Populus usbekistanica
Populus usbekistanica | |||||||||||||||
Батанічная ілюстрацыя[1] 1—агульны выгляд, 2—ліст, 3—суквецце, 4—плод (пав. у 3 разы), 5 і 6—створкі плада | |||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||
Populus usbekistanica Kom. (1934) | |||||||||||||||
Сінонімы | |||||||||||||||
|
Populus usbekistanica — від лісцевых дрэў з роду Таполя (Populus) сямейства Вярбовыя (Salicaceae), сярэднеазіяцкі від, які адносіцца да секцыі Aigeiros Duby.[4]
Распаўсюджанне[правіць | правіць зыходнік]
Расце ў Сярэдняй Азіі, у Паміра-Алайскім рэгіёне[5]. Арэал ахоплівае Кыргызстан і Узбекістан[4].
Сустракаецца на камяністых схілах, аддае перавагу далінам горных рэк, ля вады[6].
Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Дрэвы сярэдняй велічыні без апушэння. Маладыя галіны жаўтлявыя, пазней становяцца светла-шэрымі.
Пупышкі дробныя, авальнай формы, сухія і матавыя.
Лісце сядзіць на гнуткіх і доўгіх пляскатых хвосціках, даўжыня якіх ад 2 да 6,8 см[6][5]. Хвосцікі злёгку пакрыты валаскамі, часам верхні бок хвосціка мае слаба прыкметны жалабок[7].
Ліставыя пласцінкі шчыльныя, зверху цёмна-зялёныя, знізу бялейшыя, круглявай або шырока-авальнай формы, з коратка-завостранымі кончыкамі і плоскімі або злёгку сэрцападобнымі асновамі, з абодвух бакоў з рэзка выяўленай сеткай дробных прожылкаў. Шырыня лісця амаль роўная даўжыні, або трохі яе перавышае, шырыня 3-7 см, даўжыня 3-7, 5 см.
Кветкі сядзяць на вельмі кароткіх ножках, з гарызантальна распасцёртымі злёгку вуглаватымі калякветнікамі. Тычынкі, якія захоўваюцца пры плодзе, у ліку 10, размяшчаюцца правільным кольцам вакол асновы завязі.
Плады каробачкі авальнай формы. каля 7 мм у даўжыню, з чубком з рыжаватых валасінак[6][5].
Значэнне[правіць | правіць зыходнік]
Малавывучаны від, практычна невядомы дэндролагам. У культуры верагодней за ўсё адсутнічае. Культывацыя яго ў Польшчы не ўвянчалася поспехам, саджанцы не змаглі перажыць зіму[8].
Таксанамія[правіць | правіць зыходнік]
Populus usbekistanica Kom., Ботанический журнал СССР 19 5: 509 Архівавана 13 лістапада 2022. (1934)[9]
- Флора СССР 5: 234 (1936)
- Деревья и кустарники СССР 2: 200 (1951)
- Дробов, Флора Узбекистана 2: 59 (1953)
- Bugala, Arbor. Kórnickie 12: 158 (1967) pro pare: excl. var. afghanica
Typus: «Prov. Ferghana, decliv. lapidosae loco dicto Jordan vallis ad. Fl. Schachimardan. 26.V.1913. J.Dolenko N 505. ♀» (LE!).[8]
Узоры сабраны ў раёне ракі Шахімардан .
Сінонімы[правіць | правіць зыходнік]
Па дадзеных POWO, калі няма зноскі.
- Populus cataracti Kom., Ботан. журн. СССР 19 5: 509 (1934)
- Populus tadshikistanica Kom., Ботан. журн. СССР 19 5: 509 (1934)
- Populus iliensis Drobow, Ботан. матер, ин-та бот. Узбек, фил. АН СССР 6: 12 (1941)
- Populus kanjilaliana auctt. (haud Dode, 1905): Поляков, Фл. Казах. 3 :44 (1960) partim?[8]
- Populus tianschanica Tkatsch., Бюл. Гл. ботан. сада 45: 56 (1962)
- Populus usbekistanica Bugala, Arbor. Kórnickie 12: 182 (1967)
- Populus afghanica auctt. non C.K.Schneid. (1916) Neumann, Fl. Iran. 65:6 (1969)[8]
- Populus afghanica (Kom.) C.Wang & Chang Y.Yang, Fl. Reipubl. Popul. Sin. 20(2): 71 (1984)
Сістэматыка[правіць | правіць зыходнік]
Ад блізкароднаснага віду Populus nigra адрозніваецца формай лісця, больш кароткімі пладаножкамі, больш шырокімі лопасцямі адкрытай каробачкі, і колерам чубка.
Цікавыя факты[правіць | правіць зыходнік]
- У перакладзе з лацінскай мовы назва лац.: Populus usbekistanica азначае адначасова «Таполя ўзбекістанская» і «Узбекскі народ».
Зноскі
- ↑ Комаров 1934, с. 503.
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ а б Насимович, Васильева 2019.
- ↑ а б в Соколов 1951.
- ↑ а б в Комаров 1936.
- ↑ Насимович и др. 2019.
- ↑ а б в г Скворцов 2010.
- ↑ Комаров 1934.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Комаров В. Л. Тополя СССР // Ботанический журнал СССР. — 1934. — № 5. — С. 503, 509.
- Комаров В. Л. Флора СССР : в 30 т. / гл. ред. В. Л. Комаров. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1936. — Т. 5 / ред. тома В. Л. Комаров. — С. 234. — 762, XXVI с. — 5175 экз.
- Соколов С. Я., Шипчинский Н. В., Ярмоленко А. В. Деревья и кустарники СССР : Дикорастущие, культивируемые и перспективные для интродукции : в 6 т. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1951. — Т. 2 : Покрытосеменные / ред. С. Я. Соколов. — С. 200. — 612 с. — 2500 экз.
- Скворцов А. К. СИСТЕМАТИЧЕСКИЙ КОНСПЕКТ РОДА POPULUS В ВОСТОЧНОЙ ЕВРОПЕ, СЕВЕРНОЙ И СРЕДНЕЙ АЗИИ (рус.) // Бюллетень Главного ботанического сада : журнал. — 2010. — Вып. 196. — С. 62—73. — ISBN 978-5-02-036686-2. — ISSN 0366-502X.
- Насимович Ю. А., Васильева Н. В. Сравнение по морфологическим признакам разных видов тополей (Populus, Salicaceae) на примере российских и среднеазиатских представителей подрода Tacamahaca (Spach) Penjkovsky (рус.) // Социально-экологические технологии. — 2019. — Т. 9, № 3. — С. 285—301. — doi:10.31862/2500-2961-2019-9-3-285-301.
- Насимович Ю. А., Костина М. В., Васильева Н. В. Концепция вида у тополей (genus Populus L., Salicaceae) на примере представителей подрода Tacamahaca (Spach) Penjkovsky, произрастающих в России и сопредельных странах (рус.) // Социально-экологические технологии. — 2019. — Т. 9, № 4. — С. 426—466. — doi:10.31862/2500-2961-2019-9-4-426-466.