Міхаіл Рыгоравіч Чыжэўскі

Міхаіл Рыгоравіч Чыжэўскі
Міхаіл Рыгоравіч Чыжэўскі
Дата нараджэння	12 студзеня 1896
Месца нараджэння	Добруш, Гомельскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	28 верасня 1964 (68 гадоў)
Грамадзянства	Расійская імперыя; СССР;
Род дзейнасці	навуковец
Навуковая сфера	земляробства
Месца працы	Маскоўская сельскагаспадарчая акадэмія імя К. А. Ціміразева, Маскоўскі інстытут аграхіміі і глебазнаўства
Навуковая ступень	доктар сельскагаспадарчых навук
Навуковае званне	прафесар, член-карэспандэнт АН БССР
Альма-матар	Маскоўская сельскагаспадарчая акадэмія імя К. А. Ціміразева
Навуковы кіраўнік	Васіль Робертавіч Вільямс
Медаль «За працоўную адзнаку»	Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.»

Міхаіл Рыгоравіч Чыжэ́ўскі^[1] (12 студзеня 1896, Добруш — 28 верасня 1964) — вучоны ў галіне земляробства, доктар сельскагаспадарчых навук (1950), член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР (1940), прафесар (1934).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

М. Р. Чыжэўскі нарадзіўся ў пасёлку Добруш Магілёўскай губерні (сучасны горад, раённы цэнтр у Гомельскай вобласці Беларусі). Атрымаўшы пачатковую адукацыю, у 1910 годзе паступіў працаваць на Добрушскую пісчапапяровую фабрыку^[2]. У 1915 годзе быў прызваны на службу ў армію, потым служыў у Чырвонай Арміі. Пасля звальнення са службы экстэрнам здаў экзамены за курс сярэдняй школы, працаваў настаўнікам пачатковай школы^[2]. У 1919 годзе фабрычным камітэтам Добрушскай папяровай фабрыкі быў накіраваны у Ціміразеўскую сельскагаспадарчую акадэмію^[2] ў Маскве, якую скончыў у 1923 годзе. Быў пакінуты практыкантам на доследным полі акадэміі, потым залічаны аналітыкам у лабараторыю глебазнаўства на кафедры акадэміка В. Р. Вільямса. У 1929 годзе зацверджаны дацэнтам гэтай кафедры, з 1933 года — прафесар. Адначасова з 1933 г. М. Р. Чыжэўскі займаў пасаду загадчыка кафедрай агульнага земляробства і глебазнаўства Камуністычнага ўніверсітэта імя Свярдлова і працаваў ва Усесаюзным інстытуце сельгасмашынабудавання^[2]. У 1937 годзе прымаў удзел у стварэнні Глебава-агранамічнай станцыі імя В. Р. Вільямса, якой потым і кіраваў^[2]. У 1940 годзе М. Р. Чыжэўскі абраны членам-карэспандэнтам Акадэміі навук БССР, у 1950 годзе ён абараніў доктарскую дысертацыю.

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

М. Р. Чыжэўскаму належаць навуковыя працы па асваенні севазвароту, сістэме і механізацыі апрацоўкі глебы, павышэнню ўрадлівасці дзярнова-падзолістых глебаў. Прымаў удзел у шэрагу навуковых экспедыцый і экскурсій па даследаванню глебаў на тэрыторыі Беларусі. Займаўся распрацоўкай пытанняў фізікі глебаў, упершыню эксперыментальна вызначыў іх здольнасць паглынаць аніёны азотнай і фосфарнай кіслаты. Распрацаваў метад вызначэння трываласці будовы глебы ў сувязі з яе механічнай апрацоўкай. Пад кіраўніцтвам М. І. Чыжаўскага абаронена 30 кандыдацкіх дысертацый^[2].

Па матэрыялам даследавання вучонага апублікавана больш за 70 навуковых прац, у тым ліку 3 манаграфіі^[2]. Сярод апублікаванага:

«К теории получения высоких урожаев» (1942),
«Введение в освоение правильных севооборотов в колхозах» (1948)
«Условия получения высоких урожаев» (1955),
«Агротехника полевых культур» (1945),
«Обработка почвы» (1950),
«Земледелие с основами почвоведения» (1959, 2-е выданне, у сааўтарстве) і інш.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — С. 302. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 761. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 348. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Член-карэспандэнт ЧЫЖЭЎСКІ Міхаіл Рыгоравіч // Нацыянальная акадэмія навук Беларусі
Михаил Григорьевич Чижевский (К 115-летию со дня рождения) // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, № 1 2011. Серыя аграрных навук (руск.)
Міхаіл Рыгоравіч Чыжэўскі ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)

[FOOTNOTEБелЭн2003-1] БелЭн 2003.

[csl-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Имя в белорусской науке: Михаил Григорьевич Чижевский // Центральная научная библиотека имени Якуба Коласа Национальной академии наук Беларуси (ЦНБ НАН Беларуси) (руск.)

[1]

[2]