Яўген Аляксандравіч Старадзетка

Яўген Аляксандравіч Старадзетка
Яўген Аляксандравіч Старадзетка
Дата нараджэння	1 красавіка 1933
Месца нараджэння	Барысаў, БССР, СССР;
Дата смерці	13 кастрычніка 2007 (74 гады)
Месца пахавання	Барысаў;
Грамадзянства	СССР; Беларусь;
Род дзейнасці	навуковец
Навуковая сфера	тэхнічная кібернетыка
Месца працы	Інстытут тэхнічнай кібернетыкі АН БССР; Ніжагародскі дзяржаўны архітэктурна-будаўнічы ўніверсітэт[d];
Навуковая ступень	доктар тэхнічных навук (1976)
Навуковае званне	прафесар;
Альма-матар	Ленінградскі політэхнічны інстытут імя М. І. Калініна;

Яўген Аляксандравіч Старадзе́тка^[1] (нар. 1 красавіка 1933 — 13 кастрычніка 2007^[2]) — вучоны ў галіне тэхнічнай кібернетыкі, доктар тэхнічных навук (1976), прафесар (1988). Акадэмік Міжнароднай акадэміі інфармацыйных тэхналогій (1996)^[3].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў горадзе Барысаў. У 1951 годзе скончыў Барысаўскую сярэднюю школу № 1 і паступіў на механіка-машынабудаўнічы факультэт Ленінградскага політэхнічнага інстытута. У красавіку 1957 года працаваў інжынерам-канструктарам на завадзе «Стройдарбуд» у горадзе Жодзіна, пазней — у адной з воінскіх частак Ленінградскай ваеннай акругі^[2]^[4]. З 1958 года Я. Старадзетка на пасадзе вядучага інжынера-канструктара на Іжорскім заводзе цяжкага машынабудавання ў горадзе Колпіна^[2]. У 1963 годзе паступіў у завочную аспірантуру пры Маскоўскім вышэйшым тэхнічным вучылішчы імя М. Э. Баўмана і ў 1967 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Некоторые вопросы построения алгоритмического языка для описания геометрической информации при автоматизации конструирования и черчения»^[2]. У 1964—1969 гадах — начальнік секцыі матэматычнага аддзела, намеснік загадчыка аддзела, загадчык лабараторыі ў Праектным, тэхналагічным і навукова-даследчым інстытуце Міністэрства аўтамабільнай прамысловасці СССР у горадзе Горкі. У 1969 годзе быў пераведзены ў нанава створаны Навукова-даследчы і праектны інстытут механізацыі і аўтаматызацыі кіравання вытворчасцю ў аўтамабільнай прамысловасці на пасаду загадчыка аддзела даследавання, мадэлявання і распрацоўкі аўтаматызаваных сістэм канструявання. Адначасова — дацэнт кафедры ў Горкаўскім інжынерна-будаўнічым інстытуце^[4]. У 1976 годзе абараніў доктарскую дысертацыю на тэму «Методы описания и преобразования геометрической информации в автоматизированных системах технической подготовки производства»^[2].

У пачатку 1977 года Я. А. Старадзетка быў запрошаны на працу ў Акадэмію навук БССР і абраны на пасаду загадчыка лабараторыі метадаў сінтэзу аўтаматызаваных працэсаў праектавання Інстытута тэхнічнай кібернетыкі. З 1991 года займаў пасаду галоўнага навуковага супрацоўніка, у 1977—2000 гадах — член савета Вышэйшай атэстацыйнай камісіі па абароне дысертацый пры інстытуце^[4].

Памёр Я. А. Старадзетка 13 кастрычніка 2007 года^[2]. Пахаваны ў горадзе Барысаў^[2].

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар прац па тэорыі сістэм аўтаматызаванага праектавання (САПР), вылічальнай геаметрыі і машыннай графікі, тэорыі рухавікоў унутранага згарання. Распрацаваў метады сінтэзу аўтаматызаваных працэсаў праектавання і канструявання ў машынабудаванні, пабудовы нелінейных геаметрычных мадэлей, матэматычнага апісання лакальных паверхняў, якасны новы прынцып дзеяння рухавікоў унутранага згарання^[1]. Разам з калегамі распрацаваў праблемна-арыентаваную геаметрычную мову праграмавання «Інканэл»-2А і транслятар, які ўжываўся ў 1970-х гадах у сістэмах аўтаматызаванага праектавання механічнай апрацоўкі тэхнічных аб’ектаў на станках з лічбавым праграмным кіраваннем. Было распрацавана сістэмнае і прыкладное праграмнае забеспячэнне па аўтаматызацыі канструявання помпаў, гідраўлічных турбін і аснасткі для халоднай ліставой штампоўкі^[2].

Аўтар 3 манаграфій, а таксама кніг і брашур, выдадзеных у тым ліку ў сааўтарстве, вялікай колькасці навуковых публікацый. Аўтар больш за 20 патэнтаў на вынаходствы, зарэгістраваных у Беларусі, Расіі, ЗША і іншых краінах^[2].

Падрыхтаваў 11 кандыдатаў навук^[4].

Зноскі

↑ ^а ^б БелЭн 2002.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Стародетко Евгений Александрович // Выдающиеся математики Беларуси (руск.)
↑ Электронны каталог РНТБ (руск.)
↑ ^а ^б ^в ^г Известные земляки (руск.) // Барысаўская цэнтральная раённая бібліятэка імя. І. Х. Каладзеева

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Савік М. П. Старадзе́тка Яўген Аляксандравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 156. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
Евгений Александрович Стародетко ― один из пионеров автоматизированного конструирования / С. В. Абламейко [и др.] // Информатика: ежеквартальный научный журнал / Объединенный институт проблем информатики Национальной академии наук Беларуси. — 2008. ― № 2. ― С. 146―148. (руск.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Стародетко Евгений Александрович // Выдающиеся математики Беларуси (руск.)
Известные земляки (руск.) // Барысаўская цэнтральная раённая бібліятэка імя. І. Х. Каладзеева
База патэнтаў Беларусі (руск.)
Банк патентов РФ на изобретения и промышленные образцы ФИПС Роспатента (руск.)

[FOOTNOTEБелЭн2002-1] а ^б БелЭн 2002.

[ВМБ-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Стародетко Евгений Александрович // Выдающиеся математики Беларуси (руск.)

[РНТБ-3] Электронны каталог РНТБ (руск.)

[БЦБ-4] а ^б ^в ^г Известные земляки (руск.) // Барысаўская цэнтральная раённая бібліятэка імя. І. Х. Каладзеева

[1]

[2]

[3]

[4]