Гадзюкавыя

Гадзюкавыя
Vipera aspis
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Паўзуны Падклас:  Дыяпсіды Інфраклас:  Лепідазаўраморфы Надатрад:  Лепідазаўры Атрад:  Лускаватыя Падатрад:  Змеі Інфраатрад:  Caenophidia Надсямейства:  Viperoidea Сямейства:  Гадзюкавыя
Міжнародная навуковая назва
Viperidae Laurenti, 1768
Падсямействы
Azemiops feae Liem, Marx and Rabb, 1971 Causinae Cope, 1860 Crotalinae Oppel, 1811 Viperinae Laurenti, 1768
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   174294 NCBI   8689 EOL   6871414 FW   38156

Гадзюкавыя (Viperidae) — сямейства ядавігых змей атрада лускаватых.

Агульная характарыстыка

Сямейства налічвае 11 родаў і каля 60 відаў са складаным ядазубным апаратам.

Даўжыня да 2 м. Цела рознай афарбоўкі. Галава акругла-трохвугольнай формы, з прытупленай насавой часткай, выразна адмяжоўваецца ад шыі і пакрыта дробнымі шчыткамі. Тулава адносна тоўстае, хвост кароткі. Характэрная асаблівасць — вертыкальная зрэнка. На верхняй сківіцы 1-2 вялікія рухомыя ядавітыя зубы і па 3-5 больш дробных. Ядаправодныя зубы ў стане спакою знаходзяцца ў складзеным становішчы (прыціснуты, канцы накіраваны назад), а пры ўкусе разам з адкрываннем пашчы высоўваюцца ўперад і ўстаюць вертыкальна. Дробныя неядавітыя зубы, якія прыстасаваны для заглытвання забітых ядам ахвяр, размешчаны на нёбных і ніжнясківічных касцях.

Найбольш вядомыя — гюрза, эфа. На Беларусі 1 від — гадзюка звычайная.

Пашырэнне

Прадстаўнікі сямейства пашыраны ў Афрыцы (адкуль, верагодна, паходзяць) і Еўразіі. Насяляюць вільготныя экватарыяльныя лясы, сухія саванны і стэпы, бязводныя пустыні, паўночныя хваёвыя лясы, скалістыя горы да 3000 м над узр. м. Большасць вядзе наземны спосаб жыцця, іншыя жывуць на дрэвах або пад зямлёй.

Асаблівасці біялогіі

Актыўныя пераважна прыцемкам і ўначы. Дарослыя кормяцца дробнымі жывёламі, птушкамі, яйцамі, моладзь — насякомымі і членістаногімі. Яйцажывародныя, некаторыя адкладваюць яйцы.

Ахова

4 віды гадзюк знаходзяцца у Чырвонай кнізе МСАП.

Утрыманне ў няволі

Аб'екты адлову і ўтрымання ў серпентарыях для атрымання змяінага яду.

Літаратура

• Земнаводныя. Паўзуны: Энцыкл. даведнік. — Мн.: БелЭн, 1996. ISBN 985-11-0067-6
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).