыўную журналістыку»[1]. 5 студзеня 1993 года першая незалежная спартыўная газета Беларусі «Прессбол» апублікавала дэбютны артыкул 38-гадовага Тасмана, тады яшчэ настаўніка геаграфіі[7] — пра рэформу футбольнага чэмпіянату краіны.
З 1994 года па 1997 год — штатны супрацоўнік газеты «Прессбол», у якой асвятляў футбол, лёгкую атлетыку, тэніс, барацьбу, дзюдо, фехтаванне, шахматы ды іншыя алімпійскія віды спорту.
У 1997—1998 гадах — спартыўны аглядальнік самай масавай на той час незалежнай грамадска-палітычнай газеты Беларусі «Свабода». З 1999 года па 2002 год — рэдактар аддзелу спорту «Белорусской деловой газеты». Працаваў штатным аглядальнікам «Белорусской газеты» (2002), быў рэгулярным аўтарам часопісаў «Кур’ер», «Дело», Belarus&Business, «Белорусский ежегодник», газет «Известия», «Беларускі час», «Салідарнасць» ды інш. З 2002 па 2020 гады — зноў аглядальнік «Прессбола», курыраваў у рэдакцыі алімпійскія віды спорту.
У розныя гады — аўтар цыкляў публікацый пра гісторыю Алімпійскіх гульняў, шматлікіх інтэрв’ю з славутымі беларускімі спартоўцамі, трэнерамі, функцыянерамі розных эпох, якія складаюць летапіс беларускага спорту. Аўтар праблемных аналітычных тэкстаў і журналісцкіх расследаванняў аб спартыўнай галіне Беларусі[8].
З месца падзей асвятляў чэмпіянаты свету і Еўропы ў лёгкай атлетыцы ў Гётэборгу (1995), Парыжы (1997), Будапешце (1998), Маскве (2013) ды інш. На грамадскіх пачатках выконваў ролю прэс-аташэ Беларускай федэрацыі лёгкай атлетыкі (2005—2006). Сышоў з пасады пасля таго, як дзейнасць новага кіраўніцтва федэрацыі страціла празрысты характар[2].
Выступаў у друку не толькі пад сваім прозвішчам, але і пад псеўданімамі Сямён Плоц, Міхась Мошын.
Даробак[правіць | правіць зыходнік]
Барыса Тасмана называлі «адным з найбольш аўтарытэтных знаўцаў спорту»[9] ў Беларусі, «легендай беларускай спартыўнай журналістыкі»[10] . Быў вядомы «энцыклапедычнымі ведамі ў галіне спартыўнай гісторыі і статыстыкі»[9], ягоная спартыўная аналітыка «стала асобнай з’явай у беларускай журналістыцы»[11].
«Тасман памятаў усё на свеце. Не ведаю, хто яшчэ можа гэтаксама любіць спорт, як ён. Гэтаксама разбірацца ва ўсіх алімпійскіх відах спорту, сачыць, ведаць напамяць рэкорды. А самае галоўнае — рэчы, якіх няма нават у гугле. Прычым дзяліцца ўсімі гэтымі ведамі ахвотна, з радасцю, чакаючы, што можа атрымацца добры матэрыял». Андрэй Вашкевіч'[10]
Барыс Тасман першым прапанаваў і цягам доўгіх гадоў абгрунтоўваў канцэпцыю рэформы футбольнага чэмпіянату Беларусі, якая была прынятая Беларускай федэрацыяй футбола праз 20 гадоў[7].
У сваіх публікацыях зафіксаваў і прадказаў поспех будучых зорак спорту тэнісістаў Максіма Мірнага, Уладзіміра Ваўчкова, Уладзіміра Самсонава, лёгкаатлеткі Юліі Несцярэнка ды інш. Адстойваў правы Несцярэнкі і яе трэнера Віктара Ярашэвіча падчас канфлікту з чыноўнікамі, калі спрынтарка была ў кроку ад завяршэння кар’еры — усяго за паўтара году да алімпійскай перамогі ў Афінах-2004[12] [13].
Пасля публікацый Тасмана былі вернутыя з забыцця і рэабілітаваныя імёны славутых беларускіх спартоўцаў — фехтавальшчыка Аляксея Ніканчыкава[14] і стралка Ігара Бакалава [15]; заснаваныя мемарыяльныя спаборніцтвы памяці Ніканчыкава, Мечыслава Аўсяніка, Сяргея Хамчука[2].
Паслядоўна выступаў супраць сістэмнага ўжывання допінгу ў беларускім спорце, крытыкаваў палітыку завозу ў Беларусь расійскіх спартоўцаў — на шкоду развіцця нацыянальных спартовых школ і традыцый, выкрываў праявы карупцыі з боку чыноўнікаў і функцыянераў[4].
Падчас працы ў «Белорусской деловой газете» пісаў артыкулы на сацыяльна-палітычную тэматыку з крытыкай палітыкі ўладаў Беларусі. Вёў аўтарскую публіцыстычную калонку на сайце інфармагенцтва БелаПАН Naviny.by.
Аўтар даведніка «100 лет чемпионатов Европы по греко-римской борьбе. Справочник» (Мінск, 1998).
Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ а б Р. Игнатович. Борис Тасман: Политики должны понимать, к чему призывают людей, куда ведут, и нести за это ответственность — Белорусский партизан», 13.01.2017(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ а б в Борис Тасман: в роли телеграфного столба. - “Прессбол“, 19.06.2007(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ "Средняя школа № 46 г.Минска. Летопись школы(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2024. Праверана 19 лютага 2024.
- ↑ а б "Ён пакінуў святло ў жыцці тысяч чалавек": сын пра легендарнага спартовага журналіста Барыса Тасмана. — Беларуская асацыяцыя журналістаў, 27.06.2022(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ Б.Тасман. 12 апреля 1961 года, 26.10.2017. Праверана 19 лютага 2024.
- ↑ Памёр Барыс Тасман. — "Наша ніва", 25.06.2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ а б Тасман о его давней идее реформирования чемпионата Беларуси по футболу. - Telegraf.news, 04.02.2013. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ У Менску разьвіталіся з журналістам Барысам Тасманам. - Радыё Свабода, 27.06.2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ а б Наше мнение. Сообщество экспертов Беларуси. Борис Тасман.. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ а б А.Вашкевич. "Борис, ты прав!" Тасман, которого мы потеряли. - "Прессбол", 26.06.2022(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ Умер спортивный журналист Борис Тасман. - Bdg.by, 26.06.2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ Б. Тасман. Судьба тренера. Виктор Ярошевич: кто тормозит спринт? - “Прессбол“, 05.03.2003(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 ліпеня 2017. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ Б. Тасман. Анатомия победы. “Тайны” Юлии Нестеренко. - “Прессбол“, 23.08.2004(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ Б. Тасман. Помянем. Жизнь после смерти. - "Прессбол", 27.11.2002(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лістапада 2022. Праверана 12 лістапада 2022.
- ↑ Б. Тасман. Помянем. Игорь Бакалов: недолет Стрельца. – «Прессболл», 22.06.2003. Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2008. Праверана 12 лістапада 2022.