Кароткая гісторыя Беларусі

Кароткая гісторыя Беларусі
Аўтар	Вацлаў Ластоўскі
Мова арыгінала	беларуская
Дата першай публікацыі	1910
Месца публікацыі	Вільня
Колькасць старонак	126
Тэкст твора ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Кароткая гісторыя Беларусі» — першая кніга, прысвечаная гісторыі Беларусі, дзе Беларусь разглядаецца як асобны суб’ект, а таксама першы вучэбны дапаможнік, напісаны беларусам для беларусаў. Аўтар кнігі, Вацлаў Ластоўскі, напісаў яе, каб пашырыць сярод беларусаў гістарычныя веды пра свой край.

Вацлаў Ластоўскі не праводзіў спецыяльных гістарычных даследаванняў і не меў сістэматычнай гістарычнай адукацыі. Ягоная праца носіць кампіляцыйны характар. Аўтар карыстаўся працамі расейскіх, польскіх і ўкраінскіх гісторыкаў.

У выданні прысутнічала 40 малюнкаў, рэпрадукцый і фатаграфій з каментарамі да іх.

Значэнне

Упершыню Вацлаў Ластоўскі прадставіў беларускі народ не як аб’ект, на які ўздзейнічаюць суседзі, а як самастойны суб’ект гісторыі. Ён жа ўпершыню зважаў, што пад тэрмінамі «літоўскі» ды «рускі» хаваецца беларуская спадчына. У кнізе Ластоўскі таксама выклаў сваю перыядызацыю гісторыі Беларусі, якая стала першай спробай гэтага.

Упершыню Ластоўскі прывёў правільную паслядоўнасць вялікіх князёў літоўскіх, да яго ўсе вялікія князі пасля Жыгімонта Кейстутавіча значыліся як польскія каралі. Польскія і расійскія гісторыкі ігнаравалі факт існавання Вялікага Княства Літоўскага і ягоных гаспадароў.

Перыядызацыя

Вацлаў Ластоўскі вылучыў 5 перыядаў, засноўваючыся на агульнадзяржаўным падыходзе, які тады быў папулярны ў расійскай гістарыяграфіі:

• Ад старажытных часоў да ўцёку полацкіх князёў у Літву (1129 г.);
• Ад звароту полацкіх князёў (1132 г.) да смерці Вітаўта (1430 г.)
• Ад смерці Вітаўта да Люблінскай уніі (1569 г.);
• Ад Люблінскай уніі да падзелаў Рэчы Паспалітай;
• Беларусь пад Расіяй.

Крытыка

Кніга ў свой час крытыкавалася польскімі і расейскімі гісторымі, бо, на іх думку, яна скажала гісторыю.

Выданні

• Ластоўскі, В.Ю. (Власт) Кароткая гісторыя Беларусі / В.Ю. Ластоўскі. — Вільня: Друкарня Марціна Кухты, 1910. — Рэпрынт. — Мінск: Універсітэцкае, 1993. — 126 с.; іл.

Спасылкі

• Багдановіч, Іван Іванавіч. Значэнне «Кароткай гісторыі Беларусі» В. Ластоўскага ў гістарычнай адукацыі ў Беларусі (бел.) // Палітычныя, сацыяльна-эканамічныя і этнакультурныя працэсы на тэрыторыі Беларусі ў ХІХ – пач ХХст.: Да 150-годдзя скасавання прыгоннага права ў Расійскай імперыі: матэрэялы Рэсп. навук.-тэарэт.канф., г. Мінск, 4 сак.2011г.. — Мінск: БДПУ, 2011.
• Прыбыш, М. В. Аналіз поглядаў В. Ластоўскага на Рускі перыяд у беларускай гісторыі па кнізе “Кароткая гісторыя Беларусі” (бел.) // Нравственные ценности и будущее человечества : материалы IV Туровских епархиальных образовательных чтений / Министерство образования Республики Беларусь, Учреждение образования «Мозырский государственный педагогический университет имени И. П. Шамякина», Туровская епархия, Филологический факультет, Инновационно-методический центр духовно-нравственного и гражданско-патриотического воспитания на основе православных традиций белорусского народа. — Мозырь: МГПУ им. И. П. Шамякина, 2018. Архівавана з першакрыніцы 11 лістапада 2021.
• Ластоўскі, В.Ю. Кароткая гісторыя Беларусі // Adverbum.org.