Цяцюшнік прамастаячы

	Цяцюшнік прамастаячы
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Ясноткакветныя
Сямейства:	Заразіхавыя
Род:	Цяцюшнік
Від:	Цяцюшнік прамастаячы
Міжнародная навуковая назва
	Euphrasia stricta J.P.Wolff ex J.F.Lehm., 1809
Падвід
	Euphrasia stricta var. tatarica (Fisch. ex Spreng.) Fernald & Wiegand
ITIS	502558
NCBI	374709
EOL	489711
GRIN	t:488198
IPNI	330249-2
TPL	tro-29200306

Цяцю́шнік прамастаячы^[3] (Euphrasia stricta) — від кветкавых раслін роду Цяцюшнік (Euphrasia) сямейства Заразіхавыя (Orobanchaceae).

Назвы[правіць | правіць зыходнік]

Цяцюшнік прамастойны^[4], цяцюшнік прамы, кашэчы сардэчнік^[4], зязюлька^[4], шчыр^[4], пельнік, чабрэц^[5], кашачы сядзечнік^[6]^[7]^[8].

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Аднагадовая травяністая расліна вышынёй 5—50^[4] см. Сцябло прамое, апушанае, чырвона-бурага колеру. Лісце супраціўнае, простае, суцэльнае, шырокаяйцападобнай формы, з зубчастым краем, апушанае. Кветкі белага колеру з ліловым або ружовым адценнем. Пялёсткаў 5. Тычынак 4. Плод — каробачка.

Распаўсюджанне і экалогія[правіць | правіць зыходнік]

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўропы, Азіі і Паўночнай Амерыкі. Святлолюбівая расліна-паразіт^[9]. Мезафіт^[9]. Расце на горных лугах, узлесках і палянах, камяністых і засмечаных мясцінах, па берагах вадаёмаў, на аблогах, пустках, пашах і агародах, каля жылля і дарог. Цвіце ў чэрвені—верасні^[4].

Ахоўваецца на тэрыторыі Луганскай вобласці^[9]^[10] Украіны і шэрагу рэгіёнаў Расіі^[9].

Выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Лекавая расліна. Настой травы выкарыстоўваецца ў якасці вяжучага, процізапаленчага і гіпатэнзіўнага сродку^[4].

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 52. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь. — Спб, 1878.
↑ Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. — Витебск, 1888.
↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
↑ ^а ^б ^в ^г Очанка прямая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
↑ Офіційні переліки регіонально рідкісних рослин адміністративних територій України (довідковевидання) / Укладачі: докт. біол. наук, проф. Т. Л. Андрієнко, канд. біол. наук М. М. Перегрим. — Київ: Альтерпрес, 2012. — 148 с. (укр.) ISBN 978-966-542-512-0

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Кім Г. А. Цяцюшнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 306.
Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1143. Euphrasia stricta D. Wolff ex J.F. Lehm. (E. condensata Jord.) — Очанка прямая, или сжатая // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 176. — ISBN 5-87317-163-7.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Очанка прямая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Euphrasia stricta D.Wolff // ИАС «ООПТ России» (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[Киселевский-3] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 52. — 160 с. — 2 350 экз.

[ЭПБ5-4] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

[ReferenceA-5] Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь. — Спб, 1878.

[6] Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. — Витебск, 1888.

[7] Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.

[8] Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.

[ПЛНТ-9] а ^б ^в ^г Очанка прямая: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[10] Офіційні переліки регіонально рідкісних рослин адміністративних територій України (довідковевидання) / Укладачі: докт. біол. наук, проф. Т. Л. Андрієнко, канд. біол. наук М. М. Перегрим. — Київ: Альтерпрес, 2012. — 148 с. (укр.) ISBN 978-966-542-512-0

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Таксанамія	EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · ITIS TSN · NCBI · POWO · The Plant List · Tropicos · WFO · WoRMS
Нарматыўны кантроль	Microsoft: 2780286120